مجازات تعزیری و تکمیلی
آشنایی با مجازات تعزیری و تکمیلی
مجازات در مجموع به سه گروه اصلی ، تکمیلی و تبعی تقسیم می شوند، هر یک از انواع مجازات تعریف متفاوتی دارد که در ادامه آن را بررسی می‌کنیم. تعریف مجازات اصلی: برای هر جرم به طور مجزا و مشخصی، مجازات تعیین می شود، این نوع مجازات اصلی هستند.
مطلب مفید | انواع قرارهای دادسرا
مجازات تعزیری و تکمیلی؛ این نوع مجازات در ادامه مجازات اصلی تعریف می شوند و مجازات اصلی را به نوعی کامل می کنند. حکم مجازات تکمیلی با تشخیص قاضی صادر میشود. نوع سوم از انواع مجازات، مجازات تبعی است. مجازات تبعی به تبع از مجازات اصلی برای مجرم تعیین می شوند.
تعریف مجازات
مجازات به معنای کیفر و سزای عمل جرمی است که یک فرد مرتکب می شود. مجازات در واقع واکنش افراد جامعه و قانون در قبال افراد مجرم است. وقتی فردی دچار جرم می شود، علاوه بر این که به فرد مقابل آسیب می‌رساند، باعث ایجاد آشفتگی و ناراحتی در اذهان عمومی می شود.
مطلب مفید | عقد بیع و انواع و آثار آن
قوانین جامعه در واقع برای حفظ سلامت روحی و جسمی عموم مردم وضع می شوند. مجازات نیز در راستای حفظ امنیت جامعه به فعلیت می رسند. اگر قانون گذاران در قبال افراد مجرم واکنشی نشان ندهند، امنیت سایر افراد به مخاطره می افتد و وضع جامعه دچار آشوب و هرج و مرج خواهد شد. بنابراین مجازات از هر نوعی که باشد در راستای حفاظت از آرامش جمعی است.
از آن جایی که در جامعه جرایم مختلفی صورت می‌گیرد، باید متناسب با این جرایم، مجازات در نظر گرفت. در واقع متناسب با جرمی که فرد مرتکب شده است، مجازات اصلی، تکمیلی و تبعی در نظر گرفته می شوند. برای شناخت مجازات تعزیری و تکمیلی، مجازات اصلی و تبعی این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.
مجازات تعزیری و تکمیلی چه ویژگی‌هایی دارند؟
در قانون مجازات اسلامی و در ماده 23 آن ، مجازات تعزیری و تکمیلی مورد اشاره قرار گرفته اند. این نوع مجازاتها برای کامل شدن مجازات اصلی اضافه می شوند. لذا این نوع مجازات به تنهایی قابل اجرا شدن نیستند.
در صورتی که دادگاه فردی را به قصاص، حد و مجازات تعزیری و تکمیلی محکوم کند، می تواند با رعایت شرایط ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی، متناسب با جرمی که صورت گرفته است، مجرم را به یک یا چند مجازات بر اساس این ماده محکوم کند. مجازات تعزیری و تکمیلی که در ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی وجود دارند، که آن ها را در ادامه معرفی می کنیم.
انواع مجازات تعزیری
دادگاه می تواند فرد را به اقامت اجباری در محل معینی محکوم کند. بند دیگر این ماده در رابطه با حکم دادگاه مبنی بر منع فرد از اقامت در محل یا محل های مشخص است. طبق این ماده هم چنین دادگاه می تواند فرد را از فعالیت در یک شغل و حرفه مشخص، منع کند.
مطلب مفید | ادعای جعلیت سند رسمی
طبق یکی از بند های این ماده دادگاه می تواند مجرم را از فعالیت در کار های دولتی منع کند. مطابق با بند دیگر، فرد بر اساس حکم دادگاه، از رانندگی با وسایل نقلیه موتوری منع می شود.
دادگاه می تواند مجرم را از صدور اسناد تجارتی و داشتن دسته چک منع کند. تمامی این مجازات از جمله مجازات تعزیری و تکمیلی هستند.
سایر مجازات تعزیری و تکمیلی را در ادامه معرفی می کنیم. مطابق با ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی، مجرم از سوی دادگاه از حمل سلاح منع می شود. یکی از بند های این قانون مرتبط با منع از خروج اتباع ایران از کشور می باشد.
اخراج اتباع بیگانه از کشور، لزوم فعالیت در زمینه خدمات عمومی، منع فرد از عضویت در حزب‌ها و گروه های سیاسی و اجتماعی، از جمله مجازات تعزیری و تکمیلی هستند.
مطلب مفید | مجازات جرم مواد مخدر
توقیف لوازم ارتکاب جرم، رسانه و موسسه ای که فرد در حین ارتکاب جرم استفاده کرده است، از جمله مجازات تعزیری و تکمیلی است. الزام به تحصیل، یادگیری شغل و حرفه مشخص، سایر مجازات تعزیری هستند.
مجازات اصلی چه ویژگی هایی دارند؟
در اینجا باید اشاره کنیم مجازات اصلی ، مجازاتی است که تنها با حکم قطعی دادگاه اجرا می شود. مجازات اصلی در واقع ضمانت اجرایی امر و نهی قانونگذار است. ماده ۲۰ قانون مجازات اسلامی در رابطه با مجازات اصلی وضع شده است.
در صورتی که فرد مجرم شناخته شود بر اساس بند های ماده ۲۰ قانون مجازات اسلامی، مجازات زیر برای او در نظر گرفته خواهد شد. مجازات اصلی که در این قانون ذکر شده اند به شرح زیر هستند.
انحلال شخص حقوقی که مرتکب جرم شده است،
مصادره اموال مجرم،
منع از فعالیت در حوزه های اجتماعی حداقل به مدت پنج سال،
ممنوعیت از دعوت عمومی برای جمع آوری سرمایه حداقل به مدت پنج سال،
انتشار حکم از طریق رسانه ها،
پرداخت جزای نقدی،
منع فرد از صدور اسناد تجاری حداکثر به مدت پنج سال .
مطلب مفید | نحوه شکایت در فروش مال غیر
بر اساس تبصره ای که در مورد این قانون وجود دارد، اشخاص حقوقی دولتی و عمومی غیردولتی در صورتیکه اعمال حاکمیت می کنند، مشمول این گونه مجازات نمی شوند. در مجموع مجازات اصلی به صورت قصاص و دیه اعمال می شوند.
مجازات تبعی
باید دانست مجازات تبعی به تبع مجازات اصلی اعمال می شود و هرگز در حکم دادگاه ذکر نمی شود. مجازات تبعی معمولاً منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی میشود. لذا نیاز به اجازه قاضی در حکم خود ندارد. در حقیقت به محض صدور حکم اصلی از طرف دادگاه و اجرای آن ، مجازات تبعی نیز خود به خود بر محکوم تحمیل میشود.
مدت محرومیت اجتماعی
حال که تا حدودی با مجازات تعزیری و تکمیلی آشنا شدید خوب است بدانید مستند به ماده 25 قانون مجازات اسلامی ، بعد از محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی ، مدت محرومیت فرد محکوم از حقوق اجتماعی به شرح زیر میباشد :
- هفت سال در محکومیت به مجازاتهای سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی،
- سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنیٌ‌علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار،
- دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌ‌علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج .
انواع محرومیت اجتماعی
به موجب ماده 26 قانون مجازات اسلامی ، انواع محرومیت های اجتماعی که به تبع ماجرات تعزیری و تکمیلی مطرح میشوند ، عبارتند از:
داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا،
عضویت در شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیأت دولت و تصدی معاونت رئیس جمهور،
تصدی ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری،
انتخاب شدن یا عضویت در انجمن‌ها، شوراها، احزاب و جمعیت‌ها به‌موجب قانون یا با رأی مردم،
عضویت در هیأت‌های منصفه و امناء و شوراهای حل اختلاف،
اشتغال به‌عنوان مدیر مسؤول یا سردبیر رسانه‌های گروهی،
استخدام و یا اشتغال در کلیه دستگاههای حکومتی اعم از قوای سه گانه و سازمان‌ها و شرکتهای وابسته به آنها، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح و سایر نهادهای تحت نظر رهبری، شهرداری‌ها و مؤسسات مأمور به خدمات عمومی و دستگاههای مستلزم تصریح یا ذکر نام برای شمول قانون بر آنها،
اشتغال به عنوان وکیل دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتریاری،
انتخاب شدن به سمت قیم، امین، متولی، ناظر یا متصدی موقوفات عام، انتخاب شدن به سمت داوری یا کارشناسی در مراجع رسمی،
استفاده از نشان‌های دولتی و عناوین افتخاری،
تأسیس، اداره یا عضویت در هیأت مدیره شرکتهای دولتی، تعاونی و خصوصی
ثبت نام تجارتی یا مؤسسه آموزشی ، پژوهشی ، فرهنگی و علمی .
مجازاتهای تبعی در جرایم قابل گذشت تابع جرم بوده و در صورت گذشت شاکی و موقوف شدن تعقیب یا مجازات اصلی ، مجازات تبعی نیز برداشته میشود.
