حقوق تاجر و عملیات تجارتی

حقوق تاجر و عملیات تجارتی

تاجر و حقوق عملیات تجارتی

برای اشنایی با حقوق تاجر و عملیات تجارتی باید ابتدا بدانیم که تاجر به چه شخصی اطلاق می شود و از منظر قانونگذار تاجر کیست. امروزه با گسترش تجارتهای خرد و کلان این مساله اهمیت زیادی پیدا می کند؛ لذا در این مقاله به آن می پردازیم.

تاجر کیست و عملیات تجارتی چیست؟

از منظر قانون، تاجر یعنی کسی که شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار می دهد. تاجر میتواند شخص حقیقی یا شخص حقوقی باشد. شخص حقیقی در موقعیت تاجر، کسی است که عملیات تجارتی را پیشه خود کرده است. وی با نام و حساب خود مشغول تجارت می شود و قصدش انتفاع از این امر می باشد. اگر همان شخص در مقام شرکت یا فرد حقوقی تجارت میکند، دیگر با نام خود عملیات تجارتی انجام نمیدهد بلکه همین شخص با نام شرکت مشغول چنین عملیاتی خواهد شد.

اعمال تجاری از منظر قانونگذار چیست؟

از منظر قانونگذار، اعمال تجاری به سه دسته اعمال تجاری ذاتی و حکمی و تبعی تقسیم می شوند.

اعمال تجارتی ذاتی به این معنا هستند که ذات خود عمل تجارتی است. حسب مورد این دسته از اعمال یا با تصدی به آن به وجود می آیند یا اینکه صرف یک بار انجام دادن آنها تجارتی است.

مطلب مفید | وکیل دعاوی شرکت تجاری

دسته دیگر اعمالی هستند که به ذات تجاری نیستند و لیکن به حکم قانون تجاری محسوب  شده و احکام عملیات تجاری بر آنها بار می شود.

سومین دسته اعمالی هستند که به تبع تاجر بودن شخصی که مشغول به انجام آنها است تجارتی محسوب شده و به همین علت به آنها اعمال تجاری تبعی می گویند.

آیا تاجر و عملیات تجارتی نیازمند دریافت کارت بازرگانی است؟

خیر، طبق تعریفی که از تاجر در قانون ارائه شده است، لازم نیست شخصی دارای کارت بازرگانی باشد تا تاجر محسوب شود. همینکه احراز شود شغل فرد، عملیات تجارتی  است،کافی خواهد بود.

آیا برای تاجر محسوب شدن، نیاز به ثبت در دفتر ثبت تجارتی می باشد؟

تاجر و ثبت تجارتی

خیر، بر طبق آنچه در قانون تعریف شده است، صرف این که شخص اعم از حقیقی یا حقوقی شغل معمول خود را به قصد انتفاع، عملیات تجارتی بداند برای تاجر محسوب شدن کافی است.

عبارت “شغل معمول خود را عملیات تجارتی بداند“ به چه معناست؟

این امر بدین معنا است که محل اصلی درآمد وی از این حرفه باشد. لذا اگر فردی به چندین کار به طور همزمان مشغول است، لکن محل اصلی درآمد وی از عملیات تجارتی نمی باشد، چنین فردی تاجر محسوب نمی شود.

اگر شخصی به وکالت از دیگری به عملیات تجاری مبادرت ورزد، تاجر محسوب می شود؟

خیر، حتما باید شخص به نام و حساب خودش و به قصد انتفاع انجام عملیات تجارتی را شغل معمول خود قرار دهد. اگر کسی به وکالت از دیگری مبادرت به عملیات تجاری نماید، تاجر محسوب نمی شود.

اگر شخصی که ممنوع از عملیات تجارتی است، مبادرت به انجام آن ورزد، تاجر محسوب می شود؟

بله، حتی اگر شخصی به موجبی از موجبات ممنوعیت از امور تجاری، مبادرت به آن ورزد، باز هم تاجر محسوب شده و احکام تاجر بر وی بار می شود.

وظیفه تاجر بر طبق قانون چه می باشد؟

بر طبق آنچه که در قانون تجارت به آن اشاره شده است، اولین وظیفه هر تاجر تنظیم دفاتر تجارتی است . این دفاتر شامل دفتر روزنامه ، کل ، دارایی و کپیه می باشند.

مطلب مفید | وکیل پرونده حقوقی شرکت

وظیفه دیگر تاجر ثبت نام در دفتر ثبت تجارتی است. البته همانطور که گفتیم این امر بدین معنا نیست که اگر تاجری در این دفتر ثبت نام نکند تاجر محسوب نمی شود.

ضمانت اجرای عدم انجام چنین ثبت نامی محرومیت از حقوق تاجر و عملیات تجارتی می باشد. به طور مثال شخصی که ثبت نام تجارتی نکرده ممکن است از ثبت نام کارت بازرگانی محروم شود. یا از معافیت های مالیاتی خاصی که ممکن است برای تجار لحاظ شود، محروم گردد.

همچنین برای ثبت نام نکردن در دفاتر تجارتی، ضمانت اجراهای کیفری نظیر پرداخت جزای نقدی نیز پیش بینی شده است.

وظیفه سومی که هر تاجر باید بدان پایبند باشد اعلام ورشکستگی خود است. اگر چنین نکند، ممکن است ورشکسته به تقصیر یا تقلب گردد.

حقوق تاجر و عملیات تجارتی چیست؟

 الزامات قانونی تجار زیاد است. و عدم انجام آنها ممکن است حتی در مواردی مسئولیت کیفری به همراه داشته باشد. با این وجود مزایای زیادی هم برای شخصی که از منظر قانون تاجر محسب می شود در نظر گرفته شده است. از جمله حقوق تاجر و عملیات تجارتی میتوان به کسب اعتبار تجارتی و دریافت تسهیلات،  برخورداری از اصل سرعت در امور تجاری، مزایای استفاده از کارت بازرگانی، مزایای مربوط به ورشکستگی بخشی از این موارد هستند.

کسب اعتبار تجارتی و دریافت تسهیلات به چه معنا  است؟

یکی از حقوق تاجر و عملیات تجارتی امر دریافت اعتبار می باشد. تاجر عمدتا با اعتبار خود که به مرور کسب کرده است می تواند خریدهای عمده را انجام دهد. و پس از فروش کالا، بهای آن را به تامین کننده کالا پرداخت نماید. همچنین می تواند با اعتبار خود، وام ها و تسهیلات مناسبی را دریافت نماید. زیرا بانک ها تسهیلات ویژه ای را به کسب و کار ها اختصاص داده اند.

بهره مندی از اصل سرعت به چه معنا است؟

یکی دیگر از حقوق تاجر و عملیات تجارتی همین بهره مندی از اصل سرعت است که برای اشخاص غیر تاجر امکان پذیر نمی باشد. تاجر از اصلی به نام اصل سرعت در تجارت بهره‌مند است که از نتایج آن آزادی ادله است.

برخلاف اشخاص غیر تاجر و دعاوی غیرتجاری که برای اثبات هر دعوا ادله معینی وجود دارد تاجر از آزادی ادله برخوردار است. لذا در روابط تجاری می‌تواند از هر دلیلی برای اثبات ادعای خود استفاده کند. شخص غیر تاجر نمی‌تواند برای اثبات مدعای خود در دادگاه از دفتر شخصی خود استفاده کند و این امر بدیهی است؛ اما طبق قانون تجارت دفا‌تر تجارتی تجار که توسط خود آنها یا کارکنان آنها تحریر می‌شود به نفع خود آنها نیز دلیل محسوب می‌شود.

استفاده کردن از کارت بازرگانی چه مزیتی برای تاجر دارد؟

از دیگر حقوق تاجر و عملیات تجارتی این است که با استفاده از کارت بازرگانی از امکاناتی برخوردار می‌شوند که اشخاص عادی به آن دسترسی ندارند. استفاده از مزایای ثبت سفارش واردات و صادرات کالا و استفاده از تسهیلات اعتباری و بانکی ناظر به صادرات و واردات و همچنین حق استفاده از حمایت‌های ارزی دولت و غیره برخی از این مزایا است.

مزایای ورشکستگی تجار چیست؟

قانونگذار از تجار اعسار را نمی پذیرد و دادخواست تجار باید در قالب ورشکستگی باشد. ورشکستگی برای تاجر می تواند حاوی مزایایی باشد. به طور مثال اگر تاجر از پس بدهی های خود بر نیاید، دارایی های او به نسبت خاص میان طلبکاران تقسیم می شود. مثلا فرض کنید طلبکاری 100 میلیون تومان طلب داشته باشد. ابتدا محاسباتی توسط مدیر تصفیه و عضو ناظر برای تاجر ورشکسته بر طبق قانون انجام می شود. در این حالت ممکن است تنها ده درصد به طلبکار قابل پرداخت باشد. یعنی شخص ورشکسته مجبور به پرداخت کامل تمام بدهی های خود نشود. همچنین امکان انعقاد قرارداد ارفاقی توسط طلبکاران برای تاجر ورشکسته وجود دارد تا تاجر بتواند به فعالیت تجارتی خود ادامه دهد تا بتواند بدهی های خود را تسویه نماید.