روشهای قانونی مطالبه نفقه
آشنایی با روشهای قانونی مطالبه نفقه
یکی از حقوق مالی زنان ، «نفقه» است که در کنار سایر حقوق زن از جمله مهریه و اجرت المثل مطرح میشود.
نفقه و سایر حقوق مالی زنان ، زمانی در زندگی زوجین نقش بارز پیدا میکند که آنان وارد دعوای حقوقی شوند.مطالبه نفقه از جمله دعاوی حقوقی زوجین است که معمولاً با تنظیم دادخواست و تقویم آن به دادگاه خانواده آغاز میشود. همچنین ممکن است زوجه از طریق روشهای اجرا گذاشتن مهریه بدنبال رسیدن به حقوق خود باشد.
با ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضایی و ارسال آن به دادگاه خانواده ، جلسه دادگاه در زمان مشخص و با ابلاغ آن به طرفین ، دادگاه جلسه ای را با حضور طرفین برگزار میکند . در این موارد برای تعیین نفقه ، معمولاً قاضی موضوع را به کارشناس رسمی ارجاع میدهد. کارشناس نیز بر اساس بررسی های دقیق ، نسبت به اعلام دقیق مبلغ نفقه اقدام مینماید. سپس مرجع قضایی، طبق نظر کارشناس رأی خود را صادر میکند که معمولاً منجر به محکومیت زوج مبنی بر پرداخت نفقه خواهد شد.
مطلب مفید | دفاع مرد در دادگاه نفقه
در این مقاله در این مورد توضیحات روشن تری ارائه خواهیم نمود. لطفاً با ما همراه شوید.
مجازات نپرداختن نفقه
ترک نفقه فرزند یا ترک نفقه زوجه بر اساس قانون ، مستوجب مجازات کیفری است. زیرا در قانون ، برای ترک نفقه ، جرم در نظر گرفته شده و مجازات حبس در پی دارد.
بر این اساس ، زوجه میتواند برای رسیدن به مقصود خود مبنی بر مطالبه نفقه و محکوم نمودن زوج ، به دادسرای محل زندگی مشترک مراجعه نماید.
زوجه با ثبت شکواییه ترک انفاق در دفتر خدمات قضایی و ارسال شکواییه از طریق دفتر خدمات به دادسرای محل زندگی مشترک ، وارد دعوای کیفری میشود.
دادسرا نیز موضوع را برای بررسی به کلانتری محل ارجاع میدهد. پس از انجام تحقیقات در کلانتری ، تحقیقات تکمیلی به دادسرا و از آنجا به دادگاه ارسال میشود. دادگاه نیز موضوع را به کارشناس جهت تعیین مبلغ نفقه ارجاع داده و در صورت شرایط محکومیت ، نهایتاً حکم محکومیت زوج صادر خواهد شد.
قانون محکومیت نپرداختن نفقه
به محض جاری شدن صیغه عقد و آغاز زندگی مشترک ، زوجه مکلف به پرداخت نفقه به همسر خود خواهد بود. چنانچه زوج از پرداخت نفقه خودداری نماید ، زوجه میتواند به استناد ماده 111 قانون مدنی برای مطالبه نفقه به دادگاه مراجعه کند. بر این اساس ، دادگاه چنانچه شوهر ادله ای برای نپرداختن مهریه نداشته باشد ، وی را به پرداخت مهریه محکوم خواهد نمود .
از آنجا که عدم پرداخت مهریه جرم محسوب میشود لذا مستند به ماده 642 قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات تعیین شده است .
مطالبه نفقه و رابطه آن با ترک منزل
یکی از موضوعاتی که میتواند استحقاق زن برای دریافت نفقه را از بین ببرد ، ناشزه بودن او است. ناشزه بدین معنا است که زوجه بدون عذر موجه منزل مشترک با زوج را ترک نماید. در چنین شرایطی اگر مرد بتواند خروج زن ار منزل را اثبات نماید ، زوجه از دریافت نفقه محروم خواهد شد.
اشتغال زن و مطالبه نفقه
برخی زوجین تصور میکنند چنانچه زوجه شاغل باشد ، یا از تمکن مالی برخوردار باشد زوج مسدولیت قانونی در قبال نفقه وی ندارد. در حالی که پرداخت نفقه زن و فرزند وظیفه زوج است و تمکن مالی زوجه هیچ نقشی در از بین رفتن این وظیفه نخواهد داشت.
مطالبه نفقه گذشته
در مورد نفقه و مطالبه آن دو اختلاف میان نفقه همسر و نفقه فرزند وجود دارد. بدین معنا که زوجه میتواند نفقه حال و نفقه گذشته خود را از طریق دادگاه مطالبه نماید. در صورت محکومیت زوج ، مبلغ نفقه باید پرداخت شود. اما اگر فرزندان بدنبال نفقه باشند فقط میتوانند برای نفقه آینده مطالبه داشته باشند و نمیتوانند نسبت به نفقه ایام گذشته درخواست نفقه نمایند.
در این خصوص ماده 1206 قانون مدنی مقرر میدارد ، زوجه در هر حال میتواند برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوا کند و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتاز بوده و در صورت ورشکستگی شوهر، زن مقدم بر سایر طلبکاران خواهد بود.
نفقه زن بر اساس کدام معیار تعیین میشود؟
جالب است بدانید مبلغ دقیق نفقه را قانون مشخص نکرده است. بنابراین در هیچ پرونده ای نمیتوان از قبل مبلغ نفقه را اعلام نمود. بلکه دادگاه بر اساس نظر کارشناس ، و کارشناس نیز بر اساس عرف جامعه ، شان خانواده و محیطی که زن در آن زندگی میکند میزان نفقه را تعیین مینماید.
روشهای قانونی مطالبه نفقه را بشناسید
در صورت خودداری مرد از پرداخت نفقه ، زن از روشهای مطالبه نفقه برای رسیدن به این حق قانونی میتواند استفاده نماید. روشهای مطالبه مهریه به دو شکل قابل اجراست
الف) مطالبه نفقه از روش دادگاه حقوقی
در مطالبه نفقه از این روش ، زوجه ضمن مراجعه به دفتر خدمات قضایی و تنظیم دادخواست برای مطالبه نفقه اقدم خواهد نمود.
ب) مطالبه نفقه از روش دادگاه کیفری
برای مطالبه نفقه از طریق کیفری زوجه باید شکواییه تنظیم نماید . منظور از مطالبه نفقه از طریق کیفری ، ارائه شکواییه مطالبه نفقه به دادسرا و طرح دعوی کیفری می باشد. دادسرا و دادگاه های کیفری با بررسی مدارک و شواهد، زوج را احضار می کنند و پس از تحقیق و رسیدگی ، رای مقتضی را صادر خواهند نمود .
نپرداختن نفقه و حکم طلاق
مستند به ماده 1111 قانون مدنی : «زن می تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد».
در صورت محکومیت زوج و استنکاف شوهر از دادن نفقه (به دلیل عمدی و یا عجز از پرداخت ) ، زن میتواند به دادگاه مراجعه کند و دادگاه شوهر را اجبار به طلاق خواهد نمود.
شرایط مطالبه نفقه
شرط وجوب نفقه زوجه دو چیز است:
الف) نکاح دائم :
الزام شوهر به دادن نفقه از آثار نکاح دائم است و در نکاح موقت، شوهر چنین الزامی ندارد. البته زوجین میتوانند ضمن عقد نکاح موقت شرط کنند که زن تحت سرپرستی مرد باشد و مرد ملزم به تأمین هزینه زن باشد.
ب) تمکین زوجه :
به موجب ماده 1108 قانون مدنی هرگاه زن بدون مانع مشروع از اداى وظائف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود. استحقاق نفقه در عقد دائم مشروط به تمکین زوجه است، مگر اینکه زوجه داراى عذر شرعى باشد، که در این صورت هر چند زوجه از اداى وظایف زناشویى خوددارى کند، ولى مستحق نفقه می باشد. لازم به ذکر است مخالفت زن از شوهر منجر به ناشزه شدن نمی شود، بلکه ناشزه شدن فقط در اثر مخالفت در اموری است که بر مبنای وظایف زوجیت بر زوجه واجب می باشد.
برخی نکات روشهای قانونی مطالبه نفقه
- ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه به زوجه و اقارب به موجب ماده 53 قانون حمایت خانواده می باشد. این قانون مقرر میدارد : « هر کس با داشتن استطاعت ، نفقه زن خود را در صورت تمکین ، به او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید به حبس جنحه ای از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
- تعقیب کیفری زوج منوط به شکایت زوجه است. در صورت گذشت زوجه از شکایت ، در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات متوقف می شود.
- نفقه زن همانند سایر دیون بر ذمه شوهر است و زن می تواند نفقه گذشته خود را از شوهر طلب نماید.
- چنانچه زوجه قبل از دریافت نفقه فوت نماید، طلب نفقه مانند سایر طلبهاى او به ورثه منتقل می گردد.
- نفقه زوجه تکلیفی یک جانبه است و زن هیچ گاه مکلف به دادن نفقه به شوهر نیست.
