فهرست مشاغل سخت و زیان آور و نکات مهم آن

فهرست مشاغل سخت و زیان آور و نکات مهم آن

فهرست مشاغل سخت و زیان آور

نکاتی در مورد فهرست مشاغل سخت و زیان آور

فهرست مشاغل سخت و زیان آور از منظر کارگران از اهمیت زیادی دارد. برخی از رده های شغلی اصطلاحاً تحت عنوان مشاغل سخت و زیان آور شناخته می شود. این نامگذاری به خاطر شرایط خاص کاری و ماهیت این مشاغل است. 

ممنوعیت اضافه کاری در مشاغل سخت یک مسئله مهم است که کارگران و کارفرمایان باید به آن توجه کنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق تر این موضوع بپردازیم. با ما همراه باشید.

کارهای سخت و زیان آور چه نوع مشاغلی را در بر می گیرد؟

کارهای سنگین مربوط به فهرست مشاغل سخت و زیان آور کارهایی هستند که در آن عوامل غیر استانداردی مانند عوامل فیزیکی ،شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی در محیط کار افراد وجود دارد . به این ترتیب افراد در بازه زمانی کار و اشتغال دارای تنش های بیشتری نسبت به مشاغل عادی هستند.

این تنش‌ها می‌تواند تنش های روانی یا جسمی را در بر بگیرد. در نهایت مجموعه این شرایط باعث می شود تا امکان ابتلا افراد به انواع بیماری‌ های ناشی از شغل و عوارض آنها افزایش پیدا کند.

بدین جهت کارفرمایان موظف اند تا تمام تمهیدات لازم از جمله  نکات بهداشتی، فنی و مهندسی، ایمنی و… را رعایت کنند تا این‌ شرایط نا مناسب در مشاغل سخت و زیان آور حذف و یا به حداقل برسد.

مشاغل سخت و زیان آور

طبقه بندی فهرست مشاغل سخت وزیان آور به دو گروه الف و ب به چه معناست؟

برای درک ممنوعیت اضافه کاری در فهرست مشاغل سخت و زیان آور باید با انواع این مشاغل آشنا شد.

مشاغل گروه الف :  به مشاغلی گفته می‌شود که سخت و زیان آور بودن آن ها، به ماهیت شغل بر می‌گردد.

با این وجود در این نوع مشاغل این امکان وجود دارد تا با رعایت کلیه نکات بهداشتی و به کارگیری تمهیدات مناسب ایمنی و مهندسی، سخت و زیان بار بودن این مشاغل حذف گردند.

مشاغل گروه ب : به مشاغلی گفته می‌شود که دارای ماهیت سخت و زیان بار هستند.

در این مشاغل حتی در صورت رعایت کامل نکات ایمنی و به کارگیری تمام تمهیدات لازم فنی، بهداشتی و... از سوی کارفرمایان ممکن است سخت و زیان بار بودن آن ها تا حدودی کم شود اما در هر صورت از بین نمی رود.

مطلب مفید | مشاوره رایگان با وکیل اداره کار

لیست مشاغل سخت و زیان آور

اگر به لیست مشاغل سخت و زیان آور مصوب وزارت کار و بهداشت نگاهی بیندازیم ، ۱۱۰ شغل به عنوان مشاغل سخت و زیان آور شناخته میشوند. این مشاغل در گروه‌های زیر دسته‌بندی شده اند:

کار در معدن

معادن خواه تحت‌الارضی باشد یا سطح‌الارضی: مادامی که موجب شود کارگران در تونل‌ها و راهروهای سرپوشیده به استخراج مشغول شوند.

کار استخراج

مباشرت و نظارت کارگر در میله‌ها، راهروهای سرپوشیده و تونل‌های معدن: اعم از جدا کردن، منفجر کردن مواد، حمل مواد حاصل از انفجار، اداره کردن تاسیسات آب و برق در داخل معدن

کار در مخازن سربسته

حفر قنات‌ها، چاه‌ها و فاضلاب‌ها در این دسته قرار می‌گیرند.

کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب

به دو شرط زیر این شغل، در لیست مشاغل سخت و زیان آور لحاظ می‌شود:

• مجاورت کارگر با بخارات زیان‌آور و حرارت
• داشتن مسئولیت تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره‌ها

کارگران مشغول به کار در کارگاه‌ها

کارگاه‌هایی چون: سالامبورسازی، دباغی، روده پاک‌کنی در مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرند. همچنین کارگرانی که به طور مستمر در گندآبروها، جمع‌آوری/حمل/دفن زباله شهری مشغولند.

کارگرهای مشغول به کار در دامداری‌ها و طیور

این کارگرها مسئولیت جمع‌آوری، انتقال و انبارکردن کود را به عهده دارند.

کار در ارتفاع

کسانی که در ارتفاع بیش از ۵ متر از سطح زمین کار می‌کنند مانند: فضاهای باز بر روی داربست، اتاقک‌های متحرک و دکل‌ها

کار بر روی دکل‌های برق

کسانی که بر خطوط و پست‌های انتقال برق فشار قوی کار می‌کنند: فشار ۶۳ کیلو ولت و بالاتر مدنظر است.

مشاغل مربوط به آسفالت خیابان‌ها

کسانی که به طور مداوم در مشاغلی مانند: پخت آسفالت دستی، قیرپاشی، شن پاشی و مالچ پاشی کار می‌کنند.

مشاغل مربوط به جوشکاری

جوشکاری در مخازن شامل مشاغل سخت و زیان آور می‌شود.

کار با مواد رادیو اکتیو

تماس مداوم با اشعه در فرد بیماری ایجاد می‌کند. برای مثال: تماس مستقیم با رادیواکتیو و پرتوهای یون‌ساز.

کار در محل های پرفشار

مشاغلی مانند غواصی در عمق به علت وجود فشار محیطی بیش از حد در فهرست مشاغل سخت و زیان آور گنجانده می‌شود.

کار در محیط‌های پر سر و صدا

اگر سر و صدای محیط کار به حدی زیاد باشد که باعث بیماری‌های شنوایی و حتی ناشنوایی کارگر شود. البته به شرطی که تمام مقررات حفاظتی و ایمنی هم نتواند به حذف این خطرات کمک کند.

کار با مواد شیمیایی

اشتغال به کارهای زیر در فهرست مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرند:

• کار در امور سم‌پاشی مزارع، باغات و اشجار
• ضدعفونی اماکن، طویله‌ها و آشیانه‌های مرغداری
• مجاورت مستقیم با سموم و حشره‌کش‌ها در هنگام تولید ترکیب مواد سمی

کار در محیط پرارتعاش

اگر ارتعاش محیط، سلامتی کارگر را به خطر اندازد در این دسته قرار می‌گیرد.

کار در محیط‌های خاص

موارد زیر جزء این دسته از مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرد:

• شاغلین در ندامتگاه‌ها و زندان: به شرطی که مستقیما با زندانیان را در ارتباط باشند.
• شاغلین در مراکز روان‌درمانی: به شرطی که مستقیما با بیماران روانی در ارتباط باشند.

کار در بعضی حوزه‌های پزشکی

موارد زیر در فهرست مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرند:

• هوشبری
• مامایی
• فوریت‌های پزشکی
• کارشناس علوم آزمایشگاهی
• تمام مشاغل زیر مجموعه موارد بالا

کار در حوزه‌های خاص

موارد زیر هم در لیست مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرند:

• خبرنگاری
• آتش‌نشانی
• رانندگان حمل‌ونقل بار و مسافران درون و برون شهری
• راهداران و رانندگان وزارت راه و شهرسازی در جاده‌ها

تعیین سخت و زیان‌آور بودن مشاغل مختلف از سوی چه کسی و چگونه انجام می شود؟

کمیته ای ویژه متشکل از کارشناسان مخصوص و حرفه ای از ماده ۲ آیین نامه های اجرایی وظیفه دارد تا به تعیین سخت و زیان آور بودن فهرست مشاغل سخت و زیان  آور بپردازد.

چگونگی تعیین این مسئله بر مبنای سوابق قبلی محیط کار و شرایط آن می باشد.

همچنین کارشناسان که در کمیته استانی ماده ۸ از آیین نامه های اجرایی حضور دارند نیز در مورد این مسئله تصمیم‌ گیری می‌ کنند.

آشنایی با مشاغل سخت و زیان آور

منظور از ممنوعیت اضافه کاری در مشاغل سخت چیست؟

به طور کلی مشاغل سخت و زیان آور ماهیتاً دشوار هستند . افرادی که در این شغل ها فعالیت دارند، بیش از سایر رده های شغلی در معرض آسیب قرار دارند. قانون کار، کارگران و کارفرمایان را از اضافه کاری منع کرده است. این ممنوعیت در فهرست مشاغل سخت و زیان آور به جهت حفظ بیشتر سلامت افراد شاغل در این رده های شغلی و با هدف حفظ حقوق کارگران است.

مطلب مفید | اضافه کار و محاسبه آن

در فهرست مشاغل سخت و زیان آور ، مدت زمان کار کارگران در یک سال برابر با یک سال و نیم کار در نظر گرفته می شود.

آنچه در آیین نامه مربوط به فهرست مشاغل سخت و زیان آور وجود دارد این است که در چنین مشاغلی کارفرمایان نمی توانند کارگران خود را حتی با وجود توافق مجبور به اضافه کاری کنند .

با توجه به ممنوعیت اضافه کاری در مشاغل سخت در صورت بروز حوادث، چه کسی مسئول است؟

گاهاً اخباری مبنی بر بروز حوادث ناشی از کار در محیط های مختلف کاری اعم از محیط های صنعتی و غیر صنعتی به گوش می‌رسد که ناشی از بالا بودن میزان ساعت کاری بیش از ساعات موظفی است.

در صورتی که پس از انجام کارشناسی‌ های لازم نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که به علت بروز چنین حوادثی ساعات کاری بالا، بی توجهی به ممنوعیت اضافه کاری در فهرست مشاغل سخت و یا عدم رعایت نکات ایمنی و فنی در محیط کار باشد، پیمانکاران و کارفرمایان به عنوان مقصر شناخته می‌شوند و از نظر حقوقی مسئول هستند.

ماده ۶۱ از قانون کار این طور بیان کرده که کارفرمایان این حق را ندارند که از کارگرانی که مشغول فعالیت در مشاغل سخت و زیان‌ آور هستند، درخواست اضافه کاری داشته باشند. چنین درخواستی به لحاظ قانونی درست نیست و کارکنان به واسطه ممنوعیت اضافه کاری در مشاغل سخت می توانند از اجرای این درخواست ممانعت به عمل آورند.

مشاوره با وکیل اداره کار

جهت مشاوره و راهنمایی در خصوص فهرست مشاغل سخت و زیان آور ، با بهترین وکیل اداره کار در ارتباط باشید.