حقوقی

دعوای متقابل چیست؟

دعوای متقابل و نکات مهم آن

دعوای متقابل و مسائل آن
دعوای متقابل و مسائل آن

دعوایی که ابتدا به ساکن علیه کسی مطرح می شود دعوای اصلی نام دارد. اما گاه لازم است دعوایی را علیه همان شروع کننده دعوای اصلی مطرح نماییم که این دعوا را دعوای متقابل می گوییم. قانون این حق را برای خوانده قائل شده است تا او نیز متقابلاً دعوایی را علیه خواهان اقامه نماید.

فرض نمایید قراردادی میان دو نفر منعقد شده و تعهداتی در این قرارداد بر عهده طرفین است. حال یکی از آنان به عنوان خواهان ، دادخواستی را علیه دیگری به عنوان خوانده ، مطرح و مدعی عدم انجام تعهدات وی می شود. حال اگر خوانده، متقابلاً دعوایی را علیه خواهان مطرح و وی نیز مدعی عدم انجام تعهدات طرف دیگر شود، این دعوا، دعوای متقابل خواهد بود. زیرا هر دو دعوا راجع به یک موضوع که همان قرارداد است، می باشد.

هدف از دعوای متقابل

هدف اقامه کننده دعوا می تواند یک یا چند مورد زیر باشد:

  • پاسخگویی به دعوای اصلی
  • هم پاسخگویی و هم الزام خواهان به پرداخت چیزی یا انجام امری . به عنوان مثال در دعوای الزام به تنظیم سند رسمی ملک تجاری از سوی خریدار، ممکن است فروشنده نیز ادعاهایی مطرح کند که درست هم باشد. لذا وی دعوای متقابل را علیه خریدار مطرح و عنوان می کند که خریدار متعهد بوده که فلان مبلغ را به وی بپردازد تا سند مورد نظر انتقال یابد. لذا دادگاه بعد از رسیدگی به دعوای تقابل، ممکن است خریدار را به ایفای تعهد خود ملزم نماید. سپس فروشنده ملزم به انتقال سند گردد.
  • کاستن از محکومیتی که خوانده را تهدید می کند
  • تخفیف مجازات احتمالی خوانده
  • تحصیل حکم محکومیت خواهان اصلی
  • گرفتن هر نوع امتیاز دیگر از خواهان

شرایط دعوای متقابل

  1. اقامه دعوا از طرف خوانده علیه خواهان

این دعوا الزاماً باید از سوی خوانده دعوا اقامه شود. بنابراین طرح دعوا از سوی شخص ثالث دعوای متقابل محسوب نمی گردد.

  1. مربوط بودن موضوع دعوای متقابل با دعوای اصلی

موضوع دعوا باید دو موضوع متفاوت نباشد. به عنوان مثال نمی توان در مورد دعوای قرارداد ملک، دعوای قرارداد خرید خودرو را مطرح نمود. ولی اگر فروشنده و خریدار ملک در مورد شرایط فسخ قرارداد اختلاف دارند و فروشنده علیه خریدار دادخواست به دادگاه ارائه داده، خریدار نیز می تواند علیه فروشنده دادخواست تقابل بدهد. بنابراین اگر دعوا متفاوت باشد به دلیل عدم ارتباط کامل با دعوای اصلی و فقدان منشأ واحد، دادگاه قرار عدم استماع دعوا صادر خواهد کرد.

  1. ارائه در مدت زمان مقرر

خوانده در این دعوا می تواند دادخواست خود را قبل از اولین جلسه دادرسی ارائه دهد. اما این زمان بعد از پایان جلسه اول دادرسی به پایان خواهد رسید. وقتی می گوییم اولین جلسه دادرسی، منظورمان زمانی است که وقت رسیدگی به خواهان و خوانده ابلاغ و رسیدگی شروع شده باشد. اگر جلسه برای ابلاغ وقت رسیدگی به طرفین یا یکی از آنها تجدید شود، اولین جلسه رسیدگی محسوب نخواهد شد.

بنابراین اگر پس از تقدیم دادخواست و دعوت اصحاب دعوی، جلسه دادگاه تشکیل نشود یا خوانده فرصت دفاع پیدا نکند، جلسه اول محسوب نمی شود. به عنوان مثال اگر تمام وقت جلسه صرف اظهارات خواهان شود و خوانده نتواند پاسخ دهد یا پاسخ خوانده طولانی شود و وقت جلسه برای تکمیل آن کافی نباشد و ناتمام بماند؛ جلسه بعدی که برای شنیدن ادامه دفاعیات خوانده تشکیل می‌شود، ادامه اولین جلسه دادرسی خواهد بود.

دادگاه صالح به رسیدگی

مرجعی که به دعوای متقابل رسیدگی می‌کند همان دادگاهی است که به دعوای اصلی رسیدگی می‌نماید، مگر اینکه دعوای جدید از صلاحیت ذاتی دادگاه خارج باشد.

مستندات قانونی

ماده ۱۴۱

خوانده می تواند در مقابل ادعای خواهان اقامه دعوا نماید. چنین دعوایی در صورتی که با دعوای اصلی ناشی از یک منشاء بوده یا ارتباط کامل داشته باشد، دعوای متقابل نامیده شده و تواما رسیدگی می شود و چنانچه دعوای متقابل نباشد، در دادگاه صالح به طور جداگانه رسیدگی خواهد شد.
بین دو دعوا وقتی ارتباط کامل موجود است که اتخاذ تصمیم در هریک موثر در دیگری باشد.

ماده ۱۴۲

دعوای متقابل به موجب دادخواست اقامه می شود، لیکن دعاوی تهاتر، صلح، فسخ، رد خواسته و امثال آن که برای دفاع از دعوای اصلی اظهار می شود، دعوای متقابل محسوب نمی شود و نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه ندارد.

ماده ۱۴۳

دادخواست دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی تقدیم شود و اگرخواهان دعوای متقابل را در جلسه دادرسی اقامه نماید، خوانده می تواند برای تهیه پاسخ و ادله خود تاخیر جلسه را درخواست نماید. شرایط و موارد رد یا ابطال دادخواست همانند مقررات دادخواست اصلی خواهد بود.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا