درخواست صدور برگ اجرایی(اجراییه) و تعقیب عملیات اجرایی

درخواست صدور برگ اجرایی (اجراییه) وتعقیب عملیات اجرایی

آشنایی با درخواست صدور برگ اجرایی و تعقیب عملیات اجرایی

وقتی مراحل رسیدگی قضایی به یک پرونده به اتمام میرسد و منجر به صدور حکم از طرف دادگاه میشود ، در نهایت این حکم باید قطعی شود. بعد از قطعیت حکم ، نوبت به اجراییه میرسد  که با درخواست صدور برگ اجرایی و تعقیب عملیات اجرایی ، ادامه پیدا میکند.

مطلب مفید | وکیل ابطال اجراییه ثبتی

اجراییه ، برگه یا ورقه ای است که بعد از قطعیت یک حکم از طرف دادگاه ، صادر میشود و ناظر بر نحوه اجرای حکم صادر شده از طرف دادگاه است. برخی اجراییه ها از طریق مراجع ثبتی صادر میشوند . اجراییه ثبتی وقتی به موجب سند رسمی صادر شود ، به آن اجراییه ثبتی گفته میشود.

در قانون ، امکان اعتراض و ابطال اجراییه وجود دارد. که لازم است در جای خود مورد تامل و بررسی قرار گیرد.

اگر تا اینجا موضوع کمی برایتان نامفهوم بود و نمیدانید این اصطلاحات چیستند و میخواهید به زبان ساده تر با چگونگی روند اجرای حکم دادگاه و درخواست صدور برگ اجرایی یا اجراییه آگاه شوید ، لطفا با ما همراه شوید.

مراحل صدور اجراییه یا برگ اجرایی

گفتیم که درخواست صدور برگ اجرایی و تعقیب عملیات اجرایی ، به این معنی است که جریان رسیدگی به یگ پرونده در دادگاه به اتمام رسیده و بعد از صدور حکم از طرف دادگاه و سپس قطعیت حکم دادگاه ، این درخواست از طرف محکوم له برای اجرای حکم صورت میگیرد. در حقیقت برای آنکه حکم صادره از طرف دادگاه اجرا شود ، باید برخی تشریفات قضایی از جمله درخواست صدور برگ اجرایی یا همان اجراییه از طرف کسی که حکم به نفع وی صادر شده انجام پذیرد.

قانون اجرای احکام مدنی در این خصوص مقرراتی را وضع نموده است. بعد از ابلاغ حکم به طرفین پرونده ، برای اجرای حکم به عنوان مهمترین مرحله دادرسی ، کسی که حکم به نفع او صادر شده (محکوم له) ، باید به صورت مکتوب درخواست صدور برگ اجرایی یا اجراییه را تقدیم همان دادگاه صادر کننده رای بدهد.

مطلب مفید | دستور توقف عملیات اجرایی

بنابراین هر حکم صادره از طرف دادگاهها ، زمانی به مورد اجرا گذارده میشود که ابتدا از طرف محکوم له درخواست صدور اجراییه و تعقیب عملیات اجرایی شود و سپس برگه اجرایی صادر گردد.

بنابراین درخواست صدور برگ اجرایی و اقدام در مورد صدور اجراییه از طرف دادگاه بدوی ، پس از قطعیت رای صورت می پذیرد.

با صدور اجراییه (چه از جانب دادگاه و چه از طرف اجرای احکام ثبت) ، مهلتی جهت اجرای حکم در نظر گرفته میشود . با صدور برگ اجراییه ، مراتب به طرفین پرونده ای که رسیدگی به آن خاتمه یافته است ، ابلاغ میشود.

مطلب مفید | توقیف عملیات اجرایی ثبت

در ادامه این مقاله ، جزییات بیشتری از اجراییه و مراحل درخواست صدور برگ اجرایی و اجرای حکم را خواهید دانست.

اجراییه چیست ؟

اگر میخواهید بدانید اجراییه چیست بهتر است به قانون اجرای احکام مدنی مراجعه کنید. برای اینکه با این موضوع بیشتر آشنا شویم مواد 4 تا 6 این قانون را مرور میکنیم.

ماده 4 : اجرای حکم با صدور اجراییه به عمل می‌آید مگر اینکه در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد. در مواردی که دادگاه جنبه اعلامی داشته و مستلزم انجام عملی از طرف محکوم‌علیه نیست از قبیل اعلام اصالت یا بطلان سند ، اجراییه صادر نمی‌شود‌. همچنین در مواردی که سازمان‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت طرف دعوی نبوده ولی اجرای حکم باید به وسیله آن‌ها صورت گیرد صدور‌ اجراییه لازم نیست و سازمان‌ها و موسسات مزبور مکلفند به دستور دادگاه حکم را اجرا کنند.

ماده 5 : صدور اجراییه با دادگاه نخستین است.

ماده 6 : در اجراییه نام و نام خانوادگی و محل اقامت محکوم‌له و محکوم‌علیه و مشخصات حکم و موضوع آن و اینکه پرداخت حق اجرا به عهده‌ محکوم‌علیه می‌باشد نوشته شده و به امضاء رییس دادگاه و مدیر دفتر رسیده به مهر دادگاه ممهور و برای ابلاغ فرستاده می‌شود.

مطلب مفید | ابطال اجراییه ثبتی مهریه

از مفاد مواد این قانون که در بالا به آن اشاره شد میتوان دریافت که :

الف) بعد از قطعیت حکم قطعی دادگاه ، اجراییه به درخواست ذینفع پرونده یا محکوم له صادر میشود.

ب) دادگاه نخستین یا دادگاه بدوی اقدام به صدور برگه اجراییه میکند.

پ) اجرای حکم منوط به صدور برگ اجرایی یا اجراییه است.

ت) در مواردی که احکام دادگاهها فقط جنبه اعلامی دارد ، اجراییه لازم نیست.

ث) صدور برگ اجرایی مستلزم پرداخت هزینه از طرف محکوم پرونده (محکوم علیه)است.

ج) اجراییه باید به امضای رییس دادگاه و مدیر دفتر برسد و ممهور به مهر دادگاه باشد.

شرایط صدور اجراییه و تعقیب عملیات اجرایی

1– حکم قطعیت پیدا کند.

2– موضوع حکم معین و بدون ابهام باشد.

3 – حکم به محکوم علیه ابلاغ شود.

4– تقاضای صدور اجراییه شود.

مراحل صدور اجراییه تا تعقیب عملیات اجرایی

الف) بعد از قطعی شدن حکم در مرحله بدوی و در صورت لزوم تجدید نظر ، رای دادگاه به طرفین پرونده (محکوم علیه و محکوم له) ابلاغ میشود.

ب) محکوم له به دفتر دادگاه مراجعه و درخواست صدور برگ اجرایی یا همان اجراییه را مینماید.

پ) دفتر دادگاه صادر کننده حکم بدوی ، درخواست اجرای حکم را به همراه پرونده به دادگاه تقدیم می کند .

ت) دادگاه ، در صورت احراز شرایط برای صدور اجراییه ، دستور لازم برای صدور آن را صادر می کند .

ث) دادگاه از طریق صدور برگ اجرایی ، مهلت قانونی ده روزه برای محکوم علیه در نظر میگیرد تا حکم دادگاه را اجرا کند.

ج) اجراییه به محلی ابلاغ می‌شود که در پرونده دادرسی ، برگه‌ها به آن ابلاغ شده‌ است ، در صورتی که محکوم علیه فاقد محل خاصی برای ابلاغ اجرائیه باشد و مجهول المکان باشد ، اجراییه از طریق نشر آگهی به محکوم علیه ابلاغ خواهد شد.

چ) بعد از ابلاغ اجرائیه یا نشر آگهی ، کار اجرا به دادورز واگذار می شود که نام او در زیر اجراییه نوشته شده است.

ح) به محض اینکه مهلت اجرای رای تمام شد، عملیات اجرایی آغاز میشود.

اجرای احکام مالی

چنانچه موضوع حکم عین منقول یا غیر منقول باشد و امکان تسلیم آن به شخصی که حکم به نفع او صادر شده است، وجود داشته باشد، دادورز عین مال را میگیرد و به ذینفع می‌دهد و اجرای حکم پابان می یابد.

چنانچه مال مطابق مقررات ماده 51 قانون اجرای احکام مدنی توقیف شده باشد، طلب محکوم‌له از همان مال توقیف‌شده پرداخت می‌شود . اگر مال توقیف‌شده برای پرداخت کافی نباشد، بقیه طلب از مال دیگری که محکوم‌له جهت توقیف معرفی کرده است، پرداخت می‌شود. البته در صورتی که محکوم‌علیه کارمند دولت باشد، محکوم‌له می‌تواند در خواست کند که حسب مورد به میزان یک‌ سوم یا یک‌ چهارم حقوق و مزایای محکوم‌علیه جهت پرداخت بدهی وی توقیف شود.

اجرای احکام غیرمالی

باید دانست اجرای احکام غیر مالی به سادگی میسر نمیشود. اجرای احکام غیرمالی نسبت به حکم می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال اگر هنگام تخلیه ، ملک در تصرف شخصی غیر از محکوم‌علیه باشد ، دادورز باید بدون توجه به اینکه متصرف چه کسی است ، آن را تخلیه کند. که این کار اغلب با دشواری هایی همراه خواهد بود.

 اجرای رای داور

در مورد اجرای رای داور ، امکان دارد دادگاهی غیر از دادگاه نخستین ، نیز اقدام به صدور اجراییه کند. اگر دادگاه ارجاع‌کننده دعوا به داوری ، دادگاه تجدیدنظر باشد ، صدور اجراییه نیز در صلاحیت همین دادگاه می‌باشد. ( ماده 488 قانون آیین دادرسی مدنی ).

اعتراض به اجراییه

ممکن است در صدور برگ اجرایی اشتباهی رخ دهد در نتیجه قانون اجازه داده است در موارد اشتباه ، دادگاه اقدام خود را جبران نماید. این جبران میتواند از طرق «ابطال» ، «تصحیح» ، «لغو» و «استرداد» صورت پذیرد.

ماده 11 اجرای احکام مدنی مقرر میدارد : هر‌گاه در صدور اجراییه اشتباهی شده باشد دادگاه می‌تواند راساً یا به درخواست هر یک از طرفین به اقتضای مورد ، اجراییه را ابطال یا‌ تصحیح نماید یا عملیات اجرایی را الغاء کند و دستور استرداد مورد اجرا را بدهد.

یکی از اساسی ترین موارد اعتراض به اجراییه ، موارد نقض رای است. در قانون آیین دادرسی مدنی به این موارد اشاره شده است. در ادامه ، مهمترین موارد نقض رای ، ذکر میشود.

موارد نقض رای

ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی ، موارد نقض رای را به قرار زیر شرح داده است :

-دادگاه صادرکننده رای ، صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به موضوع را نداشته باشد.

– عدم رعایت صلاحیت محلی ، وقتی که نسبت به آن ایراد شده باشد.

– رای صادره خلاف موازین شرعی و مقررات قانونی شناخته شود.

– عدم رعایت اصول دادرسی و قواعد آمره و حقوق اصحاب دعوا در صورتی که به درجه ای از اهمیت باشد که رای را از اعتبار قانونی بیندازد.

– آرای مغایر با یکدیگر، بدون سبب قانونی در یک موضوع و بین همان اصحاب دعوا صادر شده باشد.

– تحقیقات انجام شده ناقص بوده و یا به دلایل و مدافعات طرفین توجه نشده باشد.

اگر حکمی که برای آن اجراییه صادر شده با یکی از این موارد تطبیق  داشته باشد ، اصحاب دعوا می توانند در دادگاه نسبت به اجراییه اعتراض نمایند. در این شرایط ، دادگاه به موضوع رسیدگی میکند. چنانچه اعتراض وارد بود ، اجراییه اصلاح و در غیر این صورت باطل می گردد.

فرایند ابطال برگ اجرایی

دانستیم که مهمترین موارد ابطال اجراییه ، موارد نقض رای مندرج در ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی است.

حال ، هر کدام از طرفین دعوا که درخواست ابطال اجرائیه را دارد ، باید به شعبه دادگاه بدوی صادر کننده رای مراجعه و درخواست خود را برای ابطال اجراییه اعلام کند. دادگاه بعد از بررسی درخواست ابطال ، در صورتیکه دلایل را قوی بداند ، درخواست ابطال را پذیرفته و اجراییه را باطل خواهد نمود.

اجراییه ثبتی و نحوه ابطال آن

اجراییه ثبتی همانطور که بیان شد مبتنی بر وجود اسناد رسمی در دست خواهان است. یعنی سندی که طی آن تعهداتی بر دوش امضاء کننده آن قرار داده شده است. مانند سند ازدواج که زوج با امضاء آن ، متعهد به پرداخت مهریه به زوجه در هر زمان که همسر وی اراده کند خواهد بود.

در چنین مواردی ، دارنده سند لازم الاجرا میتواند به مرجع صدور اجراییه یعنی اداره ثبت مراجعه و درخواست اجرای تعهد را از جانب متعهد ، به اداره ثبت اعلام نماید.

به اجراییه ای که بر اساس سند رسمی صادر میشود ، اجراییه ثبتی می گویند. در اجراییه ثبتی ، نام و مشخصات متعهد ، متعهد له و موضوع تعهد درج شده است.

مطلب مفید | گرفتن سند تک برگ

مستند به ماده 1 ‌قانون اصلاح بعضی از مواد قانون ثبت و قانون دفاتر اسناد رسمی : «هر کس دستور اجرای اسناد رسمی را مخالف با مفاد سند یا مخالف قانون دانسته یا از جهت دیگری شکایت از دستور اجرای سند رسمی‌ داشته باشد می‌ تواند به ترتیب مقرر در آیین دادرسی مدنی ، اقامه دعوی نماید».

توقیف عملیات اجرایی

هر گاه بعد از صدور اجراییه ثبتی ، فردی که مفاد اجراییه علیه او صادر شده ، آنرا مخالف قانون بداند ، برابر قانون می تواند طرح شکایت کند.

برای اقامه دعوی ، فرد مذکور باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه و دادخواست ابطال اجراییه ثبتی را تقدیم دفتر نماید تا ثبت شود.

دعوی ابطال اجراییه ثبتی در صلاحیت دادگاهی است که در حوزه آن ، دستور اجراییه ثبتی صادر شده است. به این دعوا نیز خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد.

در ماده 5 قانون اصلاح بعضی از مواد قانون ثبت و قانون دفاتر اسناد رسمی ، توضیح داده شده است که اگر دادگاه دلایل شکایت را قوی بداند یا در اجرای سند رسمی ، ضرر جبران‌ ناپذیر باشد ، به درخواست مدعی ، بعد از گرفتن تامین ‌، قرار توقیف عملیات اجرایی را می‌ دهد.

نمونه درخواست صدور برگ اجرایی یا اجراییه

ریاست محترم شعبه ……….

با عرض سلام و احترام

اینجانب………. در خصوص پرونده……. به شماره……… که منجر به صدور دادنامه شماره …………..مورخ ……… شده و به قطعیت رسیده است، به موجب ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی مصوب سال ۱۳۵۶ درخواست صدور اجرائیه و ابلاغ آن را به محکوم علیه …………. دارم .

با رعایت احترام

امضا

نمونه درخواست صدور اجراییه و تعقیب عملیات اجرایی

ریاست محترم شعبه………..دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ……

با سلام احتراما به استحضار می رساند

الف) در تاریخ ………طی دادنامه شماره ………….. از سوی شعبه ……… دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ………… حکم به محکومیت آقای ………… به ……… در حق اینجانب صادر گردید.

ب) بدلیل عدم اعتراض نامبرده در فرجه قانونی ، حکم قطعی شده است.

پ) محكوم عليه با وصف تمکن مالی از اجرای رأی صادره خودداری می نماید.

ت) در اجرای ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت مالی صدور دستور بازداشت محكوم عليه تا فراهم آوردن موجبات اجرای حکم و پرداخت محکوم به مورد استدعاست.

با تشکر و سپاس فراوان

نام و نام خانوادگی …….

نمونه درخواست صدور اجراييه و تعقيب عمليات اجرايی در خصوص چك بلامحل

رياست محترم اداره ثبت اسناد و املاک تهران (دايره اجرا)
با سلام

متعهد له : ………. ساكن تهران  ………….
متعهد : (صادر كننده چك ): آقای ……….  ساكن تهران …………….….
موضوع : تقاضاي صدور اجراييه و تعقيب عمليات اجرايی .
احتراماً ، به استحضار می رساند : نظر به اينكه آقای ………………..یک فقره چك به شماره …… مورخ ………..به مبلغ ………………. ريال به عهده بانك ملي ايران شعبه ……. از حساب جاری شماره ……… در وجه گواهی نامه عدم پرداخت شماره ….. مورخ ……….. چك مزبور برگشت شده است و از طرفی ، به رغم تذكرات و مراجعات مكرر ، نامبرده از پرداخت دين خود امتناع نموده لذا ، با تقديم فتوكپی مصدق چك مزبور و گواهی نامه عدم پرداخت مربوطه، صدور اجراييه عليه متعهد فوق و تعقيب عمليات اجرايی تا وصول و ايصال مبلغ چك مزبور در وجه اينجانب تقاضا مینمايد.