شرایط رد یا اثبات مالکیت با هبه نامه
هبه نامه و نحوه اثبات مالکیت آن
چگونه مالکیت خودمان را با هبه نامه اثبات کنیم؟
در مورد آثار حقوقی هبه نامه و اثبات مالکیت آن چه میدانید؟ آگاهی از شرایط اثبات مالکیت با هبه نامه هم برای واهب و هم برای متهب بسیار حائز اهمیت است. بهطورکلی دعاوی حقوقی که بر سر هبه نامهها صورت میگیرند، همواره از حساسیتهای بالایی برخوردار هستند. دلیل این حساسیت راهکارهای قانونی متعددی است که سیستم قضایی برای پیش بردن پرونده در اختیار دارد. در این میان مراجع قضایی بهمنظور انتخاب راهکار اصلح برای پیشبرد روند صدور رأی، به مستندات ارائهشده توسط واهب و متهب توجه میکنند.
مطلب مرتبط | نمونه دادخواست تنفیذ هبه نامه
نوع و نحوه ارائه مستندات در هنگام صدور رأی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بطورکلی دعاوی حقوقی صورت گرفته بر مبنای هبه نامه چنان دسته گستردهای را در برمیگیرند که نحوه صحبت درباره آنها بسته به شرایطی که افراد درگیر آن هستند، متفاوت خواهند بود. بیایید قبل از هر چیز مفهوم هبه نامه را بررسی کنیم و سپس نگاهی به انواع مختلف دعاوی حقوقی صورت گرفته پیرامون مسئله هبه بیندازیم.
هبه نامه چیست؟
تصور کنید که شما صاحب مالی هستید و به هر دلیل قصد دارید آن را بهرایگان در اختیار فردی دیگر بگذارید. در این شرایط میتوانید قراردادی رسمی تنظیم کنید و بر اساس آن، شرایط تملیک رایگان فرد موردنظرتان را بهصورت شفاف بیان کنید. در چنین شرایطی، قرارداد رسمی به ثبت رسیده را تحت عنوان هبه نامه رسمی در نظر میگیریم.
مطلب مفید | اثبات مالکیت و نمونه دادخواست آن
بااینحال ممکن است بههیچعنوان قراردادی به امضا نرسد و حتی قول و قراری کتبی و غیررسمی میان افراد منعقد نشود. در این شرایط میگوییم که تملیک رایگان فرد بر سر مال موردنظر بر اساس هبه نامه غیررسمی یا شفاهی انجام گرفته است. بر اساس کتاب قانون در هردوی این حالتها حق اثبات مالکیت با هبه نامه برای طرفین قرارداد وجود خواهد داشت.
مطلب مفید | تایید رجوع از هبه
توجه داشته باشید که در قراردادهای هبه نامه به فردی که هدیه را دریافت میکند، متهب میگویند و به فرد هدیه دهنده، واهب گفته میشود. ضمناً به مالی که در قراردادهای هبه نامه مورد تملیک قرار میگیرد (هدیه داده میشود)، عین موهوبه میگوییم.
رد مالکیت بر هبه نامه
انواع دعاوی حقوقی مالکیت با هبه نامه
بهطور عمومی، اثبات مالکیت با هبه نامه در چهار حالت به دادگاه ارجاع داده میشود:
1. واهب به هر دلیل بخواهد هبه نامه را نقض کرده و مالش را از متهب پس بگیرد.
2. متهب بخواهد بر اساس هبه نامهای که در اختیار دارد به جر قانونی با واهب پرداخته و مالک بلامنازع مال شود.
3. وراث مالک بخواهند بر اساس شرایط هبه نامه، مال را از متهب پس بگیرند .
4. متهب پس از فوت واهب بهدنبال اثبات مالکیت بلامنازع خود بر سر عین موهوبه است.
در تمامی این چهار موقعیت، بحث اصلی بر سر اثبات مالکیت است. قانون نیز مسیرها و مواد مختلفی را برای حل دعاوی حقوقی صورت گرفته در هرکدام از این چهار سناریو در نظر گرفته است.
در چه شرایطی واهب نمیتواند بر اساس هبه نامه مالکیت خود را اثبات کند؟
قوانین مرتبط با هبه نامه در ماده 803 قانون مدنی ذکر شده است. شما میتوانید برای اطلاع بیشتر از مفاد این قانون، شخصاً ماده 803 قانون مدنی را مطالعه کنید. توصیه ما به شما این است که برای درک بهتر مفاد این قانون حتماً از یک کارشناس حقوقی خبره یا وکیلی کاربلد کمک بخواهید. تیم حقوقی ملکی اداری با سالها تجربه درزمینه دعاوی مختلف حقوقی، آمادهاند تا شما را در مسیر اثبات مالکیت با هبه نامه همراهی کنند.
شرایط مختلف رد یا اثبات مالکیت واهب
بطورکلی و بر اساس ماده 803 قانون مدنی، واهب میتواند در شرایط عمومی ادعای مالکیت خود بر اموال را به اثبات برساند. در این شرایط عین موهوبه به واهب ارجاع داده خواهد شد. بااینحال، شرایطی وجود دارند که طی آنها قانون حق را به متهب میدهد.
مطلب مفید | اثبات مالکیت زمین بدون سند
برای مثال چنانچه فردی که هدیهای را دریافت کرده است از اقوام درجهیک واهب (پدر، مادر یا فرزند) باشد، میتواند ادعای واهب برای اثبات مالکیت با هبه نامه را دچار خدشه کند.
تأثیر وضیعت نسبی متهب
رد یا اثبات مالکیت بر اساس معوض بودن هدیه
شرایط دیگری که میتوان با استناد بر آن در ادعای مالکیت واهب خدشه وارد کرد، معوض بودن هبه است. معوض بودن هبه به این معنا است که واهب در ازای دریافت هدیه (هرگونه هدیهای فارغ از ارزش مادی و معنوی)، مالی را به دیگری هدیه داده است. در این شرایط میگوییم که بهدلیل معوض بودن هبه، امکان اثبات مالکیت با هبه نامه وجود ندارد.
البته که دعاوی حقوقی بر سر هبههای معوض یکی از پیچیدهترین دعاوی حقوقی بهشمار میروند، خصوصاً اگر یکی یا هردوی هبهها بهصورت شفاهی بین طرفین ردوبدل شده باشند. ضمناً در این پروندهها اثبات هبه بودن اموال نیز خود موردبحث است. بهبیاندیگر برای اینکه بتوانید با استناد به معوض بودن هبه، برای اثبات مالکیت اقدام کنید، باید اولازهمه بحث انتقال رایگان اموال به یکدیگر را اثبات کنید.
سایر شرایط اثبات یا رد مالکیت بر اساس هبه نامه
توجه داشته باشید که در عموم پروندهها بر اساس ماده مورد اشاره، هدایایی که به همسران اعطا میشوند قابل بازگرفتن بشمار میروند. بااینحال، در برخی پروندهها با استناد به ماده 1037 قانون مدنی، میتوان برای رد مالکیت افراد بر اساس هبه نامه اقدام کرد.
بهغیراز این شرایط، چنانچه هر چیز مرتبط با عین موهوبه بنوعی دستخوش تغییر شده باشد، امکان ارجاع آن بر اساس هبه نامه وجود نخواهد داشت. توجه داشته باشید که چنانچه عین موهوبه (متعلق به حق غیر) در نظر گرفته شود، متهب ملزم به پس دادن آن خواهد بود.
حرف آخر
کیفی بودن بسیاری از تعاریف موجود در فرآیند اثبات مالکیت با هبه نامه، پیچیدگی خاصی به روند حل این پروندهها میبخشد و از طرفی، رسیدن به نتیجه مطلوب در روند سیر این پروندهها برای طرفین درگیر بسیار حائز اهمیت است. بهمنظور گذر از این پیچیدگی، لازم است طرفین دعوی درباره تعریف معیار هرکدام از المانهای تأثیرگذار بر روند حل پرونده تسلط پیدا کنند. تیم مشاوران و وکلای ملکی آمادهاند تا دانش خود درزمینه حل پروندههای اثبات مالکیت بر اساس هبه نامه را در اختیارتان بگذارند.
