دعوای قلع و قمع بنای غیر مجاز

طرح دعوای قلع وقمع بنای غیرمجاز

قلع وقمع بنای غیرمجاز – گاهی افرادی بدون اجازه صاحب یک ملک و یا اخذ هر گونه مجوز قانونی ، در آن ملک اقدام به ساخت و ساز می نمایند. یا اینکه تصرفات دیگری در آن انجام می دهند. باید دانست اینگونه اقدامات ارتکاب عمل خلاف قانون است. این تجاوز به حریم دیگران حتی می تواند از طریق اقدامات مثبت نظیر درختکاری نیز صورت پذیرد. یعنی تفاوتی در ماهیت و نفس عمل مرتکب وجود ندارد. آنچه اهمیت دارد، ورود به ملک دیگران بدون اجازه مالک و هر گونه اقدام در آن می باشد. در هنگام تجاوز و ورود به حریم ملک دیگری ممکن است موضوع تحدید حدود اهمیت پیدا کند. برای اینکه در مورد موضوع اخیر بیشتر بدانید مقاله تحدید حدود املاک را مطالعه نمایید.

قلع وقمع بنای غیرمجاز و طرح دعوای غیر مالک

طرح دعوای قلع وقمع بنای غیرمجاز، صرفاً محدود به مالک نمی باشد. به عنوان مثال فرض کنید شخصی یک ملک زراعی را برای مدت معین از مالک اجاره نماید. حال شخص ثالثی با ورود به اراضی مورد نظر اقدام به احداث بنا و یا کشت و زرع در آن می کند. در این صورت، مالک منافع یا همان مستاجر می تواند از دادگاه تقاضای قلع و قمع نماید.

طرفین دعوا

در این دعوا، خواهان کسی است که در ملک او و یا منافع حاصل از ملک استیجاری او تصرف صورت گرفته است. خوانده نیز فردی است که اقدام به تجاوز به حریم شخصی دیگری و ساخت و ساز در آن نموده است.

مرجع صالح رسیدگی به دعوا

در دعوای قلع وقمع بنای غیرمجاز، مرجع صالح به رسیدگی، دادگاهی است که در محدوده ملک قرار دارد.

تداخل چند جرم در یک زمان واحد

فرض کنید قرار است دعوای قلع وقمع بنای غیرمجاز مطرح و مورد رسیدگی قرار گیرد. در این شرایط، خواهان می باید همزمان یا بطور مستقل و در گام نخستین، دعوای خلع ید و یا تصرف عدوانی را مطرح نماید. زیرا برای صدور حکم قلع و قمع، ابتدا باید روشن شود خوانده مرتکب تصرف عدوانی شده است.  یا اینکه ملک را به تصرف درآورده است. در این صورت ابتدا باید حکم خلع ید یا رفع تصرف عدوانی از دادگاه درخواست گردد. در گام بعدی، درخواست خلع ید و تحریب بنا نمود.

داشتن سند مالکیت و نقش آن در طرح دعوا

در هنگام طرح دعوا، خواهان باید سند مالکیت عرصه و اعیان را در اختیار داشته باشد. با ارائه صرف سند مالکیت اعیانی نمی توان دعوای قلع وقمع بنای غیرمجاز را طرح نمود. همچنین اگر اعیان احداثی از حق زارعانه ناشی شود نمی توان اقدام به طرح دعوا نمود.

در چه صورت می توان اجرت المثل درخواست نمود؟

ممکن است خواهان به مستاجر اجازه احداث بنا یا مجوز کاشت درخت در محل را داده باشد. در این صورت، امکان طرح دعوا وجود ندارد. وی حداکثر می تواند درخواست اجرت المثل نماید.

نقش سوء نیت در دعوا

یکی از موارد مهم در اثبات جرم، نیت و قصد مجرمانه است . این موضوع را نمی توان در مورد برخی جرایم احراز نمود. یعنی ممکن است در برخی جرائم، مرتکب جرم نقش عامدانه در جرم نداشته باشد. در مورد دعوای قلع وقمع بنای غیرمجاز اگر دادگاه به این نتیجه برسد که فرد متصرف در یک ملک، بدون سوء نیت وارد ملک دیگری شده و در آن بنا احداث نموده است و یا درخت کاشته است دادگاه معمولاً به سادگی حکم به قلع وقمع نمی دهد. در این موارد تفاهم طرفین نقش اصلی در اجرای حکم خواهد داشت.

اشاره به برخی قوانین و مقررات مربوط به دعوای قلع و قمع

قانون مدنی

قانون مدنی مهم ترین قانون و مرجع در خصوص دعاوی ملکی است . در این قانون در مواد متعدد موضوع تجاوز به حریم ملک دیگری اشاره شده است. از جمله مواد 313 و 503 و 504 و 818  این موضوع را به اشکال مختلف مورد اشاره قرار داده اند. این مواد مستندات واقعی و پایه در مورد دعوای قلع وقمع بنای غیرمجاز می باشند. شرح مواد به قرار زیر است:

ماده ۳۱۳– هرگاه کسی در زمین خود با مصالح متعلقه به دیگری بنائی بسازد یا درخت غیر را بدون اذن مالک در آن زمین غرس کند صاحب مصالح یا درخت می‌تواند قلع یا نزع آن را بخواهد مگر اینکه به اخذ قیمت تراضی نمایند.

ماده ۵۰۳– هرگاه مستأجر بدون اجازه موجر در خانه یا زمینی که اجاره کرده وضع بنا یا غرس اشجار کند، هریک از موجر و مستأجر حق دارد هر وقت بخواهد بنا را خراب یا درخت را قطع نماید. در این صورت اگر در عین مستأجره نقصی حاصل شود بر عهده مستأجر است.

ماده ۵۰۴– هرگاه مستأجر به‌موجب عقد اجاره، مجاز در بنا یا غرس ‌بوده، موجر نمی‌تواند مستأجر را به خراب‌کردن یا کندن آن اجبار کند. و بعد از انقضا مدت اگر بنا یا درخت در تصرف مستأجر باقی بماند موجر حق مطالبه اجرت‌المثل زمین را خواهد داشت. و اگر در تصرف موجر باشد مستأجر حق مطالبه اجرت‌المثل بنا یا درخت را خواهد داشت.

ماده ۸۱۸– مشتری نسبت به عیب و خرابی و تلفی که قبل از اخذ به‌شفعه در ید او حادث شده باشد ضامن نیست.  و همچنین است بعد از اخذ به شفعه و مطالبه، در صورتی که تعدی یا تفریط نکرده باشد.

قانون مجازات اسلامی «تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده»

ماده 690 : هر کس به‌وسیله صحنه‌سا زی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حدفاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان، باغ‌ها، قلمستان‌ها، منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تأسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث ‌باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به‌منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید،

یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط‌زیست یا مراجع ذی‌صلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط‌زیست و منابع طبیعی گردد،

یا اقدام به هرگونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم‌ می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.

تبصره ۱– رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید. و مقام قضائی با تنظیم صورت‌مجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی خواهد داد.

تبصره ۲- در صورتی که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادر خواهد شد. مدعی‌ می‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.

سایر مواد قانون مجازات اسلامی در خصوص قلع وقمع بنای غیرمجاز

ماده 691– هر کس به قهر و غلبه داخل ملکی شود که در تصرف دیگری است،

اعم از آنکه محصور باشد یا نباشد،

یا در ابتدای ورود به قهر و غلبه نبوده ولی بعد از اخطار متصرف به قهر و غلبه مانده باشد،

علاوه بر رفع تجاوز حسب مورد به یک تا شش ماه حبس محکوم می‌شود.

هرگاه مرتکبین ‌دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آن‌ها حامل سلاح باشد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.

ماده 692– هرگاه کسی ملک دیگری را به قهر و غلبه تصرف کند علاوه بر رفع تجاوز به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

ماده 693– اگر کسی به‌موجب حکم قطعی محکوم به خلع ید از مال غیر منقولی یا محکوم به رفع مزاحمت یا رفع ممانعت از حق شده باشد، بعد از اجرای حکم مجدداً مورد حکم را عدواناً تصرف یا مزاحمت یا ممانعت از حق نماید علاوه بر رفع تجاوز به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها مصوب ۱۳۸۵

ماده ۴ –ماده (۳) قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌هامصوب ۳۱/۳/۱۳۷۴ و تبصره (۲) آن به شرح ذیل اصلاح می‌گردد:

ماده ۳- کلیه مالکان یا متصرفان اراضی زراعی و باغ‌های موضوع این قانون که به‌صورت غیرمجاز و بدون اخذ مجوز از کمیسیون موضوع تبصره (۱) ماده (۱) این قانون اقدام به تغییر کاربری نمایند، علاوه بر قلع و قمع بنا، به پرداخت جزای نقدی از یک تا سه برابر بهای اراضی زراعی و باغ‌ها به قیمت روز زمین با کاربری جدید که موردنظر متخلف بوده است و در صورت تکرار جرم به حداکثر جزای نقدی و حبس از یک ماه تا شش‌ماه محکوم خواهند شد.

نتیجه گیری:

هیچکس حق ندارد بدون اجازه مالک، وارد حریم او شود و در آن اقدام به ساخت و ساز نماید. حتی کاشت درخت در ملک دیگری نیز اقدام خلاف قانون است. مالک در چنین شرایطی حق دارد موارد تجاوز به ملک خود را از طریق قانون پیگیری نماید. قانون نیز از وی حمایت می کند و دستور قلع وقمع بنای غیرمجاز را صادر خواهد نمود.

وکیل ملکی همراه شما در دعاوی ملکی

اگر شما با چنین شرایطی مواجه شدید و شاهد تجاوز به ملک خود بودید، می توانید اقدام به طرح شکایت نمایید. در چنین شرایطی می توانید به وکیل ملکی یا وکیل خلع ید مراجعه و اقدامات لازم را به عمل آورید. وکیل در دعوای تصرف عدوانی  می تواند با وکالت انواع پرونده های ملکی اداری شما را در همه دعاوی، از جمله تصرف عدوانی و تخلیه ید شما را یاری دهد.

در تماس با ما مشکلات ملکی خود را پیگیری نمایید.