تکلیف خریدار مال غیر و مجازات عامل فروش مال غیر
خریدار مال غیر و تکلیف وی بعد از اطلاع
یکی از جرایم شایع در امور ملکی ، فروش مال غیر است. فروش مال غیر اشاره به فعالیتی دارد که منجر به انتقال عین مال یا منفعت مال ، بدون اذن و اجازه مالک میشود.
در این جرم ، مرتکب فروش مال غیر در صورت اثبات اتهام ، به مجازات حبس ، جزای نقدی و رد مال روبرو خواهد شد.
در جرم خرید و فروش مال غیر ، غالباً خریدار ، از ماهیت جرم بی اطلاع است. بدین معنا که کمتر اتفاق می افتد که خریدار از قبل از مال غیر بودن آنچه در حال خرید آن است اطلاع داشته باشد.
بنابراین باید دید در مواردی که فروش مال غیر اتفاق می افتد تکلیف خریدار مال غیر چیست و چه اقداماتی را باید انجام دهد.
این مقاله را تا انتها با ما دنبال نمایید.
مصادیق جرم انتقال یا فروش مال غیر
قانونگذار ، انتقال و فروش مال غیر بدون اذن و اجازه از مالک اصلی را جرم میداند و برای آن مجازات تعیین نموده است.
از مهمترین مصادیق فروش مال غیر میتوان به فروش زمین یا اجاره خانه ، بدون رضایت و اطلاع صاحب خانه به شخص دیگر ، اشاره نمود.
هر کدام از این موارد (فروش یا اجاره) جرم محسوب میگردد و مرتکب را با مجازات حبس ، رد مال و جریمه نقدی مواجه خواهد ساخت.
قانونگذار در ماده 11 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری ، چنانچه ارزش مال غیر ، زیر 100 میلیون تومان باشد، آن را قابل گذشت میداند. در این مورد پیگیری شکایت منوط بر قصد شاکی برای شکایت می باشد.
اما این جرم در شرایطی که ارزش مال بالای 100 میلیون تومان باشد ، به عنوان جرایم دارای جنبه عمومی ، در نظر گرفته شده است. یعنی در صورت رضایت شاکی ، خاطی یا مرتکب جرم ، مجازات خواهد شد .
مجازات فروش مال غیر
در ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی به مجازات این جرم اشاره گردیده است. به موجب ماده مذکور، شخص انتقال دهنده مال غیر، در صورتی که علم دارد این مال متعلق به شخص دیگری است و به طور غیر قانونی این عمل را انجام دهد، به جرم کلاهبرداری مرتکب شده و محکوم خواهد شد.
در قانون سال ۱۳۹۰ فروش مال غیر، علاوه بر رد مال و تأدیه خسارت، ضمانت اجرای کیفری نیز برای این جرم در نظر گرفته شد و صفت متقلب به مرتکب جرم اطلاق گردید.
همچنین انتقال گیرنده که ضمن معامله آگاه به مالک نبودن انتقال دهنده باشد، در صورتی که مالک از حدوث معامله باخبر شده و تا یک ماه بعد از حاصل شدن اطلاع اظهاریه جهت ابلاغ به انتقال گیرنده و آگاه کردن وی از مالکیت خویش به اداره ثبت یا دفتر اسناد یا سایر دوایر دیگر دولتی تسلیم نکتد، معاون جرم به حساب خواهد آمد.
مجازات فروش مال غیر ، به استناد ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس ، ارتشا و کلاهبرداری ، برای مرتکبین جرم کلاهبرداری در نظر گرفته شده است.
بر این اساس، مجازات و حکم جرم انتقال مال غیر به دیگران به شرح زیر است :
- حبس از یک تا هفت سال
- پرداخت جزای نقدی، معادل مالی که در فروش مال غیر، دریافت شده است
- رد مال به صاحب اصلی آن
- انفصال از خدمات دولتی (در صورتی که مرتکب ، کارمند دولت باشد).
نکته : مجازات فقط در مورد فروشنده مال غیر اعمال خواهد شد. اما چنانچه خریدار نیز از فروش مال غیر اطلاع داشته باشد وی نیز به همین جرم محکوم خواهد شد.
قانون چه میگوید؟
شاید بخواهید بدانید قانونگذار این جرم را بر اساس کدام قانون ، جرم میداند و برای مرتکب مجازات در نظر گرفته است.
در این مورد میتوان گفت، صدور حکم مجازات فروش مال غیر به استناد قوانین زیر انجام میگیرد:
– قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر
– قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری، با آخرین تغییرات آن در سال 1399
دادگاهها با استناد به این قوانین اقدام به صدور حکم جرم فروش مال غیر می نمایند.
مجازات خرید مال غیر
چنانچه خریدار مال غیر، از جریان مال غیر آگاهی داشته باشد و با علم و آگاهی اقدام به خرید آن نماید، به جرم کلاهبرداری و تبانی در فروش و انتقال مال غیر، محکوم خواهد شد یعنی مجازات وی، همان مجازات فروشنده مال غیر خواهد بود.
برابر قانون در چنین شرایطی ، خریدار مال غیر، به حبس از یک تا هفت سال، رد مال، جزای نقدی(معادل مال خریداری شده) و در صورت کارمند دولت بودن، به انفصال از خدمات دولتی محکوم خواهد شد.
نحوه شکایت در فروش مال غیر
برای ثبت شکایت ، شاکی متن شکوائیه فروش مال غیر را تنظیم نموده و آن را در قالب فایل ورد یا پی دی اف به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تحویل میدهد.
دفتر خدمات قضایی با دریافت و ثبت شکایت ، آن را به دادگاه صالح رسیدگی کننده به این جرم ، ارسال میکند.
شاکی در این مرحله باید شماره ثنا داشته باشد در غیر اینصورت باید ابتدا آن را از دفتر خدمات قضایی دریافت نماید.
در ادامه ، پیامک ابلاغیه سامانه ثنا، برای شاکی ارسال و وقت رسیدگی به جرم در دادسرا، به وی ابلاغ می گردد.
اقدامات دادسرا
دادسرا، در خصوص شکایت واصله، اقدام به تشکیل پرونده میکند. چنانچه دادسرا ادله موجود را برای انتساب جرم به متهم کافی نداند، قرار منع تعقیب، صادر نموده و در غیر این صورت، اقدام به صدور قرار جلب به دادرسی کرده و پس از انجام تحقیق و بررسی که ممکن است مدتی طول بکشد سرانجام با صدور کیفر خواست از سمت دادستان، پرونده را به دادگاه کیفری دو، جهت رسیدگی و صدور حکم مجازات، ارجاع خواهد داد.
مطلب مفید | سند تعیین تکلیف چیست؟
چه کسانی حق طرح دعوا دارند؟
در پرونده کیفری جرم انتقال مال غیر، مالک اصلی و خریدار میتوانند بیگناه باشند . یا اینکه میتوانند هر دو مجرم باشند.
ممکن است شاکی، مالک اصلی مال باشد و متهمان ، فروشنده و خریدار باشند. همچنین ممکن است خریدار ناآگاه شکایت نماید که فروشنده و مالک اصلی با تبانی نسبت به این معامله اقدام کردند، و مالک اصلی از ابتدا از وقوع چنین معامله ای مطلع بوده است.
خریدار مال غیر هم میتواند شکایت کند؟
چنانچه خریدار مال غیر نسبت به انجام معامله یعنی خرید مال متعلق به دیگری، جهل داشته باشد میتواند به عنوان شاکی از فروشنده مال غیر شکایت نماید.
بعد از آنکه خریدار از انجام معامله و خرید مال متعلق به دیگری ، تطلاع حاصل نمود باید فورا نسبت به استرداد مال به صاحبش اقدام نماید. انجام این کار ، حسن نیت و جهل خویش از خریداری مال غیر را به اثبات میرساند. لذا میتوان اطلاع رسانی به مالک اصلی مال و عودت مال به ایشان را از موارد تکلیف خریدار مال غیر دانست. با این کار از اتهام تبانی در فروش مال غیر جلوگیری خواهد نمود.
ماده ۱۱ قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری، جرم فروش مال غیر را به شرط رعایت نصاب مندرج در ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی، از جمله جرایم قابل گذشت ذکر کرده است.
نصاب مالی مندرج در ماده مرقوم دربردارنده مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان میباشد. یعنی مال موضوع جرم انتقال مال متعلق به دیگری ، اگر دارای ارزش ۱۰۰ میلیون تومان یا کمتر از آن باشد، موجب قابل گذشت بودن این جرم میگردد. اما چنانچه ارزش و بهای مال موضوع جرم فروش مال غیر، بیشتر از صد میلیون تومان باشد، پرونده با اعلام رضایت و گذشت شاکی مختومه نشده و بسته نمیشود.
نکته: در فرض غیرقابل گذشت بودن جرم فروش مال غیر، اعلام رضایت شاکی و گذشت وی میتواند از موجبات اعمال مقررات تخفیف در مجازات برای مرتکب یا مرتکبین باشد.
مطلب مفید | تعیین تکلیف ثبتی املاک فاقد سند
