کمیسیون ماده 5 چیست؟

کمیسیون ماده 5 چیست؟

 یکی از کمیسیون های مهم وابسته به شهرداری و موضوع ساخت و ساز کمیسیون ماده 5 است. اگر قصد دارید اطلاعات مختصری در مورد کمیسیون ماده 5 داشته باشید و بدانید وظیفه کمیسیون ماده 5 چیست ، بهتر است این موضوع را عمیق تر بررسی نماییم. بعید است امروزه کسی در مورد انواع کمیسیونهای شهرداری چیزی نشنیده باشد. هر کدام از این کمیسیون ها برای خود داستان جداگانه ای دارد که باید در موقع خود مورد بحث قرار گیرد. شما باید با شهرداری و اعتراض به آراء کمیسیون ها آشنایی بیشتری پیدا کنید. کمیسیون ماده 7 ،  کمیسیون ماده 12  نمونه ای از این کمیسیون ها هستند.

برای فهم بهتر موضوع کمیسیون ماده 5 ابتدا لازم است با دو اصطلاح طرح جامع شهری و طرح تفصیلی آشنا شوید. زیرا مقدمه ورودی بحث ما خواهد بود.

طرح جامع شهری و طرح تفصیلی

در هر کشوری سازمان های متولی امور شهری موظف هستند پاسخ در خور و شایسته ای به نیازهای شهروندان برای سکونت بهینه و برخورداری و دسترسی مناسب به امکانات شهری بدهند.

مطلب مفید | وکیل شهرداری

این امر معمولاً از طریق طرح های بزرگ شهری میسر می گردد. در کشور ما این طرح ها تحت عنوان طرح جامع شهری و نیز طرح های تفضیلی و هادی شناخته می شوند. بدون شک هدف اساسی از تصویب اینگونه طرح ها کاهش مشکلات شهری از منظر نیازهای فرهنکی ، اجتماعی ، بهداشتی ، اقتصادی و …. است.

بنابراین طرح های جامع شهری باید پاسخگوی نیازهای شهروندان در تمامی ابعاد مورد اشاره باشند . طرح های جامع پس از تهیه و آماده سازی در شورای عالی شهرسازی به تصویب می رسد.

وظیفه کمیسیون ماده 5

پس روشن شد که طرح های جامع در سطح وزرا به تصویب می رسند. اما طرح های تفصیلی طرح های استانی هستند و تصویب آن در کمیسیون ماده ۵ صورت می پذیرد. این کمیسیون بیشتر به نام شهرداری شناخته می شود. در صورتی که مرجع اصلی آن فراتر از شهرداری است. برای اینکه بیشتر در این مورد بدانیم اول باید به سراغ ماده 5 برویم.

تعیین کاربری های اراضی بر اساس طرح های جامع و هادی

در حقیقیت مهم ترین کار در طرح های جامع و تفصیلی موضوع کاربری های املاک است. از این رو کاربری‌های املاک و اراضی در چهارچوب ضوابط طرح‌های جامع و طرح‌های هادی شهری تعیین می‌شود. در شهرهای بزرگ بالای 50 هزار نفر طرح‌های جامع شهری بر اساس ضوابطی که از گذشته و در چهارچوب قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری و آئین نامه نحوه تعیین و بررسی طرح‌های توسعه شهری تعیین شده ، تهیه می‌گردد.

وزیر راه و شهرسازی، وزیر کشور، وزیر نیرو، وزیر کشاورزی، وزیر صنعت، وزیر جهاد سازندگی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم و تحقیقات، وزیر دفاع و پشتیبانی، رییس سازمان برنامه و بودجه، رییس سازمان حفاظت محیط زیست و یک نفر از کمیسیون راه و شهرسازی مجلس شورای اسلامی به پیشنهاد کمیسیون مذکور و به انتخاب مجلس به عنوان ناظر

طرح تفضیلی

بعد از طرح های جامع این بار نوبت به تهیه و تصویب طرح های تفضیلی می رسد. طرح های تفضیلی در واقع جزئیات طرح های جامع را روشن می سازد. این طرح ها در سطح هر استان تهیه می شوند. کار تهیه و تنظیم طرح تفضیلی را مهندسین شهرساز بر عهده دارند . مهندسین مذکور طرح تفضیلی را براساس طرح جامع تهیه و آماده می کنند.

ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب 22/11/51 و تبصره اصلاحی آن مصوب 25/9/1365 که در تاریخ 23/1/88 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، چنین مقرر کرده است:

ماده 5 

بررسی و تصویب طرح های تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان به‌وسیله کمیسیونی به ریاست‌ استاندار (و در غیاب وی معاون‌ عمرانی استانداری) و با عضویت:

• شهردار
• و نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی(راه و شهرسازی)،
• وزارت جهاد کشاورزی
• سازمان میراث فرهنگی(وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری)
• همچنین رئیس شورای اسلامی شهر ذی‌ربط
• نماینده سازمان نظام مهندسی استان(با تخصص معماری یا شهرسازی) بدون حق رأی انجام می‌شود.

تبصره 1.

بررسی‌های فنی این کمیسیون برعهده کارگروه (کمیته) فنی کمیسیون متشکل از نمایندگان کمیسیون و مشاور طرح تفصیلی شهر می‌باشد.

تبصره 2.

دبیرخانه کمیسیون در سازمان مسکن و شهرسازی(راه و شهرسازی) استان می‌باشد.

تبصره 3.

در مورد شهر تهران، معاونین ذی‌ربط وزراء مسکن و شهرسازی(راه و شهرسازی)، کشور، نیرو، جهادکشاورزی و معاونین رؤسای سازمان های حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی(وزارت میراث فرهنگی ….) و شهردار تهران (رئیس کمیسیون) و همچنین رئیس شورای اسلامی شهر تهران بدون حق رأی، اعضاء کمیسیون می‌باشند. محل دبیرخانه این کمیسیون در شهرداری تهران خواهد بود.

جلسات کمیسیون با حضـور اکثریت اعضاء رسمـیت‌ یافته و تصمیمات کمیسیون حداقل با چـهار رأی موافق معتبر است.

تبصره 4.

در صورت فقدان شورای اسلامی شهر در تهران، نماینده وزیر کشور و در سایر شهرها نماینده معرفی شده از سوی استاندار به جای رئیس ‌شورای اسلامی شهر در کمیسیون ذی‌ربط شرکت خواهد نمود.

رییس کمیسیون ماده 5 کیست؟

ملاحظه می شود وقتی در مورد کمیسیون ماده 5 صحبت می نماییم در همه استان ها ، استاندار ریاست کمیسیون را برعهده دارد و تهران یک استثنا است. در شهر تهران رییس کمیسیون ماده 5 ، شهردار خواهد بود. بنابراین در پایتخت، کمیسیون ماده 5 بیشتر با نام شهرداری شناخته می شود. همه مردم اساساً کمیسیون را مربوط به شهرداری می دانند.

در کمیسیون ماده 5 معمولاً تصمیماتی اتخاذ می شود که با تأثیرات جدی در وضعیت تراکم ساختمان ها و سطح اشغال و کاربری همراه است. این موضوع موجب می شود بسیاری از شهروندان که احساس می کنند منافع شان در معرض خطر قرار گرفته اعتراضات خود را آغاز کنند.

فرایند اقدام در کمیسیون ماده 5 شهرداری

بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات انها در هر استان درکمسیونی (با عنوان کمیسیون ماده 5) به ریاست استاندار و یا در غیاب وی معاون عمرانی ایشان و عضویت، اداره کل راه و شهرسازی ،سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، شهردارشهر مربوطه ، سازمان جهاد کشاورزی، و اعضاء بدون حق رای اعم از نماینده مهندس مشاور تهیه کننده طرح، رئیس شورای شهر مربوطه، سازمان محیط زیست ، نظام مهندسی استان، شرکت آب وفاضلاب، دفتر فنی استانداری و سایرین بر حسب نیاز انجام می گیرد.

اعضای کمیسیون ماده پنج در استان ها

-رییس جلسه : استاندار و یا معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری
-دبیرجلسه : مدیر کل راه و شهرسازی استان  (دبیرخانه این کمیسیون مستقر در مدیریت شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان است.
-سایر اعضای دارای حق رای : شهردار شهر- مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری استان – رئیس سازمان جهاد کشاورزی
-سایر مدعوین (بدون حق رای) :مدیر کل دفتر فنی استانداری – رئیس شورای اسلامی شهر- رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان – مدیر کل حفاظت محیط زیست– مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب– مهندسین مشاور تهیه کننده طرح

اقدامات اساسی کمیسیون ماده 5 در استان ها

• در هر استان طرح های تفصیلی شهری و تغییرات غیر اساسی آنها مربوط به هر شهر بررسی و تصویب می شود.
• صورتجلسات در محل کمیسیون تنظیم و با رای اکثریت اعضاء به تصویب می رسند.
• بر اساس ماده 51 آیین نامه نحوه بررسی و تصویب طرح های توسعه و عمران محلی، ناحیه ای، منطقه ای و ملی و مقررات شهرسازی و معماری کشور (اصلاح شده بر اساس مصوبه مورخ 19/2/84 شورایعالی) مصوب مورخ 12/10/78 هیات محترم وزیران، صورتجلسات حداکثر ظرف یک هفته توسط دبیرخانه ، برای اعضاء ارسال می گردد.
• پس از گذشت سه هفته ، در صورت عدم اعلام مغایرت اساسی توسط دفتر نظارت بر طرحهای توسعه و عمران وزارت راه و شهرسازی ، مدارک ممهور به مهر دبیرخانه شده و با امضاء استاندار ابلاغ می گردد.
• مدت زمان انجام کار بین 3 تا 4 ماه می باشد.

شرح  فعالیت و جزییات اقدامات در کمیسیون

• ارسال نامه درخواستی از شهرداری
• نظریه مهندسین مشاور بازنگری طرح تفصیلی باید ضمیمه نامه درخواستی شهرداری باشد
• ثبت در دبیرخانه اداره کل و ارجاع به واحد شهرسازی و معماری
• دستور مدیر شهرسازی
• ارسال به دفتر واحد دبیرخانه کمیسیون ماده 5 و  کارشناس مسئول
• درصورت کامل نبودن مدارک ، ارجاع نامه به ارگان مربوطه جهت تکمیل مدارک
• بازدید و بررسی کارشناس مسئول از مکان (در صورت نیاز) و ارجاع به کمیته کارشناسی و اعلام نظر کمیته در صورت کامل بودن مدارک
• درصورت نظر مشروط، بررسی مجدد یا استعلام های جدید و درصورت نظر قطعی، ارجاع به کمیسیون ماده 5
• بررسی و امضاء نقشه های مصوب و تهیه صورت جلسه توسط اعضاء کمیسیون
• چنانچه مصوبات کمیسیون ماده 5 مغایر با طرح جامع و یا بر اساس طرح تفصیلی باشد، جهت طرح و بررسی به شورای برنامه ریزی و توسعه استان ارسال می گردد.
• ارسال مصوبات کمیسیون ماده 5 به دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری (جهت بررسی) و استانداری (جهت استحضار)
  پس از 21 روز چنانچه دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری نظری در مورد مصوبات نداشته باشد مصوبات به استانداری ارسال و از آن طریق جهت ابلاغ به شهرداری ارسال می گردد.

مدارک مورد نیاز در مورد درخواست تغییر کاربری

نامه از ارگان متقاضی
نقشه و موقعیت محل مورد استعلام
سند مالکیت
گزارش توجیهی پیشنهاد تغییر کاربری

شکایت از مصوبات کمیسیون ماده ۵ در دیوان عدالت اداری

گاهی مصوبات کمیسیون ماده 5 در تعارض با حقوق مالکانه افراد قرار می گیرد. در اینگونه موارد طرح دعوا آغاز می گردد. از جمله مراجع مهمی که دسته ای از دعاوی شهرداری ها در دیوان عدالت اداری متوجه آن است، کمیسیون ماده ۵ قانون شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است .

مرجع صالح به رسیدگی به اعتراضات مربوط به مصوبات کمیسیون ماده 5

رسیدگی به شکایات مربوط به کمیسیون ماده 5 اگر جنبه عام و فراگیر داشته باشد، در صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری است. اگر موضوع فاقد جنبه عمومی و صرفأ در مورد اشخاص معینی باشد رسیدگی در صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری است.

وکیل کمیسیون ماده 5 شهرداری

گروه حقوقی تخصصی ملکی اداری آماده قبول وکالت در مورد دعاوی مربوط به کمیسیون ماده 5 است. وکیل کمیسیون ماده 5 شهرداری وکیلی است که به صورت تخصصی کار می کند. وی از قوانین شهرداری و شورای عالی شهرسازی و معماری مطلع است. علاوه بر این،  از کمیسیون ماده 5 و نحوه شکایت در مورد مصوبات آن آگاهی کامل دارد. برای انتخاب بهترین وکیل کمیسیون ماده 5 شهرداری با گروه حقوقی تخصصی ملکی اداری تماس حاصل فرمایید.
ما در تمامی حوزه های ملکی از دانش و تجربه وکلای متخصص بهره مندیم. برای شناخت این وکیل بهتر است مقاله وکیل کمیسیون ماده 5 را مطالعه نمایید.