مدت زمان اعتبار قیم نامه
آشنایی با مدت زمان اعتبار قیم نامه
اصطلاحات «قیم نامه» ، «قیمومت» ، «قیم» ، «ولی» و «وصی» وقتی مطرح میشود که معمولاً بحث حجر یا محجور بودن برخی افراد مطرح میشود .
بر اساس قانون مدنی ، سه نوع محجور وجود دارد : صغیر ، سفیه و مجنون . این افراد به دلیل اینکه قادر به تصمیم گیری و یا رسیدگی به امور مالی و غیر مالی خود نیستند ، شخص دیگری باید این وظیفه را بر مبنای مصلحت آنان باید بر عهده بگیرد. این شخص ولی قهری ، وصی یا قیم خواهد بود. توضیح اینکه تعیین قیم برای محجور باید به موجب حکم دادگاه و در قالب سندی به نام قیم نامه صورت پذیرد . عمل قیم را قیمومت میگویند.
البته پیش از صدور قیم نامه می بایست حجر شخص در دادگاه صالح به اثبات برسد .
قیم نامه چیست؟
قیم نامه ، سندی است که به موجب آن شخص قیم نمایندگی خود از شخص محجور را از دادگاه دریافت میکند و می تواند حافظ حقوق وی باشد.
بر اساس قانون مدنی ، نهادی تحت عنوان ولایت قهری پیش بینی شده که بر اساس آن ، فرزندان صغیری که به سن بلوغ نرسیده اند و همچنین ، اطفال غیر رشید و مجنون که عدم رشد یا جنون آنها متصل به زمان صغر آنها باشد ، تحت ولایت قهری پدر یا جد پدری خود می باشند . در صورتی که پدر و یا جد پدری ، حین فوت شخصی را به عنوان وصی ، منصوب نموده باشند ، وی نیز بر فرد محجور دارای ولایت خواهد بود .
قیمومت و قیم
همچنین قیمومت نهادی است که برای حمایت از محجوران در قانون پیش بینی شده است . بر اساس قانون ، به دلیل اینکه محجورین توانایی انجام برخی از امور مادی ( از قبیل معاملات ) و غیر مادی خود ( از قبیل ازدواج ) را ندارند ، شخصی تحت عنوان سرپرست برای آنها مشخص می شود تا امور مالی و غیر مالی آنها را با لحاظ صلاح و مصلحت وی ، سامان دهد که اصطلاحا ، به آن فرد ، قیم گفته می شود .
مدت زمان اعتبار قیم نامه چقدر است؟
اینکه قیم نامه تا چه مدت زمان اعتبار دارد ، به دو عامل بستگی دارد. اول وجود شخص محجور و دوم عملکرد شخص قیم.
در هر صورت ، در یک عبارت کلی میتوان گفت مدت اعتبار قیم نامه تا زمانی که مدارکی دال بر عدم صلاحیت قیم به دادگاه ارائه شود، تعیین می شود.
موارد عزل قیم
هر گاه قیم ، شرایط خود را از دست بدهد و به وظایف خود به درستی عمل نکند ، عزل می شود و قیم نامه وی ابطال میشود. موارد ابطال قیم نامه و عرل قیم عبارتند از :
سلب صفت امانت از قیم
ممکن است بدلایلی این صفت از قیم سلب و یا معلوم شود از همان ابتدا فاقد این صفت بوده است. به عنوان مثال اگر قیم عمداً برخی از اموال محجور را در صورت دارایی وی قید نکند و یا حساب ایام تصدی سالانه را به دادستان ارائه نکند ، عرل خواهد شد.
عدم توانایی مالی
در صورت عدم توانایی مالی از جمله بدلیل ورشکسته شدن قیم ، ممکن است وی نتواند اداره امور محجور و حتی خود را از دست بدهد لذا در این مورد عزل وی ممکن است.
زوال عقل
با از دست رفتن صحت و سلامت عقلی و وجود پیری یا بیماری و نظایر آن که سبب شود وی نتواند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد.
ارتکاب جرم
ارتکاب جرایمی نظیر سرقت ، خیانت در امانت ، کلاهبرداری ، اختلاس ، هتک ناموس ، اعمال منافی عفت ، جنحه نسبت به اطفال ، ورشکستگی به تقصیر یا تقلب و محکومیت قطعی در آنها ، قیم عزل میشود.
بیماری
عدم انجام درست وظایف قیومت از جانب قیوم می تواند سبب ابطال قیم نامه او شود . در صورت بیماری قیم و کوتاهی او از اداره اموال او ، فرد مورد نظر فاقد صلاحیت برای قیمومت شناخته می شود.
خودداری از سپردن ضمانت نامه
فردی که برای قیومت انتخاب می شود، باید ضمانتی در دادگاه های مربوطه ارائه دهد. در صورتی که از ارائه این ضمانت خودداری کند، شرایط قیومت را نخواهد داشت.
عوامل خروج قیم از قیمومت(غیر مرتبط با عملکرد قیم)
۱. صغیر : اگرچه پسر از ۱۵ سال و دختر از ۹ سالگی بالغ میشوند اما مادام که به سن ۱۸ سال نرسیده باشند در دایره قیمومت قرار دارند.
۲. مجنون : شخصی که سلامت عقل نداشته باشد مجنون نامیده میشود. این شخص در صورتی از قیمومت خارج می شود که دادگاه حکم به سلامت عقل وی صادر نماید.
۳. سفیه : شخصی که نتواند بر مبنای عقلانیت در امور مالی خود تصرف نماید سفیه خواهد بود. شخص سفیه در صورتی از قیمومت خارج می شود که دادگاه حکم به عدم سفه وی صادر نماید.
چه کسانی می توانند درخواست عزل قیم را بدهند؟
الف) محجور میتواند دادخواستی به دادستان ارائه دهد و عدم صلاحیت قیم را تایید کند. در این مورد ، درخواست محجور مورد بررسی قرار می گیرد . اقداماتی برای ابطال قیم نامه انجام می شود.
ب) دادستان در برخی موارد میتواند دادخواست عزل وکیل را ارائه دهد .
پ) هر ذی علاقه ای در این زمینه می تواند با ارائه مدارک قانونی به دادستان ، درخواست عزل قیم را داشته باشد .
اعتراض قیم به حکم ابطال قیم نامه(پایان یافتن مدت اعتبار قیم نامه)
پس از درخواست عزل قیم ، دادگاه در موعد مقرر تشکیل جلسه داده و ممکن است حکم به عزل قیم و یا عدم تمدید قیم نامه بدهد.
در این صورت ، قیم میتواند به حکم دادگاه اعتراض نماید . دادگاه برای او در یک بازه زمانی مشخص ، حق اعتراض تعیین می کند تا او دفاعیات خود را ارائه دهد .
قیم برای دفاع از خود باید مدارکی دال بر عدم صحت گزارشات و یا مدارکی که صلاحیت وی را مخدوش کرده اند به دادگاه ارائه دهد . در صورت رد اعتراض قیم ، قیومیت صغیر یا محجور به صورت موقتی به فرد مدعی العموم سپرده می شود. پس از تشکیل دادگاه و بررسی صلاحیت سایر بستگان کودک ، قیم جدید منصوب خواهد شد.
مهمترین وظایف قیم
نظارت بر تربیت محجور
از مهمترین وظایف قیم ، نگهداری محجور در شرایط کاملاً مناسب از نظر بهداشتی و تربیتی و جلوگیری از بروز خطرات جانی برای محجور است . در صورت خودداری قیم از وظایف قانونی ، ممکن است وی از وظیفه قانونی خود عزل شود.
نظارت بر اداره امور مالی
نگهداری از اموال محجور و حفظ امور مالی او از دیگر وظایف قیم است. قیم باید یک فهرست جامع از اموال محجور در دست داشته باشد و یک نسخه از آن را برای دادستان ارسال کند. سپس یکی از نزدیکان در خصوص مهر و موم اموال دادخواستی به دادگاه ارائه می دهد تا از اتلاف اموال جلوگیری شود.
سپس قیم با اجازه دادگاه اموال ضایع شدنی محجور را به فروش می رساند و مال به دست آمده از فروش را برای معاملات دیگری صرف می کند که به نفع محجور بوده و اموال او را افزایش می دهد. کلیه هزینه های موجود در زمینه درمان و معالجه طفل نیز بر عهده قیم است؛ او مکلف است که هزینه زندگی محجور و اشخاص واجب النفقه را تامین کند.
حالت های نصب قیم و صدور قیم نامه
مستند به ماده 1218 قانون مدنی ، نصب قیم در سه حالت برای افراد محجور انجام می شود .
حالت اول در مواردی است که فرد محجور ، صغیر بوده و ولی خاص یعنی پدر ، جد پدری و وصی منصوب از طرف آن دو را نداشته باشد.
حالت دوم در مواردی است که فرد محجور ، غیر رشید یا سفیه و یا مجنون باشد. و عدم رشد یا جنون وی ، متصل به زمان صغر یا کودکی وی باشد. و ولی خاص یعنی پدر ، جد پدری یا وصی منصوب نیز نداشته باشد . یعنی در حالی به سن بلوغ برسد که دارای جنون یا سفه بوده است .
حالت سوم ، زمانی است که فرد محجور ، مجنون و سفیه یا غیر رشید بوده و این جنون یا عدم رشد ، متصل به زمان صغر آنها نباشد . یعنی پس از اینکه به سن بلوغ رسیده ، دچار حالت جنون یا سفه بشود. در همه این حالتها ، لازم است برای محجور ، قیم تعیین شود . به همین دلیل ، یکی از مهم ترین شرایط صدور یا دریافت قیم نامه ، این است که دادگاه ، وجود این حالات را از طریق معاینات پزشکی و غیره ، در محجور احراز نموده و سپس ، قیم نامه را صادر نماید .
مطلب مفید | بطلان معامله بدلیل صدور حکم حجر
مدارک لازم برای صدور قیم نامه
الف) تکمیل فرم درخواست صدور قیم نامه ، توسط متقاضی و ارائه آن به دادگاه ؛
ب) اصل و فتوکپی برابر اصل شده از تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی متوفی ( پدر یا جد پدری محجور ) ؛
پ) اصل و فتوکپی برابر اصل شده از گواهی فوت ایشان ؛
ت) اصل و فتوکپی برابر اصل شده از تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی فرد محجور ؛
ث) اصل و فتوکپی برابر اصل شده از تمامی صفحات شناسنامه فردی که متقاضی قیمومت محجور است ؛
ج) دو قطعه عکس از متقاضی سمت قیمومت که بر روی قیم نامه الصاق می شود ؛
چ) تصویر برابر اصل شده از سند ازدواج پدر و مادر محجور ( در صورتی که مادر قرار است قیم شود ) ؛
