در دادگاه نفقه چه بگوییم؟

نفقه و شکایت کیفری

دادگاه نفقه و شکایت کیفری یا حقوقی؟

وقتی گفته می شود در دادگاه نفقه چه بگوییم ، ناظر بر همین دو جنبه است. یعنی زن بدنبال طرح کدام موضوع زیر است؟

• ترک انفاق در زمان حال بدین معنا که او بدنبال حفظ زندگی است اما همسرش به دلیل ترک انفاق، دارد این زندگی را بر هم می زند.
• مطالبه نفقه ایام گذشته و اخذ مال تحت عنوان نفقه.

باید دانست این دو حالت با یگدیگر در ماهیت و قصد و نیت تفاوت های ظریفی دارند.

در حالت اول ، یعنی ترک انفاق در قالب شکایت و به صورت کیفری در دادسرا مطرح می شود و مربوط به نفقه حال و آینده است.

اما در حالت دوم ، یعنی مطالبه نفقه، به صورت حقوقی مطرح می شود و مربوط به نفقه معوقه و گذشته است. این مطالبه در دادگاه خانواده و به صورت تنظیم دادخواست نفقه قابل طرح خواهد بود.

پرداخت نفقه در شکایت کیفری در دادگاه نفقه

برابر نظر 7/6484 مورخ 15 /11/ 82  اداره حقوقی قوه قضاییه مجازات زوج در شکایت کیفری نفقه مستلزم دو شرط است:

• اول داشتن استطاعت مالی برای زوج.
• دوم تمکین زوجه.

هر یک از این دو جنبه اگر وجود نداشته باشد، زوج را به لحاظ نپرداختن نفقه نمی توان مجازات نمود. بنابراین زنانی که قصد طرح شکایت کیفری از همسر خود برای ترک انفاق دارند باید بدانند که با حضور در دادگاه از آنان در این موارد سؤال خواهد شد. آنان باید بدانند وقتی این پرسش مکرر را مطرح می کنند که در دادگاه نفقه چه بگوییم؟ باید خود را آماده کنند تا دادگاه را متقاعد کنند به اینکه:

• اولاً همسرشان وضع مالی مناسبی دارد.
• ثانیاً آنان از همسر خود تمکین کرده اند.

مطلب مفید | وکیل نفقه زن و تمکین

بار اثبات پرداخت نفقه بر عهده مرد است

یکی از نکات مهم در مورد اینکه در دادگاه ترک انفاق چه بگوییم آن است که بدانیم اولاً بار اثبات پرداخت نفقه بر عهده زوج است. یعنی وقتی زن ادعای ترک انفاق را مطرح می کند مرد باید دلایل و مدارک و مستندات پرداخت نفقه را به دادگاه ارائه نماید. اما با توجه به ماده 53 قانون حمایت خانواده اگر دادگاه بپذیرد که مرد ترک انفاق کرده می تواند او را مجازات نماید.

قانون جدید در مورد ترک انفاق چه مجازاتی در نظر گرفته است؟

اگر جرم ترک انفاق در دادگاه به اثبات برسد دادگاه مرد را  به مجازات محکوم می نماید. به استناد ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده در این مورد برای مرد حبس تعزیری درجه ۶ در نظر گرفته شده است. اما از آنجا که برابرقانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری ، مجازات جرائم قابل گذشت به نصف تقلیل یافته است از این رو مرد به حکم دادگاه به مدت ۳ ماه تا یک سال مجازات حبس در انتظارش خواهد بود. با توجه به آمار زندانیان در زندان ها در بسیاری از موارد ممکن است مرد به زندان محکوم نشود و برخی تخفیفات شامل حال وی شود.

در دادگاه نفقه میزان نفقه از کدام ضوابط تبعیت می کند؟

همانطور که بیان شد میزان نفقه متناسب با وضعیت و شئونات خانوادگی زن تعیین می شود. بنابراین در هر شکایت مقدار و میزان نفقه ممکن است با شکایت دیگر متفاوت باشد. یعنی وضعیت تحصیلی و خانوادگی و شغل زن در میزان نفقه مؤثر خواهد بود.

دادگاه نفقه چند جلسه است؟

تعداد جلسات دادگاه میتواند متغیر باشد. یعنی امکان دارد در دو جلسه رسیدگی به پایان برسد. گاه این جلسات طولانی تر میشود . این امر میتواند به دلایل مختلف از جمله وجود ابهام در پرونده باشد. اما ترتیب رسیدگی و جلسات آن بدین صورت است که با تنظیم دادخواست مطالبه نفقه و ابطال تمبر، از طرف شعبه رسیدگی کننده دادگاه خانواده وقت رسیدگی برای پرونده تعیین میشود. سپس با ارسال احضاریه برای خواهان و خوانده آنان در جلسات رسیدگی حاضر میشوند. طرفین پرونده موظفند در دادگاه حضور پیدا کنند. از آنجا وظیفه اثبات ادعای زن در مورد عدم پرداخت نفقه بر عهده مرد میباشد لذا عدم حضور مرد در جلسات دادگاه قطعا به ضرر وی خواهد بود.

در  جلسه دادگاه ، رییس دادگاه ابتدا اظهارات خواهان مبنی بر اثبات زوجیت و عدم پرداخت نفقه را میشنود. سپس در مورد ادعای زن از شوهر وی س.الاتی را مطرح کرده و از وی میخواهد در مورد ادعای زن مدارک پرداخت نفقه را ارائه داده و از خود دفاع نماید. سپس همه چیز براساس مدارک و شواهد در صورتجلسه دادگاه ثبت خواهد شد. امکان دارد در همان جلسه  رسیدگی ها کامل شود. لذا قاضی بعد از چند روز حکم دادگاه را صادر خواهد نمود.

در دادگاه نفقه چه باید گفت

اعتراض به رای نفقه توسط زوج

در صورتی که رای به ضرر زوج یا مرد باشد؛ پس از صدور رای مهلت مشخصی، معمولا 20 روز، فرصت دارد که اعتراض خود را به دادگاه اعلام کند. این اعتراض باید در قالب لایحه به دادگاه ارائه شود. با توجه به تخصصی بودن تنظیم لایحه، بهتر است که از وکیل خانواده مجرب برای این منظور استفاده شود. البته اعتراض مرد در صورتی مثمر ثمر خواهد بود که ادله و مدارک درست و واضحی جهت اثبات عدم تمکین بدون عذر موجه زن در اختیار داشته باشد.

شکایت ترک انفاق در چند دادگاه

یکی دیگر از نکات در مورد این سؤال زنان که در دادگاه ترک انفاق چه بگوییم ، مستمر بودن جرم ترک انفاق است. برابر نظر 7/3015 مورخ 14 /4 /83 اداره حقوقی قوه قضاییه جرم ترک انفاق یک جرم مستمر است. ممکن است ارتکاب آن از یک حوزه قضایی آغاز و با جابجایی متهم در حوزه های قضایی دیگر استمرار یابد. مراد  آن است که اگر زن و شوهر از زمان شروع شکایت، محل زندگی خود را تغییر دهند در هر محل، امکان مراجعه زن برای طرح شکایت وجود دارد. و همه دادگاههای محل زندگی مرد باید به موضوع رسیدگی نمایند.

ترک انفاق و موضوع محل سکونت

برابر ماده 1114 قانون مدنی، زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند زندگی نماید. مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد. این موضوع در مورد اینکه در کدام دادگاه باید شکایت کرد اهمیت دارد. یعنی زن باید در محل اقامت شوهر طرح دعوا کند. اما ممکن است زن از همان ابتدای ازدواج شرط گذاشته باشد که تعیین و انتخاب منزل با وی باشد. در این صورت وی می تواند در هر کجا که سکونت دارد طرح دعوا نماید.

در دادگاه نفقه باید چه بگوییم

ماده 1107 قانون مدنی در مورد نفقه

مستند به ماده 1107 قانون مدنی و نظر 7/4849 مورخ 6 / 12 / 90 اداره حقوقی قوه قضاییه، پرداخت نفقه باید با وضعیت و شئونات خانوادگی وی متناسب باشد. از این رو نفقه زنان در خانواده های مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. در صورتی که شوهر در دادگاه به پرداخت نفقه محکوم شود صرف پرداخت مبلغ جزیی از نفقه، مانع مسئولیت کیفری شوهر نیست. باید توجه داشت که نفقه پس از احراز بزه ، موجب صدور قرار منع تعقیب نیست. اما اگر در همان تحقیقات مقدماتی و قبل از تشکیل دادگاه، شوهر نفقه را پرداخت نماید، موضوع جرم و مجازات منتفی خواهد بود.

اصلاح ماده 1107 و تغییر در شمولیت نفقه

در سال 1381 ماده 1107 قانون مدنی مورد بازنگری و اصلاح مجلس قرار گرفت. در نتیجه نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن را شامل گردید. از جمله مخارج درمان و مخارج زایمان نیز به آن اضافه شد.

ماده 1107 

نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل: مسکن، البسه، نان، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نفصان یا مرض.

مسکوت بودن میزان نفقه در قانون این موضوع را اثبات می کند که قانونگذار میزان نفقه را بر عهده دادگاه و کارشناس قرار داده است. تا در هر دوره و متناسب با هر خانواده این مقدار تعیین شود. بنابراین مواردی نظیر: زندگی در شهر یا روستا ، وضعیت خانوادگی ، میزان تحصیلات و مواردی از این قبیل در میزان نفقه بی تاثیر نخواهد بود. از این رو نمی توان در مورد هیچ زوجه ای میزان نفقه را از قبل تعیین نمود. این مقدار فقط در هر دادگاه و توسط کارشناس و با توجه به وضعیت زوجه تعیین می شود.

باید در دادگاه نفقه چه گفت

شرایط دریافت نفقه

برای آنکه زن بتواند نفقه را دریافت نماید باید نکاتی را رعایت کند. در غیر این صورت دریافت نفقه شامل حال او نخواهد شد. یا اگر شکایتی را تقدیم دادگاه نماید ممکن است نتواند از این حق برخوردار شود. در معنای کلی “تمکین عام و خاص” برای دریافت نفقه مطرح و شرط اساسی دریافت نفقه است. یعنی گفته می شود زن حتماً باید از شوهر خود تمکین عام و تمکین خاص نماید.

تمکین عام یعنی اینکه بپذیرد که در خانه، شوهرش مدیریت و ریاست خانواده را بر عهده دارد. مثلاً اگر همسرش می گوید به فلان جا نرو ، این حرف را بپذیرد. از منزل بدون هماهنگی با همسرش بیرون نرود. در موارد اختلافی صحبت های شوهر را قبول کند. و قبول داشته باشد که حق انتخاب مسکن با مرد است . عدم توجه به هر یک از این موارد ، خودداری از تمکین عام تلقی می شود.

البته این به معنای آن نیست که شوهر هر چه خواست بگوید و هر حرف غیر منطقی زد زن مجبور باشد آن را بپذیرد.

تمکین خاص نیز همان رابطه زناشویی و نزدیکی میان زوجین است . اگر زن از انجام عمل زناشویی و یا مقاربت و نزدیکی خودداری نماید شرایط دریافت نفقه را از دست می دهد.

در چه صورت پرداخت نفقه منوط به تمکین نیست؟

ممکن است زن از بیم ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی از رفتن به منزل همسر امتناع نماید. در اینگونه موارد، باید این موضوع در دادگاه اثبات و زن حکم دادگاه را در این رابطه اخذ نماید. در صورت طرح شکایت زن از شوهر به جرم ترک انفاق، نیازی به تمکین زن از شوهر ندارد. و دادگاه در صورت اثبات عدم پرداخت نفقه، مرد را محکوم و مجازات خواهد نمود.

در دادگاه ترک انفاق چه بگوییم

خصوصیات نفقه زوجه

نفقه زوجه دارای چند خصوصیت و ویژگی است. ویژگی های نفقه عبارتند از:

• حق تقدم نفقه زوجه بر نفقه سایر اقارب و نزدیکان(مستند به ماده 1203 قانون مدنی)
• تقدم نفقه زوجه بر سایر دیون و بدهکاری های زوج(مستند به ماده 1206 قانون مدنی)
• عدم ارتباط نفقه با میزان درآمد و وضعیت مالی زن (حتی اگر زن ثروتمند و برعکس مرد فقیر باشد، باز هم باید پرداخت شود).
• قابل مطالبه بودن نفقه گذشته (یعنی نفقه ایام گذشته هیچوقت از بین نمی رود و در همه حال زوجه می تواند آن را طلب نماید).

مطلب مرتبط | نفقه فرزند

وکیل مطلبه نفقه در گروه حقوقی تخصصی ملکی اداری