قرارداد داوری و نکات مهم آن در قراردادها

قرارداد داوری، علاج واقعه پیش از وقوع!

برای قراردادهای خود داور تعیین کنید

با قرارداد داوری آشنا شوید

هر قراردادی که امضا می‌شود دو وجه دارد. در یک سمت آن طرفین متعهدانه به وظایف خود عمل می‌کنند و در روی دیگر این سکه، یکی از دو سر معامله از انجام تعهدات خود سر باز می‌زند. در چنین مواقعی پای طرفین ممکن است به دادگاه باز شود. و مطالبه خسارت قراردادی مطرح شود.

درصورتی‌که چنین مشکلی بر سر قرارداد به وجود آید چه مرجعی وجود دارد که این کوتاهی را تأیید کند؟ به همین دلیل لازم است تا در ابتدای هر معامله‌ای دو طرف با هم شخصی را به‌عنوان داور تعیین کنند که بی‌طرف بوده و بتواند میان این دو بدرستی و به موقع داوری کند.

بطوریکه در آینده موضوع ابطال رای داوری براحتی میسر نباشد.

البته برای انعقاد هر قرارداد ، لازم است تا شرط داوری در قرارداد ذکر شود تا در در آینده طرفین با مشکلات حقوقی جدی مواجه نشوند.

همچنین همه جوانب حقوقی در نظر گرفته شود تا در آینده بتوان جلوی هر مشکل و خسارتی را به بهترین شکل گرفت. این کار جز با مشورت انجام‌پذیر نیست.

مطلب مفید | داوری در قرارداد مشارکت در ساخت

پرونده‌های مرتبط به قراردادها در دادگاه، روند پیگیری و به نتیجه رسیدن آن‌ها را به روندی طولانی‌ تبدیل می‌کند . بنابراین افراد در برخی موارد می‌توانند برای حل اختلافات متعدد خود در زمینه‌های مختلف از داور استفاده کنند. این روش علاوه بر حذف کدورت‌ها، روند پیگیری مشکل را به ساده‌تری شکل ممکن پیش می‎‌برد.

به همین دلیل توصیه ما این است که با تیم حقوقی ما یا همان گروه حقوقی تخصصی ملکی اداری تماس بگیرید و علاج واقعه را پیش از وقوع در نظر داشته باشید.

قرارداد داوری میتواند مشکلات بزرگ را حل کند

هر قراردادی می‌تواند به بن‌بست برسد و با شکست روبه‌رو شود. این اصلاً امری غیرعادی نیست؛ آنچه می‌تواند آن را از حالت طبیعی خارج کند این است که شما از قبل این موارد را پیش‌بینی نکرده و هیچ چاره‌ای را در نظر نداشته باشید. اگر شما آینده‌نگر نباشید، مجبور خواهید بود زمان خود را در پله‌ها و راهروهای دادگاه هدر بدهید و در نهایت هم نمی‌دانید که نتیجه تا‌ چه اندازه به نفع شما خواهد بود.

 پس بهتر است که قبل از هر کار مرجع، فرد یا مجموعه‌ای را به‌عنوان داور بی‌طرف مشخص کنید و از او بخواهید تا در صورت بروز مشکل برای حل اختلاف میان شما وظیفه داوری را برعهده بگیرد.

قرارداد داوری میان دو طرف و یک داور به‌عنوان مرجعی صالح بسته می‌شود که قدرت تشخیص حق از باطل را در زمینه‌های مختلف حقوقی و حتی اقتصادی داشته باشد. این معاهده اگر باتوجه‌به ضوابط قضایی منعقد شود از نظر مراجعی مانند دادگاه و شوراهای حل اختلاف نیز پذیرفته شده و وجهه قانونی دارد.

درباره داوری در قراردادها بیشتر بدانید

یکی از روش‌های مرسوم در حل اختلافات ، انجام داوری است. افراد ممکن است در برخی مواقع از انجام تعهدات فی مابین خودداری کنند.  برای حل چنین مشکلاتی ، انجام داوری میتواند یک راه کار پیشگیرانه حقوقی باشد. اگرچه داوری در برخی موضوعات با محدودیت‌هایی مواجه است؛ اما در موارد بسیاری میتواند چاره ساز باشد.

با استناد به آیین دادرسی مدنی، طرفین در صورت بروز مشکل درباره قرارداد منعقد شده می‌توانند پس از توافق و تراضی بین خود، با مراجعه به اشخاصی که قابل اعتماد هستند یا شهرت بالایی در زمینه مورد نظر دارند، مشکل ایجاد شده را حل و فصل کنند. بنابراین، در چنین روشی مشکل موجود در بین افراد، توسط یک شخص منتخب و خارج از محیط دادگاه رسیدگی می‌شود.

استفاده از این روش قوانین و اصول خاص خود را دارد و نیازمند کسب اطلاعات لازم است. در صورتی که در این زمینه اطلاعات لازم را ندارید، می‌توانید از مؤسسات حقوقی معتبر کمک بگیرید.

داوری بهترین گزینه برای حل اختلافات حقوقی است

بررسی شرایط داوری بر اساس قانون

طبق قانون آیین دادرسی مدنی، الزاماتی برای استفاده از روش داوری وجود دارد. یکی از این الزامات مشخص بودن موضوع مورد اختلاف است. اگر موضوع اختلافی کاملاً مشخص باشد، افراد می‌توانند به شخص ثالث مراجعه کنند تا مشکل مورد نظر را حل کند. بر اساس ماده 458 این قانون، مشخص بودن دقیق مدت داوری و موضوع اختلاف از جمله شروط اساسی برای مراجعه به داوری است.

افراد برای استفاده از میانبر داوری در قرارداد خود باید موافقت‌نامه داوری تنظیم و امضاء کنند. در واقع، این موافقت‌نامه ، تراضی طرفین را برای حل مشکل توسط داور نشان میدهد.

بهتر است بدانید در برخی موارد موافقت‌نامه داوری قبل از بروز مشکل نوشته می‌شود تا افراد بتوانند در صورت ایجاد اختلاف به داور مراجعه کنند. تراضی طرفین دعوا هنگام انتخاب داور از جمله شرایط اساسی در این زمینه است.

با توجه به ماده 466 قانون آیین دادرسی مدنی، برخی افراد حتی با تراضی بین طرفین نیز صلاحیت داوری در قراردادها را ندارند. اشخاصی که از اهلیت قانونی برخوردار نیستند و اشخاصی که توسط دادگاه از صلاحیت داوری محروم شده‌اند، نمی‌توانند به عنوان داور در قراردادهای منعقد شده انتخاب شوند.

در متن برخی از قراردادها یک بند به حل اختلاف توسط داور اختصاص داده شده است. بنابراین در صورت بروز مشکل در قرارداد، افراد باید پیش از مراجعه به دادگاه به داور رجوع کنند.

در چنین مواقعی، اگر طرفین قبل از مراجعه به داور به دادگاه و نزد قاضی بروند، دادگاه به مشکل رسیدگی نمی‌کند و قرار عدم استماع را صادر می‌کند.

این چند نکته را در نظر داشته باشید!

قرارداد داوری برای هرگونه معامله‌ای می‌تواند منعقد شود. خواه حجم معاملات شما بسیار گسترده بوده و ابعاد بین‌المللی داشته باشد، خواه شما و شریکتان یک کسب‌وکار کوچک راه‌اندازی کرده باشید، می‌توانید فردی را به‌عنوان داور مشخص کنید. تنها نکته مهم این است که هر دو طرف فرد یا مرجعی که به‌عنوان داور انتخاب شده است را به بی‌طرفی قبول داشته باشد.

تنها درصورتی‌که شما از لحاظ قانونی مجبور باشید که از داور کمک بگیرید، دیگر نیازی به انعقاد این قرارداد وجود ندارد. بااین‌وجود در قرارداد باید حدود اختیارات و مدت‌زمان داوری را تعیین کنید و همه زوایا را بررسی کنید تا هیچ نقطه ابهامی باقی نماند.

در قرارداد باید مدت‌زمان و موضوع داوری مشخص شود

معرفی استثنائات غیر قابل ارجاع به داوری

طرفین قرارداد تنها در صورتی می‌توانند به داور مراجعه کنند که موضوع اختلاف مسائل حقوقی باشد. مراجعه به داور در پرونده‌های کیفری امکان‌پذیر نیست.

افراد درباره مشکلات طلاق و اصل نکاح نیز نمی‌توانند به داور مراجعه کنند؛ به عبارت دیگر دادگاه ممکن است تنها برای سازش و ایجاد وساطت در زمینه طلاق، افراد را به سمت یک داور ارجاع دهند. در چنین مواقعی داور حق صدور حکم ندارد.

دعاوی اثبات نسب، صدور حکم ورشکستگی، رسیدگی به جرایم مختلف و … نیز از جمله موضوعاتی است که هنگام بروز مشکل نمی‌توان به داوری در قراردادها اکتفا کرد.

بر اساس قانون، داور در این زمینه‌ها صلاحیت لازم را ندارد. اختلافات مربوط به اموال دولتی و عمومی نیز باید توسط قاضی و در دادگاه حل و فصل شود و داور نمی‌تواند در این مورد تصمیم بگیرد.

روش‌های تعیین داور برای حل اختلافات

طرفین قرارداد می‌توانند هنگام عقد قرارداد و بر اساس رضایت یکدیگر شخص یا اشخاصی را به عنوان داور در قراردادها تعیین کنند. همچنین ممکن است افراد پس از بروز مشکل به انتخاب داور بپردازند. در صورتی که افراد با رضایت یکدیگر شخصی را به عنوان داور انتخاب کردند، باید قراردادی را به عنوان یک قرارداد داوری امضا کنند.

اگر طرفین قرارداد نتوانند شخصی را به عنوان داور انتخاب کنند، می‌توانند از یک شخص ثالث کمک بگیرند تا وی یک نفر را به عنوان داور انتخاب کند. افراد پس از طرح دعوا در دادگاه نیز می‌توانند درخواست داوری را ارسال کنند و از دادگاه بخواهند تا برای رفع اختلاف موجود، شخصی را به عنوان داور انتخاب کند.

در قرارداد داوری باید چه ویژگی‌هایی برای داور در نظر گرفت؟

انعقاد قرارداد داوری دقیقاً مبتنی بر ماده 458 قانون آیین دادرسی مدنی انجام می‌شود. بر اساس این قانون باید فرد یا مرجعی را به‌عنوان داور برگزینید که برای این کار صلاحیت لازم را داشته باشد. از طرف دیگر دقت کنید که این قرارداد برای معاملات مشروع و قانونی منعقد خواهد شد.

تنها کسانی از نظر قانون‌گذار اجازه ندارند به سمت داور منصوب شوند که قانون مشخصاً آن‌ها را از سمت داوری منع کرده باشد. علاوه بر آن‌ها هیچ‌کدام از قضات یا کارمندان دادگاه‌ها نیز صلاحیت ندارند که به‌عنوان داور منصوب شوند. اگر شما فردی را که زیر 25 سال سن داشته باشد به‌عنوان داور برگزینید، قرارداد شما به‌خودی‌خود باطل خواهد شد. از طرف دیگر هرگز اجازه ندارید فردی را انتخاب کنید که خود یکی از ذی‌نفعان در موضوع معامله است.

قیم، کفیل، وارث یا وکیل طرفین دعوا نیز نمی‌تواند در این سمت منصوب شود. با همه این احوالات باید بدانید که اگر نتوانستید در زمان مقرر داوری را تعیین کرده و با مشکلاتی مواجه شدید می‌توانید از مراجع قضایی بخواهید که شخص ثالثی را برای شما به‌عنوان داور انتخاب کنند.

داوری باید ویژگیهای منطبق با قانون داشته باشد

قرارداد داوری نیز انواع مختلفی دارد

پاسخ شما یک کلمه است: بله! قرارداد داوری نیز بر اساس شرایط و ضوابطی خاص می‌توانند در یکی از دو زیرمجموعه این معاهدات جای بگیرند. این که شما کدام یک را انتخاب می‌کنید باید باتوجه‌به همه زوایایی باشد که در ادامه ذکر می‌کنم. بااین‌حال بهتر است حتی در هنگام انعقاد قرارداد با مشاوران و وکلای مجموعه ملکی مشورت کنید:

قراردادهای مستقل کدام‌اند؟

این قرارداد از ماده 10 قانون مدنی ناشی میشود. بر این اساس همه افراد میتوانند با انعقاد قرارداد بهنگام بروز احتلاف به داور مراجعه کنند. این قرارداد اختلافاتی را پوشش می‌دهد که رخ‌داده یا طرفین تصور می‌کنند ممکن است در آینده آن‌ها را دچار مشکل کند.

براین‌اساس باید بدانید اگر این قرارداد را منعقد کردید جز به‌حکم‌قانون مجاز به لغو آن نیستید و تنها در شرایطی بسیار خاص مانند فوت یکی از طرفین قابلیت فسخ خواهد داشت.

قرارداد داوری یک عقد لازم می باشد و هیچ یک از طرفین نمی تواند بدون مستند قانونی آن را فسخ نمایند. البته بر خلاف سایر قراردادهای لازم، قرارداد داوری با فوت و جنون و سفه طرفین یا یکی از آن ها منحل میشود.

شرط داوری

شرط داوری را میتوان یکی از شروط مندرج در قرارداد تلقی نمود. لذا طرفین قرارداد به هنگام اختلاف ، رسیدگی به اختلافات را در صلاحیت داور یا هیات داوری قرار می دهند.

باید توجه نمود شرط داوری، مستقل از عقد اصلی است. درنتیجه شروط ضمن عقد فرع بر اصل عقد می باشند و در مورد صحت و بطلان از عقد اصلی تبعیت می نمایند.

بنابراین در صورتی که شرط داوری را یک شرط ضمن عقد بدانیم، در صورت انحلال عقد اصلی به هر نحو، شرط داوری نیز از درجه اعتبار ساقط شده و امکان رجوع به داوری وجود نخواهد داشت.

از قراردادهای عملی چه می‌دانید؟

ازآنجا که هیچ کسب‌وکاری به امید شکست آغاز نمی‌شود، در اغلب موارد قراردادی برای تعیین داور بسته نمی‌شود. بااین‌وجود اگر دو طرف به مشکل برخوردند چه رخ می‌دهد؟ در برخی موارد یکی از طرفین بدون هماهنگی با طرف دیگر دعوا فرد ثالثی را به‌عنوان داور تعیین می‌کند. اگر طرف مقابل نیز این فرد را به‌عنوان داور قبول کرد، قرارداد عملی منعقد شده است.

درصورتی‌که شما داور را مشخص نکنید دادگاه این کار را می‌کند

کلام پایانی

همیشه می‌توان پیش‌بینی کرد که در میان معاهدات و قراردادها، اختلافاتی میان شرکا به وجود آید. برای پیشگیری از این اختلافات لازم است که دو طرف از قبل این موارد را در نظر داشته باشند تا در صورت وجود مشکل بتوانند به‌راحتی آن را حل کنند.

بر اساس قانون، بهتر است در هنگام عقد قرارداد میان دو طرف، قرارداد داوری نیز منعقد شود و در آن فرد یا مرجعی که مورد تأیید دو طرف است به‌عنوان داور در هنگام بروز مشکلات مشخص شود.

طبق ماده 454 قاون مدنی، اهلیت طرفین قرارداد به عنوان داور یکی از شروط اساسی قرارداد داوری در نظر گرفته می‌شود. اهلیت داور نزد قانون و دادگاه نیز باید مشخص شده باشد.

تعیین کردن مدت زمان داوری و مراجعه به داور تنها در موضوعاتی که داوری در آن‌ها امکان‌پذیر است، نیز به عنوان شروط مطرح شده در قرارداد شناخته می‎شود.

اگر شما نیز تمایل دارید داوری را به طرف مقابل خود پیشنهاد دهید و آینده کاری خود را تضمین کنید میتوانید روی گروه حقوقی تخصصی ملکی اداری حساب باز کنید و از ما کمک بخواهید.