شرایط مصادره اموال
نگاهی به شرایط مصادره اموال در ایران
در این مقاله قصد داریم به صورت بسیار مختصر در مورد شرایط مصادره اموال بحث نماییم. در معنای ساده و تحت الفظی ، مصادره به معنی ضبط کردن اموال است. ضبط کردن مال در شرایطی صورت میپذیرد که شخصی مرتکب برخی جرائم شده باشد. شخص مجرم در این شرایط علاوه بر مجازات حبس ، اموالش توقیف و ضبط و مصادره میگردد.
شرایط مصادره اموال نیز به موجب قانون انجام میشود . اما مصادره تابع شرایط خاص است که در قانون به آن اشاره شده است. مصادره در معنای خاص آن در اصل 49 قانون اساسی مورد اشاره قرار گرفته است.
مطلب مفید | وکیل اصل 49
اصل ۴۹ قانون اساسی مقرر میدارد : «دولت موظف است تا ثروت‌های ناشی از ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت، قمار، سوءاستفاده از موقوفات، سوءاستفاده از مقاطعه‌کاری‌ها و معاملات دولتی، فروش زمین‌های موات و مباحات اصلی، دایر کردن اماکن فساد و سایر موارد غیرمشروع را گرفته و به صاحب حق رد کند و در صورت معلوم نبودن او به بیت‌المال بدهد. این حکم باید با رسیدگی و تحقیق و ثبوت شرعی به‌وسیله دولت اجرا شود.»
مطلب مفید | اعتراض به مصادره اموال
مصادره اموال تابع چه شرایطی هستند؟
اگر بخواهیم این اصل از قانون اساسی را مورد ارزیابی دقیق قرار دهیم میتوان شرایط مصادره اموال را به شرح زیر مورد اشاره قرار داد :
- مال یا ثروت بر اثر ارتکاب جرم یا عمل نامشروع حاصل شده باشد.
- جرایم منجر به مصادره ، غالباً جرایم مالی باشند(قمار ، ربا، رشوه ، اختلاس و …) .
- اگر اموال بر اثر سوء استفاده تحصیل شده باشد ، باید به صاحب اصلی آن بازگردانده شود.
- در صورتی که صاحب مال معلوم نباشد اموال به دولت میرسد.
- حکم مصادره باید از سوی مرجع قضایی صادر شود.
- صدور حکم منوط به اثبات شرعی و قضایی است.
آیا جرایم مشمول مصادره اموال محدود هستند؟
با توجه به تصریح اصل 49 قانون اساسی به عبارت «سایر جرایم ارتکابی» و مشمول مصادره قرار دادن آن جرایم ، میتوان گفت شرایط حاکم برمصادره اموال صرفا محدود به آن مواردی نیست که در اصل 49 به آن اشاره رفته است.
بنابراین هر مال نامشروع که در اثر ارتکاب هر جرم با ظرفیت تحصیل مال ، بدست آید ، مشمول مصادره اموال خواهد شد. لذا برای صادره اموال نمیتوان فقط به موارد اشاره شده در اصل مورد نظر اکتفا کرد.
مطلب مفید | وکیل اعتراض به مصادره
با این اوصاف دو صفت بارز برای مصادره اموال و شرایط اعمال آن عبارت خواهند بود از :
- تحصیل مال بواسطه ارتکاب جرم.
- نامشروع بودن مال
شیوه عمل مرجع قضایی برای مصادره مال
در مواردی که متهم از طریق ارتکاب جرم ، موجبات تحصیل مال را فراهم میکند ، با ورود دستگاه قضایی به پرونده ، قاضی فقط به مجازات متهم به ارتکاب آن جرم اکتفا نمیکند.
مرجع قضایی علاوه بر صدور حکم اصلی و مجازات متهم ، در حکم مورد نظر علاوه بر خکم اصلی که غالباً مجازات حبس تعزیری است. اموال حاصل از جرم را نیز به عنوان یک مجازات تبعی توقیف و یا مصادره میکند.
انواع مصادره اموال
در مورد شرایط مصادره اموال نکاتی را دانستیم. حال باید بدانیم بعد از آنکه وقوع جرم اثبات شد و دادگاه متهم را به ارتکاب آن جرم مجازات نمود ممکن است با توجه به نوع جرم، یکی از دو نوع مصادره زیر مشمول متهم شود :
مصادره خاص
در برخی جرایم ، مصادره فقط شامل مالی خواهد شد که بر اثر ارتکاب آن جرم حاصل شده باشد. مانند مال ناشی از فروش مشروبات الکلی.
مصادره عام
ارتکاب برخی جرایم موجب میشود تمام اموال مجرم ضبط و یا مصادره شود. به عنوان مثال در جرم اختلاس .
چه تفاوتهایی میان توقیف، ضبط و مصادره اموال وجود دارد؟
در توقیف ، مال متهم برای مدت معین و محدود تحت نظر قرار میگیرد. به عبارت دیگر مال بازداشت میشود. به محض رفع اتهام یا پرداخت مطالبات طلبکار ، توقیف رفع میشود.
ضبط اموال مربوط به جرایم کیفری است و در دو حالت موقت و دائم صورت می پذیرد. این جرایم در دادگاههای کیفری مورد رسیدگی قرار میگیرد. در مصادره اموال . شرایط مربوط به اعمال آن، نوعی اعمال مجارات مطرح میشود. به جرائم منتهی به مصادره اموال در دادگاه انقالاب رسیدگی میشود. مصادره در واقع نوعی مجازات علیه متهم است. در حالی که ضبط مال از منظر حقوقی نوعی «تامین» محسوب میشود.
اعمال قانون
به استناد ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی «بازپرس یا دادستان باید در صورت صدور قرار منع یا موقوفی تعقیب، تکلیف اشیا و اموال کشف‌شده را که دلیل یا وسیله ارتکاب جرم بوده‌اند یا از جرم تحصیل شده‌اند یا حین ارتکاب، استعمال یا برای استعمال اختصاص داده شده‌اند، تعیین کند تا حسب‌مورد، مسترد، ضبط یا معدوم شوند. درمورد ضبط، دادگاه تکلیف اموال و اشیا را تعیین میکند.
همچنین بازپرس یا دادستان مکلف است مادام که پرونده نزد وی جریان دارد به تقاضای ذی‌نفع و با رعایت شرایط …. دستور رد اموال و اشیاء مذکور را صادر نماید».
توجه :
در این مقاله ، با شرایط مصادره اموال بطور مختصر آشنا شدید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرایط مصادره اموال بهتر است مطالعات خود را از سایر منابع افزایش دهید.
چنانچه پرونده مفتوح در مورد توقیف ،ضبط یا مصادره اموال دارید یا ما در تماس باشید. وکیل مصادره اموال میتواند خدمات وکالت و مشاوره حقوقی به شما ارائه دهد.
مطلب مفید | اعتراض ثالث به مصادره اموال
