قبول و رد ترکه توسط وراث

قبول و رد ترکه توسط وراث ، آثار حقوقی قبول و رد ترکه

قبول و رد ترکه و آثار حقوقی آن

تقسیم ترکه و ارث، مراحل و شرایط خاص دارد. اینکه متوفی و وراث آن مربوط به کدام طبقه هستند و درجه نزدیکی و دوری آنان به متوفی چگونه است خیلی مهم هستند. به عنوان مثال ارث از فرزند، همسر، مادر و پدر به عنوان نزدیک ترین افراد به متوفی، در سهم الارث آنان مورد توجه قرار میگیرد.

اما نکته مهم که قصد داریم در مورد آن صحبت کنیم موضوع قبول و رد ترکه توسط وراث است. قبولی و رد ترکه در اداره ترکه و تصفیه آن موثر است. به این صورت که اگر وراث ترکه را قبول کردند باید تمام دیون متوفی را پرداخت کنند. مگر اینکه در حد تحریر ترکه قبول کرده باشند. اگر ترکه را رد کردند وظیفه ای در پرداخت دیون متوفی ندارند.

مطلب مفید | وکیل انحصار وراثت و ارث

در مورد قبولی ماترک ، ورثه صریحاً از طریق اعلام کتبی و در قالب سند عادی یا سند رسمی آن را به دادگاه اعلام یا به طریق ضمنی ترکه را قبول میکنند.

قبول به صورت مطلق:

وراث بدون قید و شرط، ترکه را به صورت کتبی قبول می کنند. در این حالت ورثه باید کلیه دیون متوفی را پرداخت کنند. اگر دیون بیش از ترکه باشد، هر کدام به نسبت سهم الارث، مازاد را پرداخت خواهند کرد. مگر اینکه ثابت کنند ترکه کمتر از دیون بوده یا بدون تقصیر آن ها تلف شده است. و آنچه که از اموال متوفی مانده برای پرداخت دیون کافی نیست. در صورت اثبات هریک از این موارد ورثه تکلیفی نسبت به دیون زائد بر ترکه ندارند.

قبول مشروط یا ضمنی:

قبول و رد ترکه – در قبول مشروط ترکه در صورت تحریر پذیرفته می شود. یعنی وارثان تنها تا میزان آنچه که از ترکه به آنها می رسد، مسئول پرداخت دین هستند. قبول ضمنی یعنی حالتی که از روی افعال و اعمال ورثه معلوم میشود آنان ترکه را پذیرفته اند. آثار حقوقی قبولی از اینجا شروع میشود. یعنی ورثه باید دیونی که بر ذمه متوفی بوده را به نسبت سهم خود بپردازند.

توقیف اموال ورثه در صورت عدم پرداخت دین متوفی

چنا‌چه وراث ، ترکه را قبول کنند، در صورت عدم پرداخت دین، طلبکاران می‌توانند اعمال ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی را از دادگاه بخواهند و حکم به توقیف ورثه داده می‌شود.

مطلب مفید | انحصار وراثت ، وصیت نامه و ارث

رد ترکه و آثار حقوقی آن

قبول و رد ترکه – رد ترکه به معنای رد تملک ترکه نیست. زیرا این تملک برابر قانون ، به صورت قهری صورت میگیرد. لذا اراده ورثه در آن بی تاثیر است.

رد ترکه به معنای اجتناب از تصفیه ترکه و رد سمت مدیریت آن است. در این صورت، ورثه موظف خواهند بود ظرف یک ماه از تاریخ فوت متوفی، موضوع را به صورت کتبی یا شفاهی به دادگاه اطلاع دهند. چنانچه ترکه تحریر شده باشد، این مهلت یک ماهه از تاریخ خاتمه تحریر ترکه شروع می‌شود.

اگر ورثه در مدت مزبور نسبت به رد ترکه اقدامی ‌به عمل نیاورند، این سکوت آنان، در حکم قبول مشروط ترکه است.

قبول و رد ترکه و مدیریت تصفیه

قبول و رد ترکه – مهم‌ترین اثر رد ترکه عدم مسئولیت وراث در ایفای دیون متوفی است. سهم الارث ورثه چه ترکه را قبول و چه رد کرده باشند بعد از تصفیه ترکه ، به نسبت سهم‌الارث میان آنان تقسیم می‌شود. البته اگر چیزی باقی بماند.

اگر بعضی وراث ترکه را رد کنند، وراثی که ترکه را قبول کرده‌اند تقسیم ترکه و پرداخت دیون را بر عهده میگیرند و وراثی که ترکه را رد کرده‌اند، حق اعتراض ندارند. در صورت رد ترکه توسط همه وراث ، اگر متوفی وصی برای اداره اموال خود داشته باشد، تصفیه ترکه به وصی واگذار می‌شود. در غیر این صورت دادگاه ظرف یک هفته تصفیه ترکه را به مدیر تصفیه واگذار می‌کند.

تقسیم ترکه بر چه مبنایی است؟

قبول و رد ترکه – اگر اشخاص ذی‌نفع حاضر و رشید باشند، می‌توانند ترکه را به تراضی تقسیم کنند. لکن در صورتی که یک یا چند نفر از اشخاص ذی‌نفع در این تراضی شرکت نکنند، دادگاه نتیجه تراضی را به شخص غایب اخطار می‌کند تا ظرف مدت معینی رضایت یا عدم رضایت خود را نسبت به تراضی اعلام کند. در غیر این صورت مطابق توافق عمل می‌‌شود. مگر اینکه غایب برای عدم اعلام نظر خود دلیل موجهی داشته باشد.

تقسیم ترکه ورثه محجور و غایب

قبول و رد ترکه – اگر بین وراث یا اشخاصی که در ترکه شرکت دارند محجور یا غایبی وجود دارد تقسیم ترکه توسط نمایندگان آنها در دادگاه به عمل می‌آید. مراد از دعوای تقسیم ترکه این است که اموال و ماترک متوفی اعلام و میزان سهم‌الارث هر یک از وراث از ماترک تعیین شود.

ادعای مالکیت ثالث در اموال متوفی

چنانچه نسبت به اموال مورد تقسیم، ادعای مالکیت ثالث مطرح یا در خصوص مالکیت مورث اختلاف شود، دعوا مالی به شمار می‌رود و از حیث مقررات مربوط به بهای خواسته و امکان تجدیدنظرخواهی و غیره تابع دعاوی مالی می‌شود.

درخواست تقسیم ارث توسط افراد ذیصلاح

قبول و رد ترکه – ولی، وصی و قیم هر وارثی که محجور است همچنین امین غایب و جنین، کسی که سهم‌الارث بعضی از ورثه به او منتقل شده است و موصی‌له و وصی راجع به موصی‌به در صورتی که وصیت به جزء مشاع از ترکه شده است، حق دارند به صورت کتبی درخواست تقسیم ترکه را از دادگاه بخواهند.

نحوه درخواست تقسیم ترکه

قبول و رد ترکه – در درخواست تقسیم ترکه ، لازم است درخواست کننده نام و میزان سهم همه وراث را بنویسد. چنا‌نچه درخواست تقسیم ترکه به طرفیت بعضی از ورثه مطرح شود، این خواسته قابل استماع نیست . در نتیجه دادگاه می‌تواند قرار رد آن را صادر کند.

مرجع صلاحیت رسیدگی به دعاوی  ترکه

قبول و رد ترکه – برابر ماده 163 قانون امور حسبی ، دادگاه صالح برای رسیدگی به درخواست‌های مربوط به تحریر ترکه، مهر و موم و تقسیم ترکه و… دادگاه محل اقامت متوفی است. با این وجود ، به استناد بند 3 ماده 11 قانون شوراهای حل اختلاف، مصوب 1387 «صدور گواهی حصروراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه و رفع آن» در صلاحیت شوراهای حل اختلاف قرار دارد. بنابراین شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی، صلاحیت رسیدگی به دعاوی مهر و موم ترکه، تحریر ترکه، مهر و موم و تحریر ترکه را خواهد داشت. مگر آنکه تقسیم ترکه فقط بخشی از خواسته باشد. در این شرایط، شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی نخواهد داشت. و رسیدگی منحصرا در صلاحیت دادگاه آخرین محل اقامت متوفی خواهد بود.

تقسیم ترکه املاکی که جریان ثبتی آنها خاتمه یافته 

قبول و رد ترکه – تا قبل از سال 1390 در مورد مرجع صالح برای رسیدگی به دعاوی تقسیم ترکه املاکی که جریان ثبتی آنها خاتمه یا اختلاف نظر در مورد آن وجود داشت، برخی از این مراجع، مستند به قانون افراز و فروش املاک مشاع، تقسیم ترکه این املاک را در صلاحیت مراجع ثبتی میدانستند. اما نهایتاً با رای شعب بیست و پنجم و بیست و یکم دیوان عالی کشور، تقسیم ترکه غیرمنقول از صلاحیت واحدهای ثبتی خارج و در صلاحیت دادگاه قرار گرفت.