شرط داوری در قرارداد و حل اختلافات توسط داور

با سلام.
کاربر گرامی لطفاً برای بهره مندی از خدمات وکالت و مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری از ساعت 8 صبح تا 8 شب با شماره 09125453894 تماس بگیرید.

شرط داوری در قرارداد مشارکت و حل اختلافات توسط داور

با شرط داوری در قرارداد آشنا باشید

با شرط داوری در قرارداد آشنا باشید

شرط داوری در قرارداد و حل اختلاف در قراردادها چیست؟

باتوجه‌به افزایش فعالیت‌های تجاری و صدور انواع قراردادهای مشارکتی بین افراد، اطلاع از شرط داوری در قرارداد مشارکت برای هر شخصی لازم و ضروری است.

گاهی بروز برخی اختلافات در امر مشارکت باعث می‌شود شرکا به دادگستری مراجعه کرده و از مرجع موردنظر تقاضای داوری در قرارداد خود را داشته باشند.

در این شرایط معمولاً به دلیل شلوغی مراجع قضایی مدت‌زمان طولانی باید منتظر نتیجه بمانند و ممکن است این زمان باعث آسیب رساندن به کسب‌و‌کار طرفین شود.

یکی از راههای حل اختلافات از جمله در دعاوی و اختلافات ملکی یا تجاری، رجوع طرفین به یک یا چند نفر داور مورد اعتماد است.

خوشبختانه قانون نیز نهاد داوری را برای حل اختلافات پذیرفته است. بنابراین حل اختلاف از طریق داوران و رأی آنان مورد پذیرش قانون قرار دارد و رأی داور اصولاً تفاوتی با رأی دادگاه ندارد. البته بهتر است همه افراد تا حدودی با وظایف داور در قرارداد آشنا باشند.

بنابراین بسیاری از افراد ترجیح می دهند امورات اختلافی خود را به داوران ارجاع دهند تا هم زودتر به نتیجه برسند و هم هزینه کمتری را نسبت به فرایند رسیدگی در دادگاهها بپردازند.

در ادامه ، در این باره توضیحات بیشتری ارائه خواهیم نمود.

داوری وشرط داوری در قرارداد

شاید لازم بدانید پیش از هر چیزی از معنای واقعی داوری اطلاع پیدا کنید. داوری در لغت به معنای قضاوت عادلانه بین دو طرف، دو گروه و یا دو شخص است.

زمانی که بین دو نفر یا دو موسسه یا دو گروه اختلاف ایجاد می‌شود، یک نفر باید بر اساس قانون قضاوت عادلانه‌ای انجام دهد. قاضی همان شخصی است که داوری عادلانه بین دو طرف را برعهده می‌گیرد.

مطلب مفید | بررسی شروط قرارداد داوری

در برخی موارد نیز افراد به‌جای آنکه به دادگستری و قاضی مراجعه کنند با انعقاد شرط داوری در قراردادهای بین خود، شخص سومی را به‌عنوان داور در نظر می‌گیرند. این فرد با تحقق داوری بین آن‌ها، پایان‌بخش اختلافات و دعوای دو طرف خواهد بود.

در باره شرط داوری تخقیق کنید

در باره شرط داوری تحقیق کنید

بر اساس ماده 455 آیین دادرسی مدنی ، طرفین قرارداد قادر خواهند بود انتخاب داور مسئول را یا به دادگاه و یا به شخص سوم محول کنند. توجه داشته باشید با انتخاب یک داور در قرارداد ، دادگاه توانایی مداخله در امور بین طرفین را نخواهد داشت.

درصورتیکه داور انتخاب شده توانایی حل اختلاف بین طرفین را نداشته باشد و یا نخواهد در این دعوا وارد شود، با شرط رضایت هر دو طرف ، دادگاه قادر به داوری بین افراد خواهد بود.

همچنین درصورتیکه پس از گذشت 3 ماه از بروز اختلاف میان شرکا داور رای خود را اعلام نکند، باز هم مراجع قضایی و قانونی می‌توانند در امور دخالت کرده و اختلاف پیش‌آمده را داوری کنند. در ادامه بیشتر به موضوع داوری و نیز شرط داوری در قرارداد مشارکت خواهیم پرداخت.

شرط داوری و حل اختلاف توسط داوران

داوری و حل اختلاف یک عمل حقوقی است. لذا نیازمند تسلط داوران به جنبه های مهم حقوقی و تخصصی در موضوعات مورد اختلاف است. بنابراین مهم خواهد بود که بدانیم به چه کسی برای داوری مراجعه می کنیم. و اصولاً می توان به افرادی که شناختی در مورد آنها وجود ندارد اعتماد کرد؟ یا امور داوری را به آنها سپرد؟

مطلب مفید | ابطال رای داوری

اطمینان به داوری شرط اول انتخاب داور

بدیهی است اگر فرد مورد اعتمادی وجود داشته باشد بهتر است افراد به وی مراجعه و اختلافات را از آن طریق حل کنند. در صورت عدم شناخت بهتر است انجام این امر به مؤسسات حقوقی سپرده شود. زیرا مؤسسات شناخت بهتری نسبت به انواع موضوعات و داوران مرتبط با آن دارند. در صورت عدم تفاهم در انتحاب داور، کار انتخاب داور از طرف دادگاه انجام خواهد گرفت.

داوری می تواند قبل از شروع اختلاف به عنوان مثال در هنگام تنظیم قراردادها در متن قرارداد گنجانیده شود . یا اینکه بعد از بروز اختلاف، طرفین تصمیم به انتخاب داور بگیرند.

داوری و رهایی از مسأله تشریفات قانونی

تشریفات قانونی در داوری

تشریفات قانونی در داوری

داوران برای انجام داوری و حل اختلاف نیازی به طی مراحل و تشریفات قانونی برای صدور رأی ندارند. و در کمترین زمان می توانند به اختلافات رسیدگی نموده و رأی خود را صادر نمایند.

مطلب مفید | داوری قرارداد مشارکت در ساخت

خوشبختانه داور یا داوران در یک جلسه و در یک مرحله ، بررسی پرونده اختلاف را شروع و در همان جلسه رای خود را میتوانند ارائه دهند. بنابراین بر خلاف چند مرحله بودن رسیدگی به دعاوی در دادگاهها، در داوری تنها یک جلسه رسیدگی لازم است تا داور یا داوران نسبت به صدور رأی اقدام نمایند.

رأی داوران نیز قطعی بوده و لازم الاجرا است. با این وجود، در قانون برای اعتراص به رأی داوری نیز پیش بینی هایی صورت گرفته است . لذا در مواردی می توان به آراء داوران اعتراض نمود.

موضوعات غیر قابل ارجاع به داوری

باید توجه نمود که در قانون ، استثنائاتی وجود دارد که نمی توان بر اساس آن برخی دعاوی را از طریق ارجاع به رأی داوری حل نمود. به عنوان مثال امورات زیر قابل ارجاع به داوری نیستند:

  • اختلافات و دعاوی کیفری
  • دعاوی مربوط به سازمان تآمین اجتماعی
  • همه دعاوی مربوط به کار
  • کلیه دعاوی مربوط به ارث
  • دعاوی مربوط به اهلیت
  • اعتبار و بطلان ازدواج
  • فرزند خواندگی
  • حقوق رقابت و ورشکستگی و…..

تفاوت داوری و میانجی گری

تفاوت داوری با میانجی‌گری در این است که میانجی فقط مذاکرات بین دو طرف را تسهیل می نماید. در انتها نیز پیشنهادهایی برای حل اختلاف ارائه می کند. اما اختیار صدور رای و حل اختلاف را ندارد.

مطلب مفید | دعوای تایید فسخ قرارداد 

قانون مدنی و داوری

بحث مربوط به داوری در قانون مدنی ایران از چنان اهمیتی برخوردار است که یک باب به آن اختصاص داده شده است. به طوری که در مواد 454 تا 501 در مورد آن بحث شده است.

شرط داوری در قرارداد مشارکت

بهتر است افراد در زمان انعقاد قرارداد مشارکت در قسمت حل اختلاف، داور مورد نظر را تعیین کرده و ارجاع اختلافات به داور را ثبت کنند. این اقدام موجب خواهد شد، افراد در زمان بروز درگیری با شریک خود توانایی انتخاب داور و حل مسئله را داشته باشند.

اگر داور مورد تأیید هر دو طرف در ابتدای ثبت قرارداد تعیین شود، بایستی اطلاعاتی نظیر نام و نام خانوادگی، کد ملی و مشخصات شخصی وی به طور کامل در قرارداد ثبت شده باشد.

همچنین حضور داور و امضای قرارداد مشارکت توسط او به جلوگیری از هرگونه پیشامدی در آینده کمک خواهد کرد. در واقع داور با رضایت قلبی خود باید داوری پروژه شما را بر عهده بگیرد.

ازآنجاکه ثبت شرط داوری در قرارداد مشارکت و همچنین انعقاد قرارداد امری تخصصی است، در حضور وکلا و داوران باتجربه ، قرارداد خود را به ثبت برسانید تا از تمامی جوانب آن اطمینان داشته باشید.

گروه حقوقی تخصصی ملکی اداری نیز ارائه‌دهنده خدمات حقوقی مختلف در زمینه‌های مسائل کیفری، ملکی، تجاری و خانوادگی است و می‌تواند کلیه نیازهای حقوقی شما را برطرف کند.

چگونگی اعتراض به رای داوری و هزینه داوری

نحوه اعتراض و هزینه داوری

نحوه اعتراض و هزینه داوری

گاهی ممکن است یکی از طرفین اختلاف در قرارداد مشارکت ، رای صادر شده توسط داور را نپذیرد و بدان معترض باشد. در این شرایط وی می‌تواند در مدت‌زمان بیست روز بعد از اعلام رای داور، از دادگاهی که دعوا را بدان ارجاع داده‌اند و یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد بخواهد مجدداً به اختلاف موردنظر رسیدگی کند. در این شرایط دادگاه باید به درخواست طرفین رای داور را بررسی کرده و اختلاف را حل‌وفصل کند.

بسیاری از افراد در زمان عقد قرارداد مشارکتی به علت عدم اطلاع از هزینه‌ها، شرط داوری در قرارداد مشارکت را ثبت نمی‌کنند. به همین دلیل در اینجا قصد داریم بصورت حدودی قیمت و هزینه داوری میان شرکا را در زمان بروز اختلاف شرح دهیم. ضمناً فرد محکوم در نتیجه داوری موظف است هزینه‌ها و حق‌الزحمه داوری را پرداخت کند.

ماده 1 آیین‌نامه حق‌الزحمه داوران هزینه داوری در قراردادهای مشارکتی را به شکل زیر تشریح می‌کند:

حق‌الزحمه و یا هزینه داوری بر اساس قوانین و مقررات برابر با مدت‌زمان تعیین شده برای پروژه‌های تا مبلغ 50 میلیون ریال 5 درصد، از 50 تا 250 میلیون ریال 3 درصد و از این مبلغ فراتر شامل 2درصد خسارت است که باید به داور پرداخت شود.

در برخی از موارد ، اعلام رای داور ملزم به ترجمه فارسی خواهد بود که هزینه آن نیز مطابق به آنچه در قرارداد ذکر شده، برعهده فرد محکوم خواهد بود.

استعفا داور

چنانچه داوری که قرارداد را امضا کرده است از داوری بین طرفین اختلاف سرباز بزند و قصد استعفا داشته باشد، به مدت 5 سال از داوری‌کردن کنار گذاشته خواهد شد. همچنین بایستی مبلغ تعیین‌شده‌ای را به‌عنوان خسارت بر پروژه به طرفین بپردازد. اگر در مرحله عقد قرارداد مشارکتی هستید، به شما پیشنهاد می‌دهیم از وکلا و داوران کارکشته مؤسسه ملکی اداری بهره‌مند شوید.

برخی نکات مهم قانونی در شرط داوری و حل اختلاف

قانون در مورد شرط داوری چه میگوید؟

قانون در مورد شرط داوری چه میگوید؟

امکان انتخاب داور در هر مرحله از رسیدگی به دعوا

برابر ماده 454 قانون آیین دادرسی مدنی، در مورد دعاوی که قانون برای ارجاع آن به داوری محدودیتی قائل نشده، در هر مرحله از رسیدگی به دعوا می توان امر اختلافی را از طریق مراجعه به داور حل و فصل نمود. بنابراین به استناد این ماده از قانون چه دعوا در دادگاه مطرح نشده باشد و چه دعوا در دادگاه در حال رسیدگی باشد امکان مراجعه به داوری وجود دارد.

امکان تعیین داور در هنگام انعقاد قراردادها و مدت آن

قراردادها نیز پایه و اساس معاملات بشمار می روند. اکنون در بسیاری از قراردادها مرسوم است که تنظیم کنندگان و یا طرفین قرارداد، ماده ای را تحت عنوان داوری در قرارداد می گنجانند. این امر برای آن است تا در صورت بروز اختلاف امکان مراجعه طرفین قرارداد به داور و یا داوران امکان پذیر باشد. این موضوع در ماده 455 قانون مدنی تصریح شده است.

بهتر است در قراردادها و یا هر نوع موضوعی که قرار است به داور مراجعه شود طرفین از قبل در مورد موضوع یا موضاعات مورد نظر و نیز مشخصات داور توافق نمایند. تا بعدها این موضوع، خودش موجبات بروز اختلاف را فراهم ننماید. البته اگر در قراردادها به مسأله داوری اشاره نشده باشد، طرفین بعد از شروع اختلاف، می توانند به داور مراجعه و نسبت به حل اختلافات خود اقدام نمایند. این موضوع نیز در ماده 458 قانون مدنی صراحت دارد.

تعارض در انتخاب داوری و حل اختلاف

تعارض در موضوع داوری

تعارض در موضوع داوری

بر اساس ماده ۴۵۹ قانون مدنی ممکن است طرفین معامله یا قرارداد متعهد به معرفی داور شده باشند. اما فرد خاصی را از قبل تعیین نکرده باشند. حال ممکن است آنان نتوانند توافقی را در این مورد کسب نمایند.

با تحقق چنین حالتی ، یک طرف می تواند داور خود را معین کرده به وسیله اظهارنامه رسمی به طرف مقابل معرفی کند. و درخواست رضایت در مورد داور وی نموده و یا خود نسبت به تعیین داور اقدام کند.

دراین صورت طرف مقابل مکلف است ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه، داور خود را معرفی و یا در مورد داور ثالث رضایت دهد . هرگاه تا انقضای مدت یادشده اقدام نشود ، ذی نفع می تواند حسب مورد برای تعیین داور به دادگاه مراجعه کند .

امتناع داور یا داوران از رسیدگی به اختلاف

بر اساس ماده 463 قانون مدنی این امکان وجود دارد که طرفین یک معامله از قبل در مورد انتخاب داور اقدام کرده باشند. اما در زمان اختلاف، داور به هر دلیل از انجام داوری امتناع نماید. در این صورت طرفین در صورت عدم توافق در مورد انتخاب داور جدید می توانند به دادگاه مراجعه و اختلاف خود را آن طریق حل نمایند.

موارد مندرج در شرط داوری در قرارداد مشارکت را یک به یک بخوانید

تعداد داوران در صورت عدم تعیین از قبل

ماده ۴۶۴ قانون مدنی مقرر می دارد درصورتی که در قرارداد، تعداد داور معین نشده باشد و طرفین نتوانند در تعیین داور یا داوران توافق کنند، هریک از طرفین باید یک نفر داور اختصاصی را معرفی و یک نفر به عنوان داور سوم را به اتفاق تعیین نمایند .

برخی مقررات و تشریفات قانونی در مورد شرط داوری در قرارداد

  • برای انتخاب داوری اخذ قبولی داور یا داوران برای طرفین الزامی است.
  • ابتدای داوری از زمانی آغاز می شود که داوران امر داوری را قبول نمایند و در جریان موضوع اختلافی و مشخصات طرفین قرار گرفته باشند(به آنان ابلاغ شده باشد).
  • اشخاص فاقد اهلیت قانونی و اشخاص محروم از داوری به موجب قانون، نمی توانند به عنوان داور انتخاب شوند.
  • بعد از تعیین داور یا داوران ، طرفین حق عزل آنان را ندارند مگر با رضایت .

همیشه به شرط داوری در قرارداد مشارکت توجه کنید

شرط داوری در قرارداد یا انتخاب داور با رضایت طرفین دعوا

دادگاه نمی تواند اشخاص زیر را به سمت داور معین نماید مگر با رضایت طرفین :

  1. کسانی که سن آنان کمتر از بیست و پنج سال تمام باشد .
  2. افرادی که در دعوا ذی نفع باشند .
  3. کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند .
  4. اشخاصی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا می باشند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد .
  5. کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند .
  6. کلیه افرادیکه با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند ، درگذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند .
  7. کسانی که خود یا همسرانشان و یا یکی از اقربای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او بایکی از اصحاب دعوا یا زوجه و یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی دارند .
  8. کارمندان دولت در حوزه ماموریت آنان .

محرومیت از داوری و حل اختلاف

به موجب ماده 473  قانون مدنی چنانچه داور پس از قبول داوری بدون عذر موجه از قبیل مسافرت یا بیماری وامثال آن در جلسات داوری حاضر نشده یا استعفا دهد و یا از دادن رای امتناع نماید ، علاوه بر جبران خسارات وارده تا پنج سال از حق انتخاب شدن به داوری محروم خواهد بود .

هیچگاه شرط داوری در قرارداد مشارکت را از یاد نبرید

انتخاب کارشناس از سوی داور و کشف حقایق جرم

طرفین باید اسناد و مدارک خود را به داوران تسلیم نمایند . داوران نیز می توانند توضیحات لازم را از آنان بخواهند. اگر برای اتخاذ تصمیم جلب نظر کارشناس ضروری باشد ، داوران می توانند کارشناس انتخاب نمایند. هزینه کارشناس نیز از سوی طرفین پرداخت خواهد شد.

به استناد ماده  478 ممکن است ضمن رسیدگی مسائلی کشف شود که مربوط به وقوع جرم باشد. یا مواردی مربوط به نکاح و طلاق مطرح شود . در این صورت، رسیدگی داوران تا صدور حکم نهایی از دادگاه صلاحیتدار متوقف می گردد .

داوری در چه مواردی از بین می رود؟

مستند به ماده ۴۸۱ قانون مدنی، در موارد زیر داوری از بین می رود :

  1. با رضایت کتبی طرفین دعوا .
  2. با فوت یا حجر یکی از طرفین دعوا .

صلح نامه در داوری

در صورتی که داوران اختیار صلح داشته باشند، می توانند دعوا را با صلح خاتمه دهند. دراین صورت صلح نامه ای که به امضای داوران رسیده باشد معتبر و قابل اجراست .

صدور برگ اجرا

بر اساس ماده ۴۸۸ هرگاه محکوم علیه تا بیست روز بعد از ابلاغ ، رای داوری را اجرا ننماید ، دادگاه ارجاع کننده دعوا به داوری و یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد مکلف است به درخواست طرف ذی نفع طبق رای داور، برگ اجرایی صادرکند . اجرای رای برابر مقررات قانونی می باشد .

ابطال رأی داوری

برابر ماده ۴۸۹ قانون مدنی رای داوری درموارد زیر باطل است و قابلیت اجرایی ندارد :

  1. رای صادره مخالف با قوانین موجد حق باشد .
  2. داور نسبت به مطلبی که موضوع داوری نبوده رای صادر کرده است .
  3. داور خارج از حدود اختیار خود رای صادر نموده باشد . دراین صورت فقط آن قسمت از رای که خارج از اختیارات داور است ابطال می گردد .
  4. رای داور پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد .
  5. آراء داور با آنچه در دفتر املاک یا بین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و دارای اعتبار قانونی است مخالف باشد .
  6. رای به وسیله داورانی صادرشده که مجاز به صدور رای نبوده اند .
  7. قرارداد رجوع به داوری بی اعتبار بوده باشد .

درمورد ماده فوق هریک از طرفین می تواند ظرف بیست روز بعد از ابلاغ رای داور از دادگاهی که دعوا را ارجاع به داوری کرده یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد ، حکم به بطلان رای داور را بخواهد. در این صورت دادگاه مکلف است به درخواست رسیدگی نماید.، هرگاه رای از موارد مذکور در ماده فوق باشد حکم به بطلان آن دهد و تا رسیدگی به اصل دعوا و قطعی شدن حکم به بطلان ، رای داور متوقف می ماند .

قرار توقف منع اجرای رای داوری

اعتراض به رای داور مانع اجرای آن نیست ، مگر آنکه دلایل اعتراض قوی باشد . دراین صورت دادگاه قرار « توقف منع اجرای » آن را تا پایان رسیدگی به اعتراض و صدور حکم قطعی صادر می نماید. و در صورت اقتضاء تامین مناسب نیز از معترض اخذ خواهد شد .(ماده 493)

هزینه داوری و حل اختلاف و ضرر و زیان رای داوری

پرداخت حق الزحمه داوران به عهده طرفین است مگر آنکه در قرارداد داوری ترتیب دیگری مقرر شده باشد . میزان حق الزحمه داوری براساس آیین نامه ای است که هر سه سال یکبار توسط وزیر دادگستری تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه خواهد رسید .چنانچه بین داور و اصحاب دعوا قراردادی درخصوص میزان حق الزحمه منعقد شده باشد، برابر قرارداد عمل خواهد شد. هرگاه در اثر تدلیس، تقلب یا تقصیر درانجام وظیفه داوران ضرر مالی متوجه یک طرف یا طرفین دعوا گردد، داوران برابر موازین قانونی مسوول جبران خسارت وارده خواهند بود.

سخن پایانی

اگر مطالب بالا را بادقت مطالعه کرده و در امر مشارکت دارای تجربیات بسیاری باشید، حتماً به اهمیت وجود شرط داوری در قرارداد مشارکت واقف خواهید بود . ازاینرو تعیین داور صالح که مورد تأیید طرفین شراکت باشد یکی از دغدغه‌های مهم شما و شریکتان خواهد بود.

اطمینان داشته باشید در صورت وجود بندی با مضمون شرط داوری در قرارداد مشارکت هرگز فعالیت‌های شما و شریکتان دستخوش تعطیلی نخواهد شد . هر کس به حق‌وحقوق خود در طی بروز اختلافات احتمالی خواهد رسید.

شما می‌توانید در صورت لزوم برای انتخاب داور با تجربه به گروه حقوقی تخصصی ملکی اداری مراجعه کنید . 

 

2 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.