خسارت تاخیر در انجام تعهد
در باره خسارت تاخیر در انجام تعهد بیشتر بدانیم
وقتی میان دو شخص اعم از حقوقی یا حقیقی ، قراردادی منعقد میشود تعهداتی میان طرفین این قرارداد برقرار میشود. تعهدات مورد نظر بر اساس قانون الزام آور بوده و لازم است طرفین بر اجرای آن پایبند باشند.
مطلب مفید | وکیل دریافت خسارت قراردادی
در صورت عدم اجرای تعهدات، قانون این حق را برای شخصی که از عدم انجام تعهد متضرر شده قائل شده که بتواند با استفاده از ابزار قانون طرف دیگر را ملزم به انجام تعهدات خود نماید و خسارت تاخیر در اجرای تعهد را درخواست نماید.
دعوای خسارت تاخیر در انجام تعهد یا دعوای الزام به انجام تعهد از جمله دعاوی رایج در حوزه ملک و مستغلات و یا امور تجاری و خدماتی می باشد.
در این مقاله قصد داریم در مورد موضوع خسارت تاخیر در انجام تعهد مطالب مفید برای کاربران محترم را مرور نموده و در حد نیاز موارد و نکات حقوقی مرتبط با آن را ارائه نماییم.
مفهوم خسارت تاخیر در انجام تعهد
مراد از خسارت تاخیر در انجام تعهد آن است که یکی از طرفین یک قرارداد به دلیل تاخیر در انجام تعهد در مدت زمان مقرر در قرارداد، ملزم شود خسارت تاخیر در انجام تعهد را بپذیرد و چنانچه انجام تعهد شدنی است آن را انجام دهد در غیر این صورت خسارت آن را نیز بر طبق قرارداد بپردازد.
فرض کنید فروشنده یک دستگاه آپارتمان تعهد کرده باشد در فلان تاریخ آپارتمان را تحویل خریدار بدهد. حال چنانچه در قرارداد شرط شده باشد بابت هر روز تاخیر خسارت مشخصی را بپردازد. در این صورت با شکایت خریدار، فروشنده ملزم خواهد بود خسارت بابت تاخیر در تحویل ملک بپردازد و آپارتمان را نیز تحویل دهد.
وجه التزام در دعوای تاخیر در انجام تعهد
هر گاه طرفین در قرارداد شرط کرده باشند به ازای هر روز تاخیر در اجرای تعهدات مندرج در قرارداد مبلغ خاصی را بپردازند، مبلغی را که متضرر باید بابت خسارت دریافت نماید تحت عنوان وجه التزام قراردادی نام دارد.
در هر قراردادی که وجه التزام تعیین شده باشد نمیتوان مبلغی بیش از مبلغ تعیین شده بابت وجه التزام دریافت نمود. حتی اگر میزان خسارت بیشتر از آن چیزی باشد که در قرارداد به آن تصریح شده باشد.
مطلب مفید | الزام به تنظیم سند رسمی
نحوه تنظیم دادخواست مطالبه خسارت تاخیر در تعهد
وقتی در یک قرارداد، طرف متعهد نتوانسته وظایف قراردادی خود را بموقع انجام دهد و در قرارداد نیز شرط وجه التزام شده باشد. ، طرف متضرر میتواند طی تنظیم دادخواست، مطالبه وجه التزام و خسارت تاخیر در انجام تعهد را از دادگاه بخواهد.
شرایط دریافت خسارت عدم انجام تعهد
باید دانست مطالبه خسارت در این نوع دعوی موکول به شرط یا شروطی است که در قرارداد باید قید شده باشد. این شروط عبارتند از:
الف) اثبات وارد شدن ضرر و زیان
مدعی یا خواهان باید ثابت نماید خسارت و ضرر و زیان به وی وارد شده است . و اینکه خسارات مورد نظر ناشی از عدم انجام تعهد طرف مقابل بوده است.
ب) سپری شدن موعد انجام تعهد
مدعی یا خواهان باید همچنین با استفاده از مدارک و مستندات نشان دهد موعد انجام تعهد توسط طرف مقابل سپری شده است. و این موضوع موجب وارد آمدن خسارت به وی شده است.
پ) اثبات خسارت و عدم قصور از طرف مدعی
همچنین خواهان پرونده باید اثبات نماید که خسارت وارده به وی فقط ناشی از عدم انجام تعهد خوانده پرونده بوده است. و وی هیچ نقشی در وارد آمدن خسارت نداشته و هیچ قصوری از طرف وی رخ نداده است.
ت) خودداری مدیون از ادای دین
برای اینکه درخواست خسارت تاخیر در انجام تعهد قابل مطالبه باشد لازم است طرف متعهد قرارداد ، از انجام آن خود سر باز زده باشد. البته لازم است که متعهد توانایی انجام کار را داشته باشد. و اگر متعهد به دلایل ناخواسته قادر به انجام آن نشده باشد، قابلیت مطالبه خسارت و ضرر و زیان از عدم انجام آن کاهش می‌یابد یا حتی ممکن است امکان مطالبه خسارت وجود نداشته باشد.
ث) اعلام میزان و موارد خسارت
در اکثر موارد، امکان مطالبه خسارت و ضرر و زیان ناشی از عدم انجام تعهدات در قرارداد وجود دارد. حتی اگر این موضوع به صورت صریح در قرارداد ذکر نشده باشد. این امر به موجب قوانین و مقررات حاکم بر قراردادها ممکن است. اما در برخی موارد، طرفین قرارداد ممکن است توافق کنند که شرایط خاصی برای مطالبه خسارت در قرارداد در نظر بگیرند.
ماده ۲۲۱ قانون مدنی می‌گوید که مطالبه خسارت ناشی از عدم انجام تعهد قرارداد ضروری است. حتی اگر این موضوع در قرارداد ذکر نشده باشد. اما این اصل به صورت کلی، شرایط و جزئیات مطالبه خسارت را مشخص نمی‌کند.
بنابراین، طرفین قرارداد می‌توانند در قرارداد شرایط خاصی را در مورد مطالبه خسارت تعیین کنند، از جمله:
- نوع خسارت قابل مطالبه (مانند خسارت مستقیم یا غیرمستقیم، خسارت مالی، خسارت اعتباری، خسارت معنوی و غیره.)
- مبلغ یا روش تعیین خسارت (مثلاً مبلغ ثابت، درصدی از قیمت قرارداد یا مبلغ تعیین شده بر اساس نرخ روزانه.)
- موارد استثنا یا مواردی که خسارت مطالبه‌پذیر نیستند (مثلاً خسارت ناشی از عوامل غیرقابل کنترل یا مواردی که توسط قانون ممنوع شده باشند.)
جبران خسارت عدم انجام تعهد
وجه التزام مبلغی است در قرارداد که در صورت خودداری هر یک از طرفین از انجام تعهدات خود، باید به طرف مقابل پرداخت شود. این مبلغ تحت عنوان جبران خسارت تاخیر یا عدم انجام تعهدات در قراردادها ذکر میشود.
به عنوان مثال ، در مبایعه نامه آپارتمان، چنانچه وجه التزام قید شود، در صورت تأخیر فروشنده، همان مبلغی که به عنوان خسارت تاخیر در قرارداد ذکر شده، باید به خریدار پرداخت شود. هدف از قید وجه التزام در قراردادها ایجاد اطمینان نسبت به اجرای تعهدات و ترس از مجازات به خاطر عدم اجرای تعهدات است.
وقتی وجه التزام در قرارداد مورد توافق قرار نگیرد و ذکر نشود، در صورت عدم اجرای تعهد، متضرر در صورت خسارت و ضرر و زیان ، فقط میتواند خسارت را مطالبه کند. ضمن اینکه باید خسارات وارده بر خود را اثبات نماید. اما چنانچه وجه التزام در قرارداد ذکر شود، میتوان خسارت را مطالبه نمود بدون اینکه نیاز به اثبات خسارت باشد.
برخی نکات حقوقی در دعوی مطالبه خسارت عدم انجام تعهد
1.چنانچه در قراردادها، وجه التزام قید شود، هیچ دادگاهی مجاز به کاهش و یا افزایش مبلغ خسارت تعیین شده به عنوان وجه التزام نخواهد بود.
- هر گاه مبلغ و میزان خسارت در قرارداد مشخص نشده باشد، دادگاه با استفاده از نظر کارشناس مبلغ خسارت را تعیین خواهد نمود.
3.وقتی شما به عنوان یکی از طرفین قرارداد موجبات بروز خسارت به خود را فراهم نمایید نمیتوانید به عنوان عدم انجام تعهد طرف مقابل ، مطالبه خسارت نمایید.
4.در سیستم قضایی ایران، خسارت ناشی از عدم النفع یا خسارت غیر مستقیم قابل دریافت و مطالبه نیست.
همواره از وکیل تنظیم قرارداد بهره مند شوید
هیچگاه بدون مشورت با وکیل مبادرت به تنظیم قرارداد نکنید. وقتی پای قراردادهای ملکی و تجاری می نشینید حتماً از وجود افراد خبره یا وکلای حرفه ای استفاده کنید.
بدون مشورت با افراد خبره و متخصص احتمال خسارت به شما بسیار زیاد خواهد بود. زیرا ممکن است طرف مقابل شما فردی مطلع و دقیق باشد و همه چیز را در قرارداد به نفع خودش تنظیم کرده باشد. در این صورت به محض مواجهه با شرایط خاص ممکن است علیه شما اقدام حقوقی انجام دهد و شما را با دردسرهای فراوان و جبران خسارت سنگین مواجه نماید.
وکیل پایه یک دادگستری و فرد مورد اعتماد شما میتواند همراه با شما در جلسات حاضر شود و از حقوق شما بخوبی دفاع نماید. بدینوسیله از وارد آمدن خسارات زیاد در آینده جلوگیری نماید.
