ابلاغیه ، اخطاریه و احضاریه دادگاه چیستند؟
آشنایی با ابلاغیه ، اخطاریه و احضاریه دادگاه
وقتی شما وارد فرایند یک دعوای حقوقی یا کیفری میشوید از زمان ثبت دعوا تا مرحله نهایی یعنی رای دادگاه تجدید نظر و تمکین طرفین از آن ، در همه مراحل باید در جریان رسیدگی به پرونده قرار گیرید.
علاوه بر شما طرف دیگر پرونده و سایر اشخاص از قبیل شهود و گواهان و مطلعین و نیز ممکن است در جریان رسیدگی به پرونده نیاز باشد به دادگاه مراجعه نمایند. یا اینکه از قبل ، مدارک و یا اطلاعات لازم را رای حضور در دادگاه آماده سازند.
دفتر شعبه دادگاه رسیدگی کننده به پرونده ، در هر مرحله اصحاب دعوا و سایر افراد ذیمدخل در پرونده را مطلع ساخته و به فراخور رسیدگی ، به دادگاه فرامیخواند. این کار از طریق سامانه ثنا یا ابلاغ الکترونیکی انجام میپذیرد.
اطلاع رسانی این فراخوان ، از طریق ابلاغیه ، اخطاریه یا احضاریه دادگاه انجام میپذیرد. اما ابلاغیه ، احضاریه یا اخطاریه دادگاه چیست و ما چگونه از آنها مطلع میشویم؟
ابلاغیه دادگاه یا ابلاغ الکترونیکی
در جریان رسیدگی به پرونده دعاوی ، چه در دعاوی کیفری و چه در دعاوی حقوقی ، لازم است طرفین پرونده از هر مرحله از دعوا اطلاع حاصل کنند.
فرض کنید شما دادخواستی را در مورد یک دعوای ملکی مانند مزاحمت ملکی علیه همسایه خود در دفتر خدمات الکترونیکی ثبت کرده اید.
با ثبت دادخواست ، پیامکی برای شما ارسال و متعاقباً شعبه ای که قرار است دعوای شما در آن رسیدگی شود به اطلاعتان میرسد. معمولاً شعبه مورد نظر در نزدیکی محل ملک شما باشد.
سپس در هفته های بعد پیامک دیگری را دریافت خواهید کرد که در آن تاریخ جلسه دادگاه معلوم شده و از شما یا وکیلتان خواسته میشود در دادگاه حاضر شوید.
علاوه بر پیامک مورد نظر ، در سامانه ثنا یا همان سایت عدل ایران یا درگاه الکترونیکی قضایی ، متن دعوت شما به جلسه دادگاه وارد میشود. شما باید از طریق کد ثنا وارد این سامانه شوید و متن مورد نظر را مطالعه نمایید. به این متن ابلاغیه الکترونیکی گفته میشود.
علاوه بر این زمان صدور رای ، وقتی رای از طریق دفتر دادگاه برای ما ارسال میشود ، تحت عنوان ابلاغ الکترونیکی خواهد بود. در حقیقت ابلاغیه دادگاه شامل اطلاع از روز دادگاه ، حکم دادگاه ، قرار دادگاه و … خواهد بود.
قانون آیین دادرسی مدنی در مورد ابلاغ دادخواست چنین مقرر میدارد:
ماده 64 – مدیر دفتر دادگاه باید پس ازتکمیل پرونده، آن را فوراً در اختیار دادگاه قرار دهد. دادگاه پرونده را ملاحظه و در صورتی که کامل باشد پرونده را با صدور دستور تعیین وقت به دفتر اعاده مینماید تا وقت دادرسی (ساعت و روز و ماه و سال) را تعیین و دستور ابلاغ دادخواست را صادر نماید. وقت جلسه باید طوری معین شود که فاصله بین ابلاغ وقت به اصحاب دعوا و روز جلسه کمتر از پنج روز نباشد.
درمواردی‌که نشانی طرفین دعوا یا یکی از آنها درخارج از کشور باشد فاصله بین ابلاغ وقت و روز جلسه کمتر از دو ماه نخواهد بود.
ماده 67 – پس از دستور دادگاه دایر به ابلاغ اوراق دعوا، مدیر دفتر یک نسخه از دادخواست و پیوستهای آنرا در پرونده بایگانی می کند و نسخه دیگر را با ضمایم آن و اخطاریه جهت ابلاغ و تسلیم به خوانده ارسال میدارد.
اخطاریه دادگاه چیست؟
از مفاهیم مندرج در این قانون میتوان چنین استنباط کرد که وقتی دادخواست توسط خواهان ثبت میشود آن چیزی که باید به طرف مقابل پرونده یا خوانده داد ، اخطاریه نام دارد و عمل اطلاع رسانی تحت عنوان ابلاغ یا ابلاغیه شناخته میشود.
به عبارت روشن تر دادخواست توسط خواهان ثبت میشود و زمان رسیدگی به او ابلاغ میشود. در اینجا میتوانیم بگوییم خواهان ابلاغیه دادگاه یا ابلاغی الکترونیکی را دریافت کرده است.
اما در مورد خواهان باید گفت دادخواست و ضمایم آن که توسط خواهان به ثبت رسیده در قالب یا عنوان اخطاریه به خوانده ابلاغ میگردد. در حقیقت میتوانیم چنین برداشت کنیم که در این مرحله ، خوانده اولین اخطاریه را دریافت میکند . اخطاریه ای که مبنی بر وصول دادخواست و ضمایم آن در مورد طرح دعوا علیه او در دادگاه دریافت میکند.
البته بنظر میرسد در زمان نگارش مواد قانون ، تفکیک و یا تعریف این عناوین چندان مدنظر قانونگذار نبوده است. زیرا در برخی مواد قانونی ابلاغ و اخطار به جای هم بکار رفته اند. البته بهتر بود مرز این اصطلاحات و عناوین در ابتدای قانون تعیین و هر کدام بطور دقیق تعریف میگردید.
با توجه به نکاتی که مطرح شد اخطاریه دادگاه شامل مواردی نظیر اطلاع از دادخواستی که علیه ما در دادگاه مطرح شده و نیز اطلاع از برخی روندها در جریان رسیدگی به پرونده مفتوح نزد مقام قضایی میباشد .
در مهمترین موارد ، اخطاریه دادگاه بر اساس قانون ، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
اخطاریه مربوط به جلسه رسیدگی دادگاه
با ثبت دادخواست و وصول آن به دفتر شعبه دادگاه ، مدیر دفتر ، وقت جلسه رسیدگی به پرونده را تعیین مینماید.
با تعیین نوبت ، یک اخطاریه که در آن محل دادگاه و زمان جلسه رسیدگی مشخص شده به طرفین دعوا یعنی خواهان و خوانده ابلاغ میشود تا در موعد مقرر در جلسه رسیدگی حاضر و به دفاع از خود بپردازند .
اخطاریه مربوط به رفع نقص پرونده
گاهی دادخواست ناقص تنظیم شده و یا مدارک و ضمایم آن دچار نقص میباشد. در اینگونه موارد نیز دفتر دادگاه اخطاریه برای خواهان ارسال میکند و از وی میخواهد نسبت به اصلاح و تکمیل نواقص ظرف 10 روز اقدام کند.
سایر اخطاریه ها ( برای دریافت اطلاعات بیشتر )
ممکن است توضیحات خواهان در دادخواست کافی نباشد . یا اینکه نکات مهمی به نظر قاضی برسد که نیازمند کسب اطلاعات بیشتر باشد.
همچنین لایحه ارسالی توسط خوانده حاوی نکاتی باشد که بطور کامل ارائه نشده اما در سرنوشت پرونده بی تاثیر نیست.
در اینکونه موارد ، دفتر دادگاه اخطاریه صادر می کند تا طرف مورد نظر در پرونده ، ضمن حضور در دادگاه ، توضیحات لازم را در خصوص آن ارائه نماید .
احضاریه در دادگاه چیست؟
در پرونده های کیفری نوعاً به واژه احضاریه زیاد برخورد میکنیم. یعنی وقتی شاکی یا مدعی العموم شکایتی را علیه شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی طرح میکنند. بازپرس در اولین گام متهم یا متهمین را به دادسرا احضار میکند. به ابلاغیه ای که برای متهم ارسال میشود تا در دادسرا حاضر شود احضاریه میگویند.
ممکن است احضاریه برای شرکای یک جرم و یا مطلعین نیز ارسال شود.
با ارسال احضاریه اگر متهم به دادسرا نیاید ممکن است حکم جلب او صدر شود. در نتیجه برگ احضاریه یا ابلاع تکلیفی و دستوری است و کسی که آن را دریافت میکند باید حتماً از آن تمکین کند. اگر اینگونه عمل نشود از قانون سرپیچی کرده است.
این در حالی است که اخطاریه جنبه آمره ندارد و اگر فردی که اخطاریه برای او ارسال میشود در دادگاه حاضر نشود اجباری در آوردن وی در دادگاه وجود ندارد. بلکه قاضی یا پرونده را مختومه میکند و یا رای خود را فارغ از اینکه خوانده در دعوا حاضر شود یا خیر ، صادر خواهد کرد.
سامانه ابلاغیه ، اخطاریه یا احضاریه دادگاه
در چند سال اخیر کلیه موارد اطلاع رسانی به طرفین پرونده از لحظه ثبت دعوا در دفتر خدمات الکترونیک قضایی تا مرحله مختومه شدن پرونده و یا صدور رای نهایی ، همه و همه از طریق درگاه خدمات الکترونیک قضایی یا اصطلاحاً سامانه ثنا انجام میگیرد.
سامانه ثنا
این سامانه به آدرس اینترنتی adliran.ir یا همان سایت عدل ایران شناخته میشود. برای شناخت بیشتر این سامانه ضمن اینکه بهتر است وارد آدرس مورد نظر شوید ، همچنین میتوانید مقاله ابلاغیه الکترونیکی سامانه ثنا را نیر مشاهده نمایید. در این مقاله تا حد نیاز بخشهای ضروری سایت مورد نظر شرح داده شده است.
بخش پیامکی و بخش الکترونیکی سامانه ثنا مکمل یکدیگرند. یعنی به موازات جلو رفتن یک پرونده قضایی ، ابتدا پیامکی برای طرفین پرونده ارسال میشود. در این پیامک بصورت مختصر توجه دریافت کننده را به وضعیت پرونده معطوف نموده و خواسته میشود با سامانه مراجعه نماید.
همه افراد باید کد یا شماره ثنای منحصر به فرد داشته باشند. از طریق این کد هر فردی میتواند راساً وارد سامانه شده و از پیشرفت پرونده خود مطلع شود. عدم مشاهده ابلاغیه ها مانع از آن نخواهد شد که پرونده متوقف شود و یا دریافت کننده پیامک از خود سلب مسئولیت نماید. در هر حال پرونده روند خود را طی خواهد نمود.
سوالات متداول (ابلاغیه ، اخطاریه و احضاریه دادگاه)
ابلاغیه
در جریان رسیدگی به پرونده دعاوی ، چه در دعاوی کیفری و چه در دعاوی حقوقی ، لازم است طرفین پرونده از هر مرحله از دعوا اطلاع حاصل کنند.
فرض کنید شما دادخواستی را در مورد یک دعوای ملکی مانند مزاحمت ملکی علیه همسایه خود در دفتر خدمات الکترونیکی ثبت کرده اید.
با ثبت دادخواست ، پیامکی برای شما ارسال و متعاقباً شعبه ای که قرار است دعوای شما در آن رسیدگی شود به اطلاعتان میرسد. معمولاً شعبه مورد نظر در نزدیکی محل ملک شما باشد.
سپس در هفته های بعد پیامک دیگری را دریافت خواهید کرد که در آن تاریخ جلسه دادگاه معلوم شده و از شما یا وکیلتان خواسته میشود در دادگاه حاضر شوید.
علاوه بر پیامک مورد نظر ، در سامانه ثنا یا همان سایت عدل ایران یا درگاه الکترونیکی قضایی ، متن دعوت شما به جلسه دادگاه وارد میشود. شما باید از طریق کد ثنا وارد این سامانه شوید و متن مورد نظر را مطالعه نمایید. به این متن ابلاغیه الکترونیکی گفته میشود.
علاوه بر این زمان صدور رای ، وقتی رای از طریق دفتر دادگاه برای ما ارسال میشود ، تحت عنوان ابلاغ الکترونیکی خواهد بود. در حقیقت ابلاغیه دادگاه شامل اطلاع از روز دادگاه ، حکم دادگاه ، قرار دادگاه و … خواهد بود.
اخطاریه
از مفاهیم مندرج در این قانون میتوان چنین استنباط کرد که وقتی دادخواست توسط خواهان ثبت میشود آن چیزی که باید به طرف مقابل پرونده یا خوانده داد ، اخطاریه نام دارد و عمل اطلاع رسانی تحت عنوان ابلاغ یا ابلاغیه شناخته میشود.
به عبارت روشن تر دادخواست توسط خواهان ثبت میشود و زمان رسیدگی به او ابلاغ میشود. در اینجا میتوانیم بگوییم خواهان ابلاغیه دادگاه یا ابلاغی الکترونیکی را دریافت کرده است.
اما در مورد خواهان باید گفت دادخواست و ضمایم آن که توسط خواهان به ثبت رسیده در قالب یا عنوان اخطاریه به خوانده ابلاغ میگردد. در حقیقت میتوانیم چنین برداشت کنیم که در این مرحله ، خوانده اولین اخطاریه را دریافت میکند . اخطاریه ای که مبنی بر وصول دادخواست و ضمایم آن در مورد طرح دعوا علیه او در دادگاه دریافت میکند.
البته بنظر میرسد در زمان نگارش مواد قانون ، تفکیک و یا تعریف این عناوین چندان مدنظر قانونگذار نبوده است. زیرا در برخی مواد قانونی ابلاغ و اخطار به جای هم بکار رفته اند. البته بهتر بود مرز این اصطلاحات و عناوین در ابتدای قانون تعیین و هر کدام بطور دقیق تعریف میگردید.
با توجه به نکاتی که مطرح شد اخطاریه دادگاه شامل مواردی نظیر اطلاع از دادخواستی که علیه ما در دادگاه مطرح شده و نیز اطلاع از برخی روندها در جریان رسیدگی به پرونده مفتوح نزد مقام قضایی میباشد .
احضاریه
در پرونده های کیفری نوعاً به واژه احضاریه زیاد برخورد میکنیم. یعنی وقتی شاکی یا مدعی العموم شکایتی را علیه شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی طرح میکنند. بازپرس در اولین گام متهم یا متهمین را به دادسرا احضار میکند. به ابلاغیه ای که برای متهم ارسال میشود تا در دادسرا حاضر شود احضاریه میگویند.
ممکن است احضاریه برای شرکای یک جرم و یا مطلعین نیز ارسال شود.
احضاریه اگر متهم در زمان ارسال احضاریه به دادسرا نیاید ممکن است حکم جلب او صدر شود. بنابراین برگ احضاریه یا ابلاع ، تکلیفی و دستوری است . کسی که آن را دریافت میکند نیز باید حتماً از آن تمکین کند. والا از قانون سرپیچی کرده است.
این در حالی است که اخطاریه جنبه آمره ندارد و اگر فردی که اخطاریه برای او ارسال میشود در دادگاه حاضر نشود اجباری در آوردن وی در دادگاه وجود ندارد. بلکه قاضی یا پرونده را مختومه میکند و یا رای خود را فارغ از اینکه خوانده در دعوا حاضر شود یا خیر ، صادر خواهد کرد.
