تقسیم ارث توسط دادگاه ، مراحل و هزینه
مراحل تقسیم ارث توسط دادگاه
وقتی شخصی فوت میکند ، اموال و دارایی های او به صورت قهری برای وراث میرسد. نحوه تقسیم ارث معمولاً یکی از موضوعاتی است که در میان خانواده برخی متوفیان به یک معضل و دعوای حقوقی تبدیل میشود.
تقسیم ارث و انحصار وراثت همیشه مسیر توافق و تفاهم را طی نمیکند. بویژه در مواردیکه از متوفی اموال و دارایی های زیادی به ارث رسیده باشد. در این موارد ممکن است کار به دادگاه بکشد و تقسیم ارث توسط دادگاه صورت پذیرد. بنابراین خواسته تقسیم اموال متوفی در جایی مطرح میشود که بین تمامی وراث اتفاق نظر وجود نداشته باشد
مطلب مفید | قبول و رد ترکه توسط ورثه
با تقسیم ارث توسط دادگاه ، به اختلافات وراث پایان داده میشود. اما انجام این کار چه مراحلی دارد و هزینه آن چگونه دریافت میشود؟ برای پاسخ به این سوال در ادامه با ما همراه باشید.
دریافت گواهی انحصار وراثت پیش از تقسیم ارث توسط دادگاه
پیش از مراجعه به دادگاه برای تقسیم ارث ابتدا باید به شورای حل اختلاف محل زندگی متوفی مراجعه نمود و گواهی انحصار وراثت را دریافت کرد.
برای دریافت گواهی انحصار وراثت نیاز به 3 نفر شاهد معتبر می باشد که در دفتر اسناد رسمی فرم مخصوص استشهادیه را تکمیل کرده و تصدیق کنند وراث متوفی چه کسانی هستند.
مطلب مفید | ارث زن از شوهر بدون فرزند
برای دریافت گواهی انحصار وراثت چه مدارکی لازم است؟
با فوت شخص ، هر کدام از وراث متوفی می تواند با همراه داشتن گواهی فوت از پزشکی قانونی ، شناسنامه متوفی با مهر فوت بر روی آن ، شناسنامه تمام وراث و استشهادیه محضری مبنی بر منحصر بودن وراث به همین تعداد ، درخواست گواهی انحصار وراثت را از شورای حل اختلاف درخواست کند.
آگهی فوت توسط شورا
شورای حل اختلاف در اولین اقدام پس از دریافت تقاضای گواهی انحصار وراثت ، اقدام به انتشار آگهی فوت در روزنامه های کثیرالانتشار میکند. در آگهی مورد نظر ضمن اشاره به فوت متوفی و اسامی بازماندگان یا وراث ، قید میشود اگر بازماندگان دیگری وجود دارند و اعتراضی دارند ظرف یک ماه به شورا مراجعه نمایند. تا حق آنان پایمال نشود.
چنانچه ظرف یک ماه از انتشار آگهی ، کسی اعتراضی نکند شورا گواهی انحصار وراثت را صادر می کند . همچنین در صورت وجود اعتراض و ادعای وراثت توسط افراد معترض ، ابتدا به اعتراض وارده رسیدگی میشود.
مراجعه به دفتر خدمات قضایی برای دادخواست تقسیم ترکه
بعد از دریافت گواهی انحصار وراثت ، هر یک از وراث که نام آنها در گواهی انحصار وراثت قید شده است میتواند با مراجعه به دفتر خدمات قضایی و همراه داشتن مدارک شناسایی ، تقسیم ترکه را از دادگاه درخواست کند. مراجعه کننده اگر شماره ثنا نداشته باشد ابتدا در همان محل شماره ثنا باید دریافت نماید.
دفتر خدمات قضایی دادخواست متقاضی را ثبت و از طریق سیستم برای دادگاه ارسال مینماید. دفتر دادگاه بعد از تعیین وقت ، از تمام ورثه برای جلسه دادگاه دعوت میکند.
نکته 1 : برای ارائه دادخواست هیچگونه محدودیت زمانی وجود ندارد و در هر زمان می توان اقدام کرد.
نکته 2 : وراث موظفند قبل از تقسیم ارث و تصرف در اموال ، مالیات بر ارث آن را پرداخت کنند.
نحوه برخورد دادگاه با تقسیم ارث
وقتی وراث در دادگاه حاضر شوند چنانچه در مورد سهم خود به اتفاق نظر برسند دادگاه توافق آنان را صورت جلسه می کند و همه آنان امضا می کنند. اما اگر اتفاق نظر و توافق وجود نداشته باشد دادگاه طبق قانون و به صورت زیر تقسیم ارث خواهد نمود.
تقسیم به تساوی : چنانچه ارزش کل اموال و دارایی به جا مانده از متوفی با یکدیگر برابر باشد با توجه به سهام قانونی هر یک از ورثه برای تقسیم ارث اقدام می گردد.
تقسیم به تعدیل : در صورتی که بخشی از اموال نسبت به سایر بخش ها از ارزش مالی بیشتری برخوردار باشد دادگاه تقسیم به تعدیل را در نظر می گیرد. با توجه به میزان ارزش اموال و سهم هر یک از وراث بخش بیشتری از اموال به یکی از ورثه و بخش کمتر و با ارزش تر آن به سایر وراث تعلق خواهد گرفت.
تقسیم به رد : تقسیم به رد زمانی امکانپذیر است که امکان تقسیم به تعدیل وجود ندارد. اگر اموال متوفی قابل تعدیل نباشد اما اموال دیگری نیز وجود داشته باشد دادگاه سهم وراث را از محل سایر اموال در نظر می گیرد.
صدور دستور فروش و تقسیم بها : در شرایط خاصی ممکن است دادگاه با صدور دستور فروش و از طریق مزایده اموال ، سهم قانونی هر یک از ورثه را تعیین نماید.
تعیین طبقه ورثه توسط دادگاه
بر اساس قانون مدنی ایران وراث متوفی به سه طبقه زیر تقسیم می شوند.
- طبقه اول : پدر ، مادر ، اولاد ، اولاد اولاد ( نوه ها )
- طبقه دوم : اجداد ( پدر بزرگ و مادر بزرگ ها ) ، برادر ، خواهر، اولاد آنها ( خواهرزاده و برادرزاده )
- طبقه سوم : عمه ، عمو ، خاله ، دایی، اولاد آنها
مطلب مفید | سهم الارث زن از شوهر
در صورت تقسیم ارث توسط دادگاه بایستی به نکات زیر توجه داشت:
- در صورت حضور هر یک از طبقات وراث، وراث طبقه بعدی سهمی از ارث نخواهد داشت.
- سهم الارث نوه در صورتی امکانپذیر است که هیچیک از فرزندان متوفی در قید حیات نباشند.
زمان تقریبی در تقسیم ارث توسط دادگاه
یکی از مدارک پیش فرض برای دادخواست تقسیم ترکه، گواهی حصر وراثت است. این گواهی بر دو نوع است : گواهی حصر وراثت محدود که حدود ۱۰ روز صادر میشود. گواهی حصر وراثت نامحدود که معمولاً ظرف ۴۰ روز صادر میشود. (به دلیل انتشار آگهی در روزنامه).
توضیح اینکه گواهی حصر وراثت محدود بیشتر در مواردی کاربرد دارد که متوفی در وصیت‌نامه خود انجام کاری را به یکی از ورثه محول کرده باشد. به عبارت بهتر این گواهی در تقسیم اموال متوفی چندان نقشی ندارد. تقسیم ماترک متوفی با گواهی محدود تنها زمانی امکان پذیر است که ارزش ماترک کمتر از 30 میلیون ریال باشد.
بعد از صدور گواهی انحصار وراثت باید دادخواست تقسیم ترکه مطرح گردد که مدت زمان رسیدگی به این دادخواست نیز فرایند دو الی سه هفته ای را نیاز خواهد داشت. بعد از صدور حکم تقسیم ترکه و تقسیم سهم ارث معمولا مدت زمان ۲۰ روزه برای تجدیدنظر در نظر گرفته میشود و بعد از قطعی شدن حکم، فرایند اجرای آن شروع خواهد شد.
هزینه تقسیم ارث توسط دادگاه
هزینه دادرسی در هنگام ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضایی از کسی که برای ثبت دادخواست اقدام میکند دریافت میشود. بعد از آن ، هزینه دیگری گرفته نمی شود .
هزینه دادرسی ممکن است بین ۴۰ هزار تومان تا ۱۸۰ هزار تومان باشد.
تصاحب همه سهم الارث توسط یک ورثه
اگر یکی از ورثه همه سهم الارث را تصاحب نموده باشد ، علاوه بر دادخواست تقسیم ترکه، میتوان دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را در دفاتر خدمات قضایی ثبت نمود. دادگاه پس از بررسی ، اجرت المثل مدت زمانی که ملک یا سهم الارث در تصرف یکی از ورثه بوده را دریافت مینماید.
اعتراض به تقسیم اموال در دادگاه
اعتراض میتواند در مراحل مختلف و توسط افراد مختلف باشد. برای مثال دادستانی که مسئول رسیدگی به پرونده تقسیم اموال می‌باشد، میتواند به این موضوع اعتراض کند که متوفی وارثی نداشته (در اصطلاح حقوقی بلاوارث بوده) و افرادی که برای انحصار وراثت اقدام کردند بی اساس بوده است.
شخصی که جزء وراث محسوب نشده یا میزان کمتری از حق خود ارث برده باشد ابتدا به شورای حل اختلاف مراجعه و دادخواست خود را تنظیم کند. سپس در دو مرحله باید به دادگاه مراجعه کند.
در یک مرحله باید ثابت کند که جزء وراث است و در مرحله دیگر باید ثابت کند که متوفی فوت شده است. سپس باید دادخواست ابطال تقسیم ارث را به دادگاه تقدیم کند تا دادگاه وصول ایشان را طلب کند.
مهلت اعتراض به تقسیم اموال برای همه کسانی که حق اعتراض دارند حدود سه ماه بعد از صادر شدن گواهی انحصار وراثت در نظر گرفته میشود.
در صورتی که اعتراضی از جانب هیچ شخصی واصل نشود ، تقسیم اموال صورت می‌گیرد.
دریافت گواهی انحصار وراثت توسط وکیل
تقسیم ترکه تا زمانی که مراحل مقدماتی آن انجام نشده قابل بررسی و رسیدگی نیست؛ لذا لازم است شما ابتدا گواهی انحصار وراثت را اخذ کنید و سپس در صورت عدم توافق در این باره اقدام کنید.
برای اخذ گواهی انحصار وراثت می توانید به وکیل مراجعه کنید تا وی در کوتاهترین زمان ممکن تا زمان تقسیم ترکه انجام دهد. برای این کار و تقسیم ترکه میتوانید با گروه حقوقی تخصصی ملکی اداری تماس بگیرید و در صورت تمایل ، وکالت پرونده خود را به ایشان بسپارید.
