شرایط آزادی مشروط و قانون آن

شرایط آزادی مشروط

شرحی بر شرایط آزادی مشروط

بر اساس قانون مجازات اسلامی، با توجه به نوع وقوع جرم و شرایطی که جرم در آن اتفاق افتاده است، با صلاحدید قاضی ، برای مجرم مجازاتی از قبیل حبس، دیه، قصاص، مجازات نقدی و شلاق در نظر گرفته می شود.

چنانچه مجازات مجرم حبس تعزیری باشد، منوط بر شرایط خاصی که دادگاه اعلام می کند، فرد مجرم قبل از اینکه دوره محکومیت را به طور کامل بگذراند، می تواند به آزادی مشروط دست پیدا کند.

آزادی مشروط بدون رضایت شاکی و تنها با صلاحدید دادگاه رسیدگی کننده قابل اجرا است. قبل از اینکه دوره حبس تعزیری پایان بیابد، مجرم می تواند تحت شرایط خاص آزاد شود. شرایط آزادی مشروط را دادگاه و قاضی تعیین می کنند.

در صورتیکه قبل از پایان دوره محکومیت، مجرم حسن رفتار داشته باشد و سایر شروط دادگاه را رعایت کند، می تواند آزادی مشروط داشته باشد. چنانچه در طول آزادی مشروط، مجرم شرایط مقرر از سوی دادگاه را بخوبی رعایت کند و مطابق با دستور دادگاه عمل کند، آزادی مشروط وی به احتمال زیاد به آزادی مطلق تبدیل می شود.

بر اساس قانون مجازات اسلامی، برای صدور حکم آزادی مشروط، شرایط مقرری وجود دارد که مجرم باید آن ها را داشته باشد. در ادامه  هر یک از این شرایط را معرفی می کنیم.

چگونه آزادی مشروط  محقق می شود؟

همان طور که اشاره کردیم‌ شرایط آزادی مشروط مطابق با قانون مجازات اسلامی تحقق می یابد. اگر مجرم به بیش از ده سال حبس محکوم شده باشد، برای آزادی مشروط باید نصف این مدت را در حبس گذرانده باشد.

در سایر موارد با گذراندن یک سوم زمان حبس، آزادی مشروط برای مجرم قابل اجرا خواهد بود. مجرم نمی تواند در ابتدای دوران محکومیت از آزادی مشروط استفاده کند. برای صدور حکم آزادی مشروط قطعاً باید مدتی از حبس گذشته باشد.

مطلب مفید | نحوه شکایت در فروش مال غیر

با مشخص شدن این موضوع که ارتکاب جرم بعد از آزادی مجرم، تکرار نمی شود و مجرم از خود حسن رفتار نشان دهد، می تواند مشروط به شرایط خاص، آزاد شود. به تشخیص دادگاه زمانی که محکوم توانایی پرداخت ضرر و زیان مدعی را داشته باشد، یا این که برای پرداخت قراری ترتیب دهد، امکان آزادی مشروط فراهم می شود. یکی دیگر از شرایط اخذ آزادی مشروط، این است که مجرم قبل از این، از این قابلیت استفاده نکرده باشد.

مدت زمان آزادی مشروط در قانون مجازات اسلامی تعیین شده است. این مدت، بر اساس مدت زمان محکومیت تعیین می شود و باید بین یک سال تا پنج سال باشد. فردی که از حکم آزادی مشروط استفاده می کند، باید در طول آزادی، قواعد و مقررات این نوع آزادی را رعایت کند.

چنانچه فرد در طول آزادی مشروط مقررات را رعایت نکند، یک تا دو سال به مدت زمان آزادی مشروط او اضافه می شود. اگر مجرم برای بار دوم قواعد آزادی مشروط را در حین آزادی رعایت نکند، مدت زمان باقی مانده حکم اصلی اجرا می شود و فرد به زندان می رود.

در چه مواردی محکوم حق آزادی مشروط را ندارد؟

آزادی مشروط و شرایط آن را در بخش های قبل بررسی کردیم. در ادامه مواردی را که مجرم امکان استفاده از آزادی مشروط را ندارد، معرفی می کنیم. چنانچه مجرم به تبعید و اقامت اجباری محکوم شده باشد، امکان استفاده از آزادی مشروط را ندارد.

اگر مجرم در ازای پرداخت جریمه نقدی بازداشت شده است، امکان آزادی مشروط برای او وجود ندارد. مجرمینی که به دلیل مرتکب شدن به جرم اسید پاشی به حبس محکوم شوند، امکان استفاده از این نوع آزادی ندارند.

مطلب مفید | بهترین وکیل مواد مخدر

مجرمینی که مفاد مجازات تکمیلی را رعایت نکنند و به حبس محکوم شوند، نمی توانند از آزادی مشروط استفاده کنند. در صورتی که قاضی حداقل مجازات را برای مجرمین مواد مخدر با مجازات بیش تر از پنج سال در نظر بگیرد، آزادی تحت شرایط خاص برای آنها اعمال نمی شود.

معیار محاسبه مدت زمان مجازات در آزادی مشروط، قانونی نیست بلکه قضایی می باشد. این به این معنی است که مجازاتی که از سوی دادگاه مقرر می گردد، ملاک محاسبه برای مدت زمان آزادی تحت شرایط خاص است.

حکم معتبر برای آزادی مشروط باید از سوی دادگاه صالح باشد، که دادگاه صادر کننده حکم اصلی است. بنابراین دادستان یا قاضی که اجرای احکام بر عهده اوست، به دادگاه صادر کننده حکم اصلی، پیشنهاد صدور حکم آزادی مشروط را می دهند. قاضی صادر کننده حکم رای نهایی برای آزادی مشروط را صادر می کند.

نظارت الکترونیک در طول آزادی مشروط

یکی از نکات مهم‌ در رابطه با آزادی مشروط و شرایط آن، نظارت الکترونیک است که با رضایت محکوم قابل اجرا است. آیین نامه اجرایی مربوط به مراقبت های الکترونیکی سال ۹۷ تصویب شد و به امضای رئیس قوه قضائیه رسید. نکته‌ دیگر در این باره، این است که نظام آزادی مشروط با نظام نیمه آزادی قابل جمع نمی باشد.

کلام آخر

در راستای تخفیف مجازات حبس و چه بسا از بین بردن مجازات زندان، نهاد آزادی مشروط برقرار شده است. در واقع به همت قانونگذاران این نهاد تاسیس شد تا مسائل و مشکلاتی که در پی مجازات حبس ایجاد می شوند، به کم ترین حد برسند.

مجازات حبس مشکلات و رنج های زیادی برای محکومین ایجاد می کند، علاوه بر این‌ مشکلاتی هم در خصوص اداره نهاد های زندان ایجاد می شود.  به همین دلیل تلاش در راستای کاهش این قبیل مسائل، کمک شایانی به روند مديريت جرایم خواهد داشت.

آزادی مشروط یکی از احکام قضایی است که این فرصت را برای محکومین ایجاد می کند تا در سایه تخفیف مجازات، موقعیت بهتری برای جبران خسارت های وارد شده داشته باشند.

در واقع فردی که در حبس باشد، در بسیاری از موارد نه تنها فرصت جبران ندارد بلکه ممکن است به مشکلات بزرگتری هم دچار شود. افراد مجرم با رعایت حسن رفتار و قواعد آزادی مشروط، می توانند از این فرصت ارزشمند استفاده کنند.

مطلب مفید | مطالبه مهریه 110 سکه و بالاتر