دعوای مطالبه وجه چک

با سلام.
کاربر گرامی لطفاً برای بهره مندی از خدمات وکالت و مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری از ساعت 8 صبح تا 8 شب با شماره 09125453894 تماس بگیرید.

دعوای مطالبه وجه چک ، گواهی عدم پرداخت چک ، دادخواست مطالبه وجه چک

دعوی مطالبه وجه چک

دعوی مطالبه وجه چک

4 رکن اساسی در دعوای مطالبه وجه چک کدامند؟

یکی از دعاوی مهم در امور مالی که موجب مراجعه اغلب مردم به وکیل حقوقی میشود ، دعوای مطالبه چک است.

پیش از پرداختن به موضوع دعوای مطالبه چک و نحوه تنظیم دادخواست مطالبه وجه چک، ابتدا لازم است تعریفی از چک ارائه دهیم. با توجه به ماده ۳۱۰ قانون تجارت می‌توان در تعریف چک اینگونه بیان کرد:

نوشته‌ای که به واسطه آن صادرکننده همه یا مقداری از مبلغی را که نزد محال علیه دارد برداشت نماید یا اینکه به دیگری واگذار کند.

محال علیه بانکی است که صادرکننده چک در آن شعبه حساب جاری داشته باشد.

در واقع باید اینگونه عنوان کنیم که در طرح دعوای مطالبه وجه چک ، نخستین رکن این است که از چک به عنوان سند و مدرک دین استفاده شده باشد.

مطلب مفید | مطالبه وجه التزام قراردادی

سر رسید چک در دعوای مطالبه وجه چک

رکن دوم چک آن است که بر اساس قانون صدور چک، زمان وصول چک رسیده باشد. یعنی در صورتی وصول چک امکان پذیر خواهد بود که زمان مندرج در آن فرا رسیده باشد. یا تاریخ مندرج سپری شده باشد.

باید توجه داشت هر دینی اعم از اینکه شامل سند رسمی، عادی  و یا تجاری نظیر چک و سفته باشد در صورتی که سررسید آن نرسیده باشد قابلیت وصول نخواهد داشت.

در نهایت باید اینگونه عنوان کنیم که نیازی نیست صادرکننده چک در زمان صدور چک مبلغ عنوان شده را در حساب خود داشته باشد. بلکه باید در زمان سررسید چک حساب خود را به میزان مبلغ چک تامین نماید.

در صورتی که گیرنده چک بدون فرا رسیدن سررسید چک اقدام به طرح دعوای مطالبه وجه نماید دادگاه این درخواست را رد خواهد کرد. همچنین دارنده چک در چنین شرایطی نمی‌تواند از بانک تقاضای برگشت زدن چک را داشته باشد.

مستند به ماده 3 قانون صدور چک ، اگر در متن چک شرط یا شرایطی جهت پرداخت چک عنوان شده باشد بانک به شرایط مذکور ترتیب اثر نمی‌دهد.

گواهی عدم چرداخت وجه چک

گواهی عدم پرداخت چک

 گواهی عدم پرداخت چک در حقیقت رکن سوم دعوای مطالبه وجه چک است. یعنی چنانچه سررسید چک فرا رسد و دارنده چک آن را مطالبه کند، ممکن است چک با گواهی عدم پرداخت به دلیل عدم کارسازی وجه چک یا تنظیم نادرست چک مواجه شود.

ماده ۳ قانون صدور چک، در خصوص نحوه تنظیم چک از جانب صادرکننده اینگونه بیان کرده است که:

صادرکننده چک نباید کل یا بخشی از مبلغی را که به اعتبار آن اقدام به صدور چک نموده است به هر نحوی از بانک خارج کند. یا اینکه دستور دهد وجه چک پرداخت نشود. همچنین در تنظیم چک دقت نماید تا مشکلاتی از قبیل عدم مطابقت امضا، قلم خوردگی در متن چک، اختلاف در مندرجات چک و … که باعث عدم پرداخت وجه چک می‌شود پیش نیاید.

سقوط تعهد پرداخت چک از جانب صادرکننده

 رکن چهارم در دعوای مطالبه وجه چک ، سقوط تعهدات از طرف صادر کننده چک است. بدین معنا که پرداخت چک تعهدی است که بایستی از جانب صادر کننده آن صورت گیرد. براساس ماده ۲۶۴ قانون مدنی دلایلی وجود دارند که ممکن است باعث نقض این تعهد شوند. در چنین شرایطی امکان طرح دعوای مطالبه وجه چک وجود نخواهد داشت. موارد سقوط تعهدات در خصوص مطالبه وجه چک به اختصار عبارتند از:

وفای به عهد:

در این مورد که ساده‌ترین روش سقوط تعهدات است تعهدی صورت گرفته و عملی می‌شود و تعهد از بین می‌رود. بنابراین پس از اینکه متعهد له یا همان ذینفع به منافع و حقوق خود دست یافت وظیفه‌ای بر گردن متعهد نخواهد بود. از موارد سقوط تعهدات بایستی ذکر چند مورد به صورت مشخص صورت گیرد:

شخص متعهد له

طرف مقابل متعهد له

تعهد یا تادیه لازم و یا نرخ و ارزش مادی تعهد

در نتیجه پس از وصول چک، طرح دعوای مطالبه وجه چک امکان پذیر نخواهد بود. حتی اگر شخص مدیون بر فرض اشتباه مجددا دین خود را پرداخت نماید، داین یا همان دریافت کننده مبلغ بایستی مبلغ اخذ شده را بازگرداند. زیرا چنین پرداختی نمونه بارز دارا شدن بلاجهت است.

اقاله:

در صورتی که منشا چک وجود یک قرارداد باشد در چنین شرایطی طرح دعوای مطالبه وجه چک تنها در صورتی امکان پذیر خواهد بود که طرفین قرارداد یا وراث آنان با رضایت، نسبت به اِقاله و تفاسخ قرارداد مذکور اقدام نکنند. (عدم منحل نمودن قرارداد) مثلا چکی که بابت بخشی از ثمن معامله فروش یک آپارتمان بوده به فروشنده داده شده ولی مبایعه نامه مذکور با رضایت طرفین معامله از بین نرفته است. در نتیجه مطالبه وجه چک از جانب فروشنده آپارتمان فاقد وجاهت بوده و باید مسترد گردد.

ابراء:

این مورد زمانی صورت می‌گیرد که متعهدله یعنی شخصی که باید دین به او پرداخت شود با اراده خود از دریافت آن خودداری کند. البته لازم به ذکر است که در این مورد متعهد له بایستی اهلیت داشته باشد.

توجه داشته باشید چنانچه متعهد له در مقابل صرف نظر کردن از تعهد، وجه یا ملک یا هر چیز دیگری را که ارزش مادی کمتری از تعهد مذکور داشته باشد بپذیرد در واقع ابراء صورت گرفته است . لذا امکان طرح دعوای مطالبه وجه چک وجود نخواهد داشت.

تَهاتُر:

این مورد زمانی صورت می‌گیرد که دو نفر در آن واحد به یکدیگر مدیون باشند. هر دو دین تا اندازه‌ای که با یکدیگر برابر باشند به صورت تهاتر برطرف می‌شوند. در نتیجه تهاتر تنها شامل دو دینی است که دارای اتحاد زمان و مکان بوده و از یک جنس باشند و تنها، اختلاف سبب داشته باشند.

نامشروع بودن تحصیل چک

 در صورتی که چک صادر شده جنبه تضمینی یا امانت داشته باشد یا اینکه از طریق غیرقانونی مانند ربا، سرقت یا کلاهبرداری اخذ شده باشد امکان طرح دعوای مطالبه وجه چک وجود نخواهد داشت. زیرا تعهدی مالی از جانب صادر کننده صورت نگرفته است. و وی ملزم وصول چک نیست. در نتیجه چک مذکور فاقد هرگونه ارزش و اعتبار قانونی است.

چگونگی مطالبه وجه چک مفقودی

 افراد دارنده چک مفقود شده نیز می‌توانند در خصوص طرح دعوای مطالبه وجه چک اقدام‌ نمایند  .البته شرایط و مواردی از جانب دارنده باید صورت گیرد که عبارتند از:

  • ثابت کردن این امر که چک متعلق به او بوده
  • ارائه ضمان تادیه که مورد قبول دادگاه باشد.

لازم به ذکر است در صورت مفقود شدن چک، صادرکننده و ظهرنویس آن(کسی که پرداخت چک را تضمین کرده) مسئولیت پیشین را خواهند داشت. همچنین دارنده چک مفقود شده و ضامن معرفی شده از سوی او به دادگاه ، دارای مسئولیت تضامنی هستند. در صورت ارائه چک مفقود شده به بانک و وصول مبلغ آن، صادرکننده چک قادر خواهد بود منفردا یا جمعا به آن‌ها مراجعه کند.

رعایت مقررات ضمان عقدی قانون مدنی در این خصوص لازم نبوده و مرور زمان جرایم نیز در آن‌ها قابل اجرا نیست.

مدارک لازم جهت طرح دعوای مطالبه وجه چک

 ۱. اصل چک

۲. گواهی عدم وصول چک صادره از یکی از شعب بانک‌ها

۳. کارت ملی

۴. پرداخت هزینه مربوط به دادرسی

۵. دادخواست مطالبه وجه چک

مرجع صالح رسیدگی به دعوای مطالبه وجه چک

 در خصوص طرح دادخواست مطالبه وجه چک خواهان می‌تواند به دادگاهی  مراجعه کند که:

  • در حوزه صدور چک واقع باشد.
  • محل اقامت خوانده باشد.
  • در محل ارائه چک به بانک و اخذ گواهینامه عدم پرداخت واقع باشد.

برای دادخواست دعوای مطالبه چک به کجا مراجعه کنیم؟

  • در تهران و مراکز استان‌ها از طریق دفاتر خدمات قضایی
  • در شهرستان‌ها از طریق مراجعه مستقیم به دفاتر دادگاه‌های حقوقی

همچنین با توجه به مبلغ چک نیز دو نوع مرجع جهت رسیدگی به درخواست مطالبه وجه چک مطرح است:

  • چک‌هایی با مبلغ کمتر از بیست میلیون تومان در شورای حل اختلاف
  • چک‌های بیش از بیست میلیون تومان در دادگاه عمومی

انواع چک

 جهت آشنایی بهتر و بیشتر در خصوص طرح دعوای مطالبه وجه چک لازم است با انواع مختلف چک نیز آشنا شوید که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

چک عادی:

صدور این نوع چک که از جانب صاحب حساب در وجه سایر افراد صورت می‌گیرد اعتبار پرداختی خاصی را شامل نمی‌شود. و تنها راه اطمینان به آن، اعتبار صاحب حساب است. وصول این چک نیز از طریق مراجعه به یکی از شعب بانک صادرکننده صورت می‌پذیرد.

چک تضمین شده:

این چک با عنوان چک تضمینی رمزدار نیز شناخته می‌شود. در واقع یک نوع چک بانکی است که دارای ضمانت پرداختی می باشد. در واقع برای صدور این چک نیازی به دسته چک نیست. مبلغ این چک بلافاصله بعد از صدور آن از حساب صادرکننده کسر می‌شود. حتی با ورشکستگی یا فوت صاحب حساب نیز امکان مسدود یا توقیف شدن آن وجود ندارد.

لازم به ذکر است که وصول این چک علاوه بر شعب بانک صادرکننده از طریق بانک‌های دیگر نیز امکانپذیر است. اما واریز آن به حساب شما تقریبا ۱ روز کاری زمان خواهد برد.

چک بین بانکی یا همان رمزدار:

این چک بصورت رمزدار از جانب بانک و بدرخواست دارنده حساب جاری صادر میگردد. و در وجه شخص گیرنده به عهده بانکی که گیرنده در آن حساب دارد صادر میشود. و بایستی دارای شماره حساب و کد شعبه بانکی گیرنده باشد. زیرا امنیت بالای پرداختی چک بین بانکی از این طریق حاصل می‌‌شود. در نتیجه امکان سوء استفاده از آن کاهش می‌یابد. قابلیت دیگر این نوع چک تضمین آن از سوی بانک است. لذا حکم پول نقد را به آن می‌بخشد که مبلغ آن از طریق بین بانکی انتقال می‌یابد.

لازم به ذکر است که این نوع چک به صورت نقدی قابل وصول نیست. قابل انتقال به غیر است و صدور آن در وجه حامل امکان پذیر نخواهد بود.

چک مسافرتی:

نوعی چک بانکی بوده که از طریق شعب‌های مختلف بانک صادرکننده یا از جانب نمایندگان و کارگزاران آن قابل وصول خواهد بود. یعنی وجه آن را کلیه شعب بانک صادرکننده پرداخت می‌کنند. در نتیجه به دلیل وجود این قابلیت و قابل اطمینان بودن آن، افراد به جای حمل پول نقد از چک مسافرتی استفاده می‌نمایند.

چک تایید شده:

این نوع چک نسبت به چک عادی از اعتبار پرداختی بیشتری برخوردار است. زیرا پس از صدور این چک از جانب صاحب حساب جاری، بانک مربوطه به گیرنده چک این اطمینان را می‌دهد که صاحب حساب به میزان مبلغ قید شده در چک، نقدینگی در بانک مذکور دارد. که این مبلغ تا زمان مراجعه دارنده چک تایید شده به بانک در حساب صادر کننده مسدود باقی خواهد ماند . و تنها به آورنده چک تایید شده پرداخت می‌شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.