شرایط معامله نسیه
شرایط معامله نسیه در قانون مدنی
با شرایط معامله نسیه آشنا شوید
عقد بیع ، مهمترین و اصلی ترین نوع از عقود معین در قانون مدنی است. معمولاً این نوع عقد در طول زندگی هر فرد به دفعات منعقد میشود. با توجه به کاربرد فراوان این نوع عقد ، قانونگذار انواع عقد بیع را وضع نموده است .
مطلب مفید | اثبات بیع چیست؟
یکی از انواع عقد بیع ، معامله نسیه است. در این نوع از عقد ، مالکیت در هنگام عقد به خریدار منتقل میشود اما ثمن معامله (پول مال خریداری شده) ، در طول زمان منتقل خواهد شد. در این مقاله قصد داریم در مورد عقد بیع نسیه و شرایط معامله نسیه توضیحات مختصری را ارائه دهیم.
بیع نسیه چیست؟
بیع نسیه عبارت است از یک معامله که کالا ، نقداً تحویل میشود. اما بهای آن مدتدار است. این نوع از معامله درست نقطه مقابل بیع نقد و بیع سلفاست که در اولی هر دو نقد و در دومی بها ، نقد ولی کالا مدتدار است.
مطلب مفید | مدارک لازم برای اثبات بیع
معامله نسیه یا بیع نسیه ، یکی از انواع عقد بیع در قانون مدنی است. مهمترین شرایط معامله نسیه بدین صورت است که معامله نسیه از جمله مهمترین عقود معین در قانون مدنی است که به موجب آن ، اثر حقوقی مالکیت خرید و فروش یا انتقال مالکیت در همان لحظه انعقاد بیع نسیه است. این در حالی است که وجه نقد کالای خریداری شده ، به صورت یکجا و یا اقساطی در مدت معین پرداخت خواهد شد.
شرایط بیع نسیه در قانون مدنی کدامند؟
خرید و فروش نسیه نیز به عنوان یکی از اقسام عقود ، تابع قوانین مدنی است. مهمترین شرایط معامله نسیه همچون سایر معاملات عبارتند از :
- شرایط صحت عقد یعنی اهلیت طرفین (عاقل ، بالغ ، رشید بودن ، رضایت و اراده قلبی) مشروع بودن و معلوم بودن موضوع معامله،
- مستحق للغیر نبودن مال یا موضوع مورد معامله ،
- وقفی نبودن مال ،
- ممنوع المعامله نبودن طرفین ،
- داشتن حق تصرف بایع و فروشنده بر مبیع و ثمن معامله ،
- مال یا جنس و کالای فروخته شده در زمان حال تحویل شود و وجه یا بهای آن بعداً دریافت گردد.
تنظیم قرارداد بیع نسیه برابر قانون
طرفین قرارداد بیع نسیه میتوانند برابر ماده 10 قانون مدنی عمل کرده و قرارداد نسیه را میان خود تنظیم و امضاء نمایند. آنان میتوانند قرارداد را رسمیت بخشیده و در دفترخانه اسناد رسمی ثبت کنند. یا اینکه آن را به صورت قرارداد عادی میان خود تنظیم و امضا و اثر انگشت بزنند و برای اطمینان دو نفر شاهد نیز همه صفحات آن را امضا کنند. در هر صورت ، در هنگام تنظیم قرارداد بیع نسیه ، چنانچه شروطی که قبلا به آن اشاره کردیم رعایت شده باشد ، مورد حمایت قانون خواهد بود.
مطلب مفید | خیانت در امانت
علاوه بر این ، قرارداد نسیه میتواند به صورت شفاهی نیز منعقد گردد. قانون در صورت اثبات وقوع قرارداد ، از عقد بیع نسیه نیز حمایت میکند.
البته بهتر است در متن قرارداد همه مواردی که لازم است مورد اشاره دقیق قرار بگیرد ذکر شود. به عنوان مثال در ماده یک آن ، مشخصات طرفین بطور دقیق ذکر شود. همچنین موضوع قرارداد ، نوع و میزان ثمن معامله ، مهلت و زمان و نحوه پرداخت اقساط و موعد پرداخت آن باید ذکر شود.
سایر موارد نظیر : تعهدات و اختیارات طرفین ، شرایط فسخ و …. نیز همچون سایر قراردادها لازم است در قرارداد بیع نسیه منطبق با قانون بطور دقیق ذکر شود.
جایگاه عقد بیع نسیه در قانون
شرایط قانونی تنظیم عقد بیع در مواد 338 الی 463 قانون مدنی مشخص شده است. بیع نسیه نیز باید مطابق با این مواد تنظیم و امضا شود.
مطابق با ماده 338 قانون مدنی ، عقد بیع به وسیله توافق طرفین معامله تحقق پیدا میکند. منظور از طرفین معامله، انتقال دهنده و انتقال گیرنده مال مورد معامله هستند. بیع نسیه نیز به وسیله توافق طرفین معامله امضا و ایجاد خواهد شد.
مطلب مفید | مطالبه بهای ملک واقع در طرح شهرداری
در قانون مدنی به صراحت از بیع نسیه صحبت نشده است اما قانونگذار در ماده 344 قانون مدنی به طرفین معامله اجازه میدهد که برای پرداخت بهای مال مورد معامله ، مهلتی در نظر بگیرند.
آثار قانونی خرید و فروش نسیه
بر اساس قانون مدنی ، خرید و فروش نسیه دارای آثار حقوقی متعدد است. برخی از این آثار عبارتند از :
- انتقال مالکیت مبیع به مشتری ،
- ایجاد حق هرگونه تصرف قانونی و مشروع مشتری در مال ،
- انتقال مالکیت ثمن به فروشنده ،
- ایجاد حق هرگونه تصرف قانونی خریدار در مال ،
- ایجاد مسئولیت قراردادی برای فروشنده و خریدار در خصوص پایبندی به تعهدات خود در قرارداد معامله نسیه ،
- ایجاد ضمان درک یا همان مسئولیت بایع و مشتری در صورت مستحق للغیر درآمدن مبیع یا ثمن ،
- عدم امکان بر هم زدن یک طرفه عقد بیع نسیه به علت لازم بودن آن .
نحوه پرداخت مبلغ عقد بیع نسیه
منظور از مبلغ ، بهایی است که انتقال گیرنده باید در ازای مال مورد معامله به انتقال دهنده پرداخت کند.
بهای مالی که به صورت نسیه فروخته شده است با توافق میان طرفین معامله مشخص میشود. در اغلب موارد بهای مالی که به صورت نسیه فروخته شده است بیشتر از بهای معامله نقدی آن خواهد بود. طرفین معامله در هنگام تنظیم و امضای عقد بیع باید بهای مالی که به صورت نسیه معامله کردهاند را مشخص کنند.
مطلب مفید | مستثنیات دین در قانون
انتقال گیرنده باید بهای مالی که به صورت نسیه معامله کرده است را مطابق با شرایط و ضوابط مقرر در عقد بیع پرداخت کند. بنابراین ، انتقال گیرنده مجبور نیست که بهای مال مورد معامله را پیش از موعد مقرر در عقد بیع بپردازد. انتقال دهنده نیز نمیتواند پیش از سررسید موعد مقرر در عقد بیع ، انتقال گیرنده را مجبور به پرداخت بهای مال مورد معامله کند.
مطلب مفید | شهرداری و اعتراض به کمیسیونها
اگر انتقال گیرنده در تاریخ مقرر در عقد بیع نتوانست به انتقال گیرنده دسترسی پیدا کند باید بهای مالی که به صورت نسیه معامله کرده است را به حاکم شرع پرداخت کند. امروزه دادستان نماینده حاکم شرع است. بنابراین ، در صورتی که انتقال گیرنده نتواند به انتقال دهنده دسترسی پیدا کند باید مبلغ مال مورد معامله را به دادستان بپردازد.
ممکن است که انتقال گیرنده بهای مال مورد معامله را مطابق با تاریخ مقرر در عقد بیع پرداخت نکند. در این حالت ، انتقال دهنده میتواند عقد بیع را فسخ کند یا الزام قانونی انتقال گیرنده ، نسبت به پرداخت بهای مورد معامله را بخواهد . انتقال دهنده برای الزام قانونی انتقال دهنده نسبت به پرداخت بهای مورد معامله باید بر علیه او در مرجع قضایی طرح دعوا کند.
تفاوت عقد بیع نقد و نسیه در قانون
قابلیت انتقال
در عقد بیع نقد یا خرید و فروش نقدی ، جنس و کالا و وجه ناشی از فروش آن در یک زمان به طرفین عقد منتقل میگردد. اما در عقد نسیه ، جنس در زمان عقد منتقل میشود در حالیکه وجه آن در آینده قابل انتقال خواهد بود.
تصریح بر نسیه بودن عقد
مستفاد از ماده 344 قانون مدنی در عقد نسیه ، باید بر نسیه بودن عقد تصریح گردد. زیرا اصل بر نقدی بودن معاملات است مگر بر خلاف آن تصریح شود.