کالای متروکه و ضبط شده گمرک
آشنایی با مقررات کالای متروکه و ضبط شده گمرک
بر اساس قانون امور گمرکی ، همه کالاها در هنگام ورود به کشور امکان ترخیص پیدا نمیکنند.
به کالاهایی که امکان ورود به کشور را در گمرکات کشور پیدا نمیکنند ، کالاهای ضبط شده یا توقیف شده میگویند. این کالاها معمولاً کالاهای ممنوعه هستند. کالای ممنوعه کالایی است که قانون گمرک ج. ا .ا آن را ممنوع دانسته است. مانند انواع مشروبات الکلی.
مطلب مفید | وکیل قاچاق کالا و ارز
ممکن است یک کالا ممنوع نباشد اما بدلایلی در موعد مقرر ترخیص نشده است. این کالاها نیز برای مدتها در گمرک باقی میمانند.
انواع کالاهای ممنوعه
کالاهای ممنوعه و ترخیص نشده ، در انبارهای گمرکات ضبط میشوند. اما نه برای همیشه. زیرا هزینه نگهداری آنان بالا میباشد. اینگونه کالاها یا فسادپذیرند یا غیر فسادپذیر. برخورد گمرک با این دو مدل کالا متفاوت خواهد بود.
کالای ضبط شده فاسد شدنی
کالاهای فسادپذیر ، امکان نگهداری در زمان طولانی ندارند. در نتیجه، باید به سرعت تعینن تکلیف شوند و در هر شرایطی، بعد از مدت قانونی به فروش برسد.
مدت زمانی که قانون گمرک اجازه میدهد کالا تعیین تکلیف شود ، حداکثر شش ماه است. مبلغی که از طریق فروش این نوع کالا به دست می آید، تا تعیین تکلیف نهایی توسط دولت به صورت سپرده نگهداری می شود.
البته هر گاه مرجع رسیدگی تشخیص دهد کالا نباید فروخته شود، کالای ضبط شده تا زمان تعیین تکلیف به انبار منتقل میشود.
مطلب مفید | رد مال در کلاهبرداری
کالای ضبط شده غیر فاسد شدنی
وقتی وارد کننده یا مالک کالا ، کالایی را وارد کشور نمود ، گمرک یک فرصت سه ماهه به مالک جهت خارج کردن کالا از کشور میدهد. در صورت عدم خروج کالا از گمرک در این مدت ، کالا به صورت موقت توسط سازمان گمرکات ضبط میشود.
ضبط کالا ابتدا به صورت موقت انجام میگیرد. در نوبت دوم ، گمرک یک فرصت مجدد دو ماهه به مالک برای ترخیص کالا میدهد تا از طریق مراجع قضایی کالای خود را ترخیص کند. چنانچه در این مدت نیز مالک اقدامی جهت رفع ضبط کالا و یا اثبات مالکیت خود نکند ، تمام کالا بصورت قطعی ضبط میشود.
کالای متروکه
به کالاهای وارداتی یا صادراتی که در فرصت قانونی از انبار گمرک خارج نشده و یا بیش از حد در انبار باقی مانده اند ، کالای متروکه گفته میشود.
چنانچه کالایی به گمرک وارد شود و مالک آن در موعد مقرر به گمرک مراجعه ننماید و یا در زمینه ارائه اسناد و مدارک ترخیص کالای وارداتی تاخیر نماید، آن کالا به عنوان کالای متروکه شناخته میشود . لذا توسط اداره گمرک ضبط و در نهایت به فروش می‌رسد.
مطلب مفید | ارکان و شرایط عقد بیع
کالاهای وارداتی به گمرک ، بعد از گذشت زمان مجاز در لیست کالاهای متروکه قرار میگیرد روش کار گمرک بدین صورت است که تاریخ متروکه شدن کالا را در قبض انبار ثبت مینماید. همچنین تاریخ فروش را کنار تاریخ متروکه شدن کالا ثبت میکند. نهایتاً کالای متروکه در تاریخ مورد نظر توسط اداره گمرک به فروش می‌رسد.
چه کالایی طبق قانون ، متروکه است؟
هر کالای وارداتی در گمرک فرودگاههای کشور پس از گذشت دو ماه از زمان صدور اولین قبض انبار و در سایر اماکن گمرکی از جمله گمرک‌های زمینی و دریایی ، پس از گذشت چهار ماه ، به عنوان کالای متروکه شناخته میشود.
برابر قانون ، با سپری شدن زمان مقرر از متروکه شدن کالاها ، صاحبین کالا می‌توانند به اداره گمرک مراجعه و برای یک نوبت دیگر جهت ترخیص کالای خود، از گمرک مربوطه مهلت بگیرند. مهلت ترخیص کالا در گمرک‌های زمینی و دریایی به مدت چهار ماه و در گمرک فرودگاهی به مدت دو ماه قابل تمدید میباشد.
مطلب مفید | اثبات حق ارتفاق
در خصوص زمان تمدید ترخیص کالای متروکه از گمرک، باید توجه داشت که زمان تمدید ترخیص کالاهای متروکه گاهی برای موسسات تولیدی متغیر بوده، به طوری که این زمان با توجه به صلاح دید اداره گمرک بیش از چهار ماه در نظر گرفته میشود و در برخی موارد نیز این زمان کمتر از چهار ماه تعیین می‌گردد.
دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی در اداره گمرک
عدم مراجعه صاحب یک کالا به گمرک برای خروج کالا میتواند به دلایل زیر باشد :
- نداشتن مجوز واردات
- عدم پرداخت هزینه ترخیص کالا بدلیل نداشتن نقدینگی صاحب کالا
- نقص در مدارک و اسناد جهت صدور مجوز ترخیص کالا
- نداشتن مجوزهای لازم (بهداشت و استاندارد) در خصوص تایید کالاهای وارداتی
متروکه شدن کالای ممنوعه
در صورتی که کالای متروکه از نوع کالای ممنوعه باشد باید اقدامات ذیل انجام شود:
- تنظیم صورت مجلس ضبط توسط ارزیابان
- ابلاغ توسط گمرک به صاحب کالا یا آورنده آن ( در صورت معلوم نبودن صاحب کالا ، ابلاغ بوسیله درج در روزنامه کثیرالانتشار انجام میشود) .
حق اعتراض صاحب کالای ممنوعه
صاحب کالای ممنوعه میتواند نسبت به ضبط کالای خود اعتراض کند .وی باید برای انجام این کار اقدامات زیر را انجام دهد :
- مراجعه به مرجع قضایی محل ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ صورت مجلس ضبط یا درج در روزنامه .
- اعلام مراتب به گمرک ظرف 15 روز از مراجعه به مرجع قضایی با ارائه گواهی .
نحوه فروش کالای ضبط شده در گمرک
با قطعی شدن ضبط کالا در گمرک ، دولت مالک کالا محسوب میشود . در نتیجه طبق قانون، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی برای تعیین تکلیف نهایی کالا اقدام می کند. این سازمان کلیه کالاهای ضبط شده را به انبار خود منتقل می کند و به موجب قانون، اجازه فروش کالاهای ضبط شده را دارد.
روشهای فروش کالای گمرکی
سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی از سه طریق اقدام به فروش کالا می کند : مزایده ، حراج و خرده فروشی.
امکان شرکت مالک در مزایده کالای گمرکی
وقتی سازمان جمع آوری اموال تملیکی کالای ضبط شده گمرکی را در اختیار گرفت آن را عمدتاً از طریق مزایده به فروش میرساند. در این مورد به مالک کالای ضبط شده نیز اجازه داده میشود در مزایده شرکت کند.
هزینه نگهداری کالای ضبط شده گمرکی
نگهداری کالای ضبط شده در انبار گمرک و یا انبار سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی ، هزینه بر است. از اینرو این سازمانها به هنگام فروش کالاهای ضبط شده ، هزینه نگهداری را از مبلغ فروش کالا کسر می کنند.
مبلغی هم که در مزایده و به طور کلی فروش کالای ضبط شده به دست می آید به صورت سپرده نگهداری می شود. مالک می تواند به مدت دو سال جهت دریافت پول کالای فروخته شده اقدام کند.
امور حقوقی کالای ضبط شده
برخی وکلا در زمینه ترخیص کالاهای ضبط شده فعالیت میکنند. ترخیص کالای ضبط شده برای وارد کنندگان و یا مالکان تازه وارد ممکن است با مخاطراتی همراه باشد. لذا انجام این کار توسط وکیل میتواند ریسک ناشی از هر گونه اشتباه و سهل انگاری را به حداقل برساند.
مطلب مفید | دلالی و مسئولیت حقوقی دلال
چنانچه روش های قانونی ترخیص کالا را ندانید امکان عدم ترخیص و ضبط کالا به صورت قطعی وجود دارد. به همین دلیل توصیه میشود انجام این کار را به یک وکیل با تجربه بسپارید.
بخشی از قانون امور گمرکی
ماده ۳۳
کالای متروکه موضوع ماده (۲۴) این قانون و کالای ضبطی و واگذاری به گمرک، توسط سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی به عنوان مسوول فروش کالای متروکه و ضبطی با رعایت مقررات مربوطه به فروش می‌رسد.
تبصره :
1 – تا زمانی که کالا توسط سازمان یاد شده به فروش نرسیده است، صاحب کالا حق دارد پس از اعلام گمرک به سازمان مذکور برای انجام تشریفات قطعی گمرکی و ترخیص کالای خود نسبت به تسلیم اظهارنامه و یا تغییر عنوان اظهار با رعایت مقررات مربوطه و پرداخت کلیه وجوه متعلقه و سایر هزینه های انجام شده اقدام نماید.
2 – کالایی که پس از متروکه شدن، به انبارهای سازمان یاد شده منتقل می‌گردد نیز مشمول مقررات تبصره (۱) این ماده میشود.
3 – اموال در اختیار ولی فقیه که در قوانین و مقررات مربوطه مشخص شده است پس از صدور حکم مراجع قضائی ذی صلاح با رعایت مقررات مربوط به نهاد ماذون از سوی ولی فقیه تحویل می‌گردد.
ماده ۳۴
مرجع تحویل گی-رنده مکلف است در موقع تسلیم قبض انبار، تاریخ متروکه شدن کالا و اقدام برای فروش آن را با درج مفاد ماده (۲۴) این قانون در ظهر قبض انبار مشخص نماید.
تبصره ۱ – شرکتهای حمل و نقل یا آورنده کالا مکلفند تاریخ تحویل کالا به انبارهای گمرکی همچنین مفاد ماده (۲۴) را حداکثر ظرف پنج روز پس از تحویل کالا، به صاحب یا گیرنده کالا و در صورتی که صاحب یا گیرنده کالا مشخص نباشد به بانک واسطه یا فرستنده کالا اطلاع دهند. در صورتی که شرکتهای حمل و نقل یا آورنده کالا به تکلیف مقرر در این تبصره عمل نکنند مسوول جبران خساراتی می‌باشند که از این راه به اشخاص ذی نفع وارد میشود.
تبصره ۲ – گمرک موظف است برای کالای هر ردیف دفتر انبار، اظهارنامه گمرکی تنظیم نماید و کالا را با حضور نماینده مرجع تحویل گیرنده مورد ارزیابی قرار دهد و مقدار، نوع، ارزش و سایر مشخصات آن را تعیین و در متن اظهارنامه قید کند و حقوق ورودی و هزینه های انجام خدمات مربوطه را نیز محاسبه نماید. محاسبه حقوق ورودی و هزینه های کالای متروکه به ماخذ زمان تنظیم اظهارنامه به عمل می آید. فهرست این کالاها به همراه اظهارنامه های مربوط به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی ارسال می‌گردد.
ماده ۳۵
هرگاه کالای متروکه از نوع کالای ممنوع باشد ارزیابان مکلفند بلافاصله برای آن صورتمجلس ضبط تنظیم نمایند و گمرک باید مراتب را به صاحب کالا و یا آورنده آن (در صورت مشخص نبودن نام و نشانی صاحب کالا) و همچنین در صورت معلوم نبودن آورنده به وسیله درج آگهی در یک روزنامه کثیرالانتشار ابلاغ نماید. در صورتی که صاحب کالا به عمل ضبط گمرک اعتراض داشته باشد میتواند ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ صورتمجلس ضبط یا درج در روزنامه، به مرجع قضائی محل مراجعه کند و مراتب را حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ مراجعه به مرجع قضائی با ارائه گواهی به گمرک مربوطه اعلام نماید. در غیر این صورت کالا به ضبط قطعی دولت درمی آید.
تبصره – کالای ضبط شده سریع الفساد و کالایی که نگهداری آن ایجاد هزینه اضافی یا خطر نماید اعم از این که ضبط، قطعی شده یا نشده باشد و همچنین کالایی که از تاریخ ضبط آن شش ماه گذشته ولی از طرف مرجع قضائی تعیین تکلیف نهائی نشده باشد طبق مقررات به فروش می‌رسد و وجوه حاصل از فروش آن تا تعیین تکلیف نهایی به عنوان سپرده نگهداری میشود مگر آن که مرجع مزبور ادامه نگهداری عین کالا را تا تعیین تکلیف نهائی لازم بداند.
ماده ۳۶
کالای موجود در اماکن گمرکی که از طرف مرجع صلاحیتدار دستور توقیف آن داده میشود مشمول مقررات کالای متروکه است و مازاد حاصل از فروش در حدود دستور مرجع در توقیف می ماند. مواردی که به استناد ماده (۱۰) قانون مجازات اسلامی دستور توقیف داده شده است از این حکم مستثنی است.
ماده ۳۷
سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی موظف است بلافاصله پس از انجام تشریفات مذکور در مواد (۳۳) و (۳۴) این قانون با تنظیم صورتمجلس به دریافت کالای متروکه و ضبطی از مرجع تحویل گیرنده با نظارت گمرک و انتقال آن به انبارهای خود اقدام نماید.
تبصره :
1 – در مورد کالای بارگنجی، حداکثر ظرف یک هفته پس از اجرای تشریفات متروکه، کالا از بارگنج خارج و بارگنج خالی به مرجع تحویل گیرنده تحویل می‌گردد. خروج کالا با بارگنج با موافقت کتبی صاحب آن امکانپذیر است. چنانچه بارگنج مذکور از تاریخ تخلیه محموله، متروکه شود و به مدت دو ماه از گمرک خارج نشود، بارگنج مذکور نیز مشمول مقررات متروکه می‌گردد.
2- پرداخت مازاد حاصل فروش کالای متروکه به صاحب کالا، مستلزم ارائه حواله ترخیصیه شرکت حمل و نقل مربوطه است.
3 – مسوولیت حفاظت و نگهداری کالا پس از تحویل به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی با سازمان مذکور است.
4 – هزینه های انجام خدمات و سایر هزینه های کالاهای متروکه به هنگام خروج از اماکن گمرکی توسط سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی پرداخت و یا تعهد پرداخت می‌گردد.
5 – حداکثر هزینه انبارداری قابل تامین از حاصل فروش، شش ماه است و مابه التفاوت هزینه انبارداری به عهده سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی میباشد.
