دعوای استرداد جهیزیه

با سلام.
کاربر گرامی برای برقراری ارتباط با مشاور حقوقی در امور دعاوی خانواده ، از ساعت 8 صبح تا 8 عصر با شماره 09125453894 تماس بگیرید.

دعوای استرداد جهیزیه

استرداد جهیزیه

استرداد جهیزیه

دعوای استرداد جهیزیه یکی از دعاوی رایج میان خانواده های عروس و داماد و یا زوجین است. در مورد جهیزیه، میان آنچه مبنای قانونی و شرعی دارد و آنچه در عرف رایج شده است تفاوت هایی وجود دارد. زوجین باید بدانند جهیزیه یا همان لوازم خانگی از اجزای نفقه محسوب می شود.  به طور کلی شوهر در هنگام عقد ازدواج دو تعهد مهم دارد. اول مهریه زوجه که تکلیفی است بر ذمه زوج. از این رو هر وقت زوجه قصد مطالبه مهریه را داشته باشد، همسرش باید آن را ادا کند. دوم نفقه همسر است .

در دعوای استرداد جهیزیه جالب است بدانید نفقه از جمله تکالیف غیر قابل اسقاط است. یعنی حتی در صورت بذل آن توسط زن، از عهده مرد ساقط نمی شود. بنابراین نفقه یا همان مایحتاج زندگی، مانند غذا، لباس، فرش، رختخواب، مسکن، لوازم آشپزی، لوازم بهداشتی و حتی خدمتکار(در موارد خاص) همه و همه بر عهده مرد می باشد. ملاحظه خواهید نمود تهیه نفقه یا همان جهیزیه بر خلاف امر شایع بین مردم، بر عهده مرد قرار دارد و نه زن او. در مورد نفقه می توانید مقاله مطالبه نفقه و همچنین مقاله نفقه و شرایط دریافت آن را نیز مطالعه نمایید.

ماده 1107 قانون مدنی و جهیزیه

ماده 1107 قانون مدنی وسایل خانگی یا همان جهیزیه را از اجزاء و فروعات نفقه دانسته و شوهر را ملزم به تهیه آن می داند. دعاوی متعدد زن و شوهر در مورد جهیزیه یا نفقه کار را به جایی رسانید که قانونگذار برای این تکلیف قانونی، ضمانت اجرای کیفری تعیین نموده است. بنابراین شوهر وظیفه دارد در حد تأمین نیازهای اولیه یک زندگی بکوشد و در غیر این صورت با برخورد و مجازات های قانونی مواجه خواهد شد. بنابراین بر خلاف عرف رایج که از قدیم الایام اعتقاد بر این بوده که زن وظیفه تهیه ملزومات زندکی را بر عهده دارد، قانون اما این وظیفه را بر دوش شوهر قرار داده است. حتی خودداری از این موضوع با مجازات همراه خواهد بود.

لیست سیاهه جهیزیه

سیاهه جهیزیه
سیاهه جهیزیه

در مورد مالکیت جهیزیه سه حالت و عرف وجود دارد که هر کدام مسائل حقوقی خود را دارند.

حالت اول : در این حالت جهیزیه توسط خانواده زن خریداری می شود. در این صورت جهیزیه ابتدا در مالکیت زن در می آید. ممکن است خانواده زن سیاهه جهیزیه را تهیه و با امضاء زن و مرد و بستگان برسد. در صورت دعوا میان زوجین این لیست می تواند مالکیت را نشان دهد. در این مورد مرد نمی تواند این اقلام را جزء نفقه خود محسوب نماید. از این نظر او همچنان ملزم به تهیه نفقه خواهد بود.

حالت دوم :  در این حالت جهیزیه توسط زن خریداری می شود. سپس زن لیستی را تهیه و به امضاء شوهر و خانواده اش می رساند. تا در صورت لزوم به آن استناد نماید. در این حالت، مالکیت زن بر وسایل مورد نظر قطعی است. اما شوهر نیز حق استفاده متعارف از آن را دارد.

حالت سوم: در این حالت شوهر لوازم خانه را تهیه می کند. و مالکیت مرد بر وسایل مورد نظر باقی می ماند و زن منحصراً حق استفاده از آن را دارد.

فروش جهیزیه و جرم بودن آن

با توجه به نکاتی که مطرح شد در هنگام دعوای زوجین در هر یک از حالت های گفته شده آثار حقوقی جداگانه ای مترتب خواهد بود. به عنوان مثال اگر در موردی که زن جهیزیه را با خود آورده و سیاهه آن را به امضاء زوج و دیگران رسانیده است چنانچه همسرش آن ها را به فروش رسانیده باشد مرد مرتکب جرم فروش مال غیر شده است و مستوجب مجازات خواهد بود. اما این موضوع در مواردی که مرد سیاهه تهیه نموده و آن را به امضاء همسر خود و شاهدین رسانیده صدق نمی کند.

مطالبه جهیزیه از طرف زن

مطالبه جهیزیه
مطالبه جهیزیه

در مواردی که زن جهیزیه را تهیه و به امضاء همسر خود و شاهدین رسانیده است چنانچه کار زوجین به انحلال نکاح برسد، زن می تواند اموال متعلق به خود را مطالبه نماید. این موضوع مربوط به اموالی است که مستهلک نشده اند یعنی سالم باقی مانده اند.

استرداد جهیزیه با سیاهه

همانطور که گفته شد استفاده شوهر از جهیزیه جز در مواردی که سیاهه را خود تهیه کرده و با امضای طرفین رسانیده است، امانی است. بنابراین در صورتی که عقد ازدواج میان زوجین قطع شود، زوج حق استفاده از جهیزیه را ندارد و از نظر قانونی مکلف به استرداد آن به زوجه می باشد. بنابراین اگر زوج از استرداد ممانعت کند زوجه می تواند به دادگاه مراجعه و با ارائه سیاهه جهیزیه، دعوای استرداد جهیزیه را مطرح نماید. در این موارد نیز دادگاه با استناد به سیاهه، حکم به استرداد خواهد داد. سیاهه و استشهادیه اگر امضای داماد و چند مرد در پای آن باشد استحکام بهتری برای طرح دعوا و اثبات حقانیت زوجه خواهد داشت. در مقام مقایسه، در ابتدا سیاهه از اعتبار قانونی برخوردار است و بعد از آن، استشهادیه.

استرداد جهیزیه بدون سیاهه

از آن جا که زوجه می باید اثبات نماید وسایل منزل متعلق به او بوده لذا سیاهه در این موارد بهترین ادله برای اثبات مالکیت وی بر اموال و جهیزیه می باشد. اگر لیست یا سیاهه وجود داشته باشد که هیچ، در غیر این صورت برای دعوای استرداد جهیزیه باید به ماده 63 قانون اجرای احکام مدنی استناد نمود. در این ماده مقرر شده است: از اموال منقول موجود در محل سکونت زوجین، آنچه معمولاً و عادتاً مورد استفاده اختصاصی زن باشد متعلق به زن و آنچه مورد استفاده‌ اختصاصی مرد باشد متعلق به شوهر است.  بقیه از نظر مقررات این قانون، مشترک بین آنان محسوب می‌شود. مگر اینکه خلاف آن ثابت گردد.

نحوه رسیدگی و اجرای حکم استرداد جهیزیه

زوجه قبل از مراجعه به دادگاه، ابتدا بهتر است اظهارنامه مطالبه جهیزیه برای همسرش ارسال و درخواست خود برای گرفتن جهیزیه را مطرح نماید. ممکن است زوج این درخواست را اجابت نماید. در غیر این صورت و در ادامه زوجه می تواند به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه و دادخواست استرداد جهیزیه را ارائه دهد. سپس از طرف دادگاه وقت رسیدگی تعیین می شود. دادگاه بعد از شنیدن ادعاهای طرفین، یکی از اقدامات زیر را انجام می دهد:

  • اظهارات زن را می پذیرد و حکم به استرداد می دهد. این امر در صورت وجود سیاهه بطور قطع با اطمینان بیشتر انجام خواهد گرفت.
  • سیاهه وجود ندارد و باید اظهارات شهود را مورد بررسی قرار داد. ممکن است بر اساس اظهارات شهود دادگاه ادعای استرداد را بپذیرد.
  • ممکن است حکم دادگاه استرداد جهیزیه باشد و زوجه امتناع نماید. در این صورت از طریق اجرای احکام دادگستری در این خصوص اقدام خواهد شد.

استرداد جهیزیه در صلاحیت کجاست؟

بر اساس بند 5 از ماده 4 قانون حمایت از خانواده، شعب دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه را بر عهده دارند. با توجه به اینکه این دعوا یک دعوای مالی محسوب می شود، اگر دعوا فقط استرداد جهیزیه باشد در شورای حل اختلاف رسیدگی می شود. اما اگر ابتدا زوجه درخواست انحلال نکاح و عقد ازدواج را مطرح کند، دادگاه حین رسیدگی به درخواست طلاق، موضوع استرداد جهیزیه را نیز رسیدگی می نماید.

شرایط مراجعه زوجه به شورای حل اختلاف

اگر زوجه فقط دادخواست استرداد جهیزیه را بخواهد مطرح کند دو حالت زیر وجود دارد:

  • مبلغ خواسته زوجه یا همان ارزش جهیزیه، تا 20 میلیون تومان است و شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی دارد.
  • ارزش جهیزیه زوجه بیشتر از مبلغ 20 میلیون تومان است. در این حالت مرجع رسیدگی به دعوا، دادگاه خانواده خواهد بود. وی باید ابتدا به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه و دادخواست خود را ثبت نماید. سپس منتظر ابلاغ دادگاه خانواده برای حضور در دادگاه و اثبات دلایل خود برای استرداد جهیزیه بماند.

اگر زوج نسبت به رای صادره واخواهی نکند، زوجه باید حتماً تقاضای صدور اجراییه و ابلاغ آن به شوهر برای دریافت جهیزیه نماید.

انتقال جهیزیه از منزل شوهر

انتقال جهیزیه
انتقال جهیزیه

ممکن است زوجه بخواهد اموال و یا جهیزیه را از منزل خارج نماید. در این صورت او باید با حکم دادگاه و با حضور دادورز یا مامور اجرا و در حضور چند نفر شاهد اقدام نماید. در غیر این صورت اگر خودسرانه اقدام به بردن اثاثیه به بیرون منزل کند باید منتظر عواقب بعدی آن باشد. زیرا ممکن است شوهرش او را به اتهام خارج نمودن وسایل شخصی و یا حتی ورود غیر مجاز دیگران به منزلش تحت تعقیب قضایی قرار دهد.

برای طرح سؤالات خود و دریافت پاسخ کوتاه ، بر روی نماد واتس آپ در همین صفحه کلیک نمایید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.