اثبات مالکیت اراضی کشاورزی و مدارک لازم برای آن 

اثبات مالکیت اراضی کشاورزی  

آشنایی با دعوای اثبات مالکیت اراضی کشاورزی

معمولاً وقتی دعوای اثبات مالکیت مطرح میشود که سند رسمی در اختیارمان نیست. بنابراین اثبات مالکیت در مورد آن دست از زمینهای واقع در شهر و روستا با کاربری های مختلف صورت میگیرد که بدون سند یا دارای سند عادی و نسق زراعی و مواردی از این نوع هستند.

 از آنجا که بیشتر زمینهای فاقد سند مربوط به اراضی کشاورزی می باشند ، لذا بحث اثبات مالکیت اراضی کشاورزی در سالهای اخیر بیش از سایر زمین ها مطرح بوده است.

مطلب مفید | بهترین وکیل اثبات مالکیت

ما در این مقاله قصد داریم به این نکته بپردازیم که اثبات مالکیت چگونه دعوایی است و اگر بخواهیم وارد مقوله اثبات مالکیت در اراضی کشاورزی بشویم کار خود را از کجا و چگونه باید آغاز کنیم .

با داشتن سند عادی چگونه میتوان وارد دعوای اثبات مالکیت شد؟

احتمالاً میدانید که قانون ، سندی را معتبر میداند که توسط مامورین صلاحیت دار تنظیم شده باشد. در مورد سند ملک نیز مطابق ماده 22 قانون ثبت ، قانونگذار فردی را مالک میداند که ملک وی در اداره ثبت و طی تشریفات قانونی به ثبت رسیده باشد.

بنابراین اثبات مالکیت معمولاً در مورد زمین دارای سند رسمی کمتر مصداق پیدا میکند. و هر زمان در مورد اثبات مالکیت صحبت میکنیم بطور قطع سند عادی در دست داریم یا اصولاً هیچ سندی در دستمان نیست.

مطلب مفید | انواع سند مالکیت ملک

در مورد اراضی کشاورزی ، اثبات مالکیت عینیت و کاربرد بسیار دارد. در سالهای اخیر که شهرها توسعه یافته و حریم شهرها به اراضی کشاورزی اطراف کشیده شده و اراضی کشاورزی از ارزش اقتصادی بالا برخوردار شده اند ، موضوع اثبات مالکیت اهمیت دو چندان یافته است.

اگر سند عادی در اختیار داریم میتوانیم تحت شرایطی سند خود را به سند رسمی تبدیل کنیم . البته فرایند کار کمی زمانبر و تابع تشریفات قانونی است و در مواردی ناگزیریم از دادگاه حکم بگیریم .

مطلب مفید | تغییر کاربری اراضی

مدارک لازم برای اثبات مالکیت اراضی کشاورزی

وقتی بر سر مالکیت یک ملک از جمله اراضی کشاورزی اختلاف ایجاد میشود بحث اثبات مالکیت اهمیت می یابد. تشخیص و احراز مالکیت و تعلق آن به مدعی بر عهده دادگاه است.

دادگاه پس از ملاحظه مدارک موجود و یا از طریق ارجاع امر به کارشناس اقدام به صدور رای در این مورد خواهد نمود.

در هر حال هر کسی که ادعای مالکیت دارد باید اسناد و یا دلایل محکم و قانونی ارائه دهد. این اسناد و دلایل به ترتیب اهمیت عبارتند از  :

• مدرک ، سند و قرارداد مبنی بر احراز مالکیت
• سابقه سکونت یا ید و تصرف
• شاهد
• گواهی انحصار وراثت
• اخذ به شفعه

برای اثبات مالکیت به کجا مراجعه کنیم؟

دعوای اثبات مالکیت در دادگاهی که ملک در حوزه  قضایی آن قرار دارد مطرح شود. و این موضوع ربطی به محل سکونت طرفین دعوا ندارد.

مدعی باید مدارک و مستندات خود را به همراه دادخواست به دفتر خدمات قضایی تقدیم کند. دفتر خدمات قضایی دادخواست را به دادگاه مورد نظر ارسال میکند.

در وقت مقرر پرونده در شعبه رسیدگی کننده ، تحت رسیدگی قرار میگیرد. در این جلسه ، مدارک و مستندات مدعی مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت احراز حقانیت خواهان ، دادگاه رای بر اثبات مالکیت وی صادر می کند.

رای اثبات مالکیت ، نیازی به صدور اجراییه ندارد و پس از قطعیت رای صادره ، محکوم له به عنوان مالک رسمی ملک شناخته شده و می ‌تواند از حق مالکانه خود استفاده کند .

مطلب مفید | وکیل تغییر کاربری اراضی

مدارک اثبات مالکیت در اراضی کشاورزی

در مورد اراضی کشاورزی ممکن است سند و مدرک رسمی در اختیار نداشته باشیم. اگر مدارکمان ناقص باشد باید اقدام به رفع نقص کنیم . مدارک مورد نیاز عبارتند از  :

• تصویر سند مالکیت ملک
• وجود قولنامه دایر بر خرید ملک
• سند مشاعی متقاضی یا در صورت بنام نبودن متقاضی ، وجود وکالتنامه رسمی
• تهیه نقشه ملک یا در اصطلاح UTM از طریق مهندسان نظام مهندسی یا کارشناسان رسمی نقشه کشی دادگستری

برای آنکه ملک را به نام خود سند بزنیم نیازمند یکسری مدارک می باشیم . این مدارک از طریق سامانه برای اداره ثبت ارسال می شود. لذا مدارک باید به صورت عکس و یا اسکن باشد. پسوند آنها jpg و یا png باشد. و میزان حجم آن ها بیشتر از ۱۵۰ کیلو بایت نشود. مدارک مورد نیاز عبارتند از :

• اصل شناسنامه و کارت ملی فرد متقاضی کپی از سند ملک اولیه
• اصل و کپی تمامی قولنامه هایی که برای خرید این زمین کشاورزی به نام فرد متقاضی صادر شده است.
• اصل و سند مالکیت در اسناد مشاعی و کپی از صفحات اول و دوم و سوم و همچنین از صفحه حدود ملک و توضیحات و صفحات انتقالات
• نقشه ملک با مختصات UTM
• فرم تکمیل شده گواهی تعیین مختصات ملکی در فایل اکسل
• فیش واریزی بانکی بابت هزینه تقاضا

مطلب مفید | آیا تغییر کاربری اراضی روستایی جرم است؟

نمونه رای قضایی اثبات مالکیت زمین کشاورزی

خلاصه جریان پرونده

در تاریخ 1393/10/6 آقای ع. د. به وکالت از خ. ب. علیه ش. م. اقامه دعوی و درخواست رسیدگی و صدور حکم به اثبات مالکیت نسبت به میزان یازده هزار و سیصد متر مربع زمین زراعی واقع در پلاک … بخش … فارس مشهور به … مقوم به مبلغ پنج میلیون و ده هزار تومان با خسارات را کرده است و در شرح ادعای خود توضیح داده که پدر موکل و خودش قبل از اصلاحات ارضی در قطعه زمین مزبور زراعت می‌کردند.

در سال 1391 تعدادی از مالکین و زارعین پلاک‌های مزبور نسبت به آگهی ملی شماره … – 1369/3/19 پلاک … اعتراض کردند و پذیرفته و بیست هکتار از اراضی ملی به مستثنیات افزوده می‌شود زمین تحت زراعت موکل جزء بیست هکتار فوق است و تا تاریخ 1393/8/1 آن را کشت می‌کرد خوانده پنهانی به قصد تصرف آن را کشت می‌نماید ولی با شکایت تصرف عدوانی موکل از آن خودداری کرد درخواست رسیدگی و استماع شهادت شهود و صدور قرارهای معاینه و تحقیق محلی و جلب نظر کارشناس در مورد حقانیت موکل را دارد.

و چون رای هیات تعیین تکلیف اراضی اختلافی صرفاً ناظر بر ملی و غیر ملی بودن اراضی است و ملک موکل هم محل اعتراض است و غیر از خوانده مدعی دیگری نیست لذا درخواست رسیدگی و صدور حکم کرده است دادگاه عمومی س. وقت رسیدگی تعیین و طرفین را به دادرسی دعوت نموده است آقای ر.الف. م. به وکالت از خوانده وارد دعوی شده است و طی لایحه ی ضمن ایراداتی به سمت و نقص موجود در طرح دعوی در اصل ادعا دعوی خواهان را تکذیب و توضیح داده که اسناد پلاک مورد ادعا مشاعی و رسمی است.

مطلب مفید | اثبات مالکیت زمین بدون سند

پدر موکل از مالکین آن و قبل از اصلاحات ارضی ملک وی و برای کشت به دیگری واگذار و محصول را می‌گرفته و خواهان هیچ مالکیتی در آن ندارد موکل دارای سند رسمی اصلاحات ارضی زراعی مورد ادعاست لذا ادعای وی مردود است موکل به آگهی ملی بودن آن اعتراض و ملک مورد اعتراض وی جزء مستثنیات قرار گرفته است و اعتراض هم از ذینفع پذیرفته می‌شود.

ضمناً استشهادیه‌ای هم برای اثبات مراتب پیوست می‌شود همچنین تصویر سند رسمی شماره … – 1351/5/31 صادره از دفتر اسناد رسمی شماره … کازرون در مورد مالکیت س.م. را ضمیمه لایحه‌ی خود نموده است.

شعبه اول دادگاه عمومی س. پس از استماع اظهارات وکلای طرفین به منظور سازش پرونده را به شورای حل اختلاف ارسال داشته است که به نتیجه نرسیده است پس از اعاده آن ختم رسیدگی را اعلام و طی دادنامه شماره 9409977166100287- 1394/3/19 به استناد رأی وحدت رویه ی شماره ی 702-1386/5/2 دیوان عالی کشور با استدلال اینکه واگذاری اراضی کشاورزی به زارعین صاحب نسق و تشخیص استحقاق و تعیین مقدار زمین برای هر کدام از آنان و رسیدگی به اختلاف آنان در صلاحیت شورای اصلاحات ارضی است رسیدگی به موضوع را در صلاحیت شورای اصلاحات ارضی استان فارس تشخیص و برای تایید در اجرای ماده 28 قانون آئین دادرسی مدنی پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال و رسیدگی به آن در دستور کار این شعبه قرار گرفته است.

هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد :

رأی شعبه دیوان عالی کشور

خواسته دعوی اثبات مالکیت نسبت به یک قطعه اراضی به طرفیت خوانده است که مدعی است از سابق در آن زراعت می‌کرده است آنچه که موضوع رأی وحدت رویه شماره 702 – 1386/5/2 صادره از هیات عمومی دیوان عالی کشور است ابطال سند نسق زراعی به لحاظ وقوع اشتباه در آن و سایر اشتباهات در حین واگذاری است نه اختلاف در مالکیت.

لذا رسیدگی به موضوع با توجه به مدافعات خوانده و سند رسمی صادره بنام مورث وی در صلاحیت دادگستری است علیهذا قرار صادره خلاف دلایل و مستندات موجود در پرونده و قوانین موضوعه است بجهات یاد شده و مستنداً به ماده 28 قانون آئین دادرسی مدنی قرار صادره نقض و پرونده برای رسیدگی اعاده می‌شود.

شعبه 3 دیوان عالی کشور – رئیس و مستشار