شرایط توقیف اموال منقول
با شرایط توقیف اموال منقول آشنا شوید
توقیف در اصطلاح حقوقی به معنای بازداشت و تصرف اموال و دارایی افراد به حکم قانون می باشد.
وقتی صحبت از توقیف اموال میشود باید بین اموال منقول و اموال غیر منقول تمایز قائل شد. اموال منقول هر نوع مالی را شامل میشود که امکان جابجایی آن وجود دارد. مانند وجه نقد ، طلا ، ارز ، سکه ، خودرو و ….
اموال غیر منقول شامل هر نوع مالی میشود که امکان جابجایی آن وجود ندارد مانند زمین ، باغ ، آپارتمان و ….
مطلب مفید | توقیف سرقفلی مغازه
هر گاه متهم یا محکوم علیه به پرداخت مال محکوم شود و نتواند از عهده پرداخت بدهی خود برآید امکان دارد سرانجام کار وی ، توقیف اموال منقول یعنی تصرف و بازداشت قانونی اموال و دارایی اش باشد.
البته توقیف اموال منقول و غیر منقول با یکدیگر تفاوت دارند. برای توقیف اموال منقول مانند وجه نقد ، میتوان با مسدود کردن حساب بانکی اقدام نمود.
در مورد اموال غیر منقول مانند آپارتمان ، بعد از صدور حکم توقیف ، میتوان با ریختن سرب و قیطان گداخته در درب ورودی ، نسبت به توقیف ملک اقدام نمود .
ما قصد داریم در ادامه این مقاله در خصوص توقیف اموال منقول توضیحاتی ارائه نماییم.
نحوه توقیف اموال منقول
برای توقیف اموال منقول ، خواهان باید از طریق مراجع قضایی دادخواست بدهد. پس از طرح دعوا ، خواهان میتواند برای جلوگیری از اختفای اموال ، ابتدا درخواست تأمین خواسته و یا توقیف اموال را به دادگاه ارائه کند. دادگاه مهلت زمان معینی را برای پرداخت بدهی در نظر می گیرد . چنانچه در مهلت مقرر خوانده بدهی خود را نپردازد ، یک سال پس از صدور حکم دستور توقیف اموال منقول و غیرمنقول خوانده صادر می گردد.
وقتی پرونده ای در جریان رسیدگی قرار دارد و نهایتاً به محکومیت خوانده منجر میشود ، خواهان پرونده باید تلاش کند تا فهرست دارایی و اموال خوانده را به دادگاه ارائه کند. دادگاه نیز با توجه به مقدار بدهی محکوم علیه ، دستور توقیف اموال را صادر مینماید .
لازم به ذکر است قبل از توقیف اموال منقول ، دادگاه از کارشناس رسمی دادگستری و ارزیاب میخواهد اقدام به صورت برداری و قیمت گذاری اموال منقول نمایند. هزینه کارشناس بر عهده محکوم علیه خواهد بود.
بعد از درخواست توقیف اموال، مامور اجرای حکم باید سریعا وظیفه توقیف اموال را انجام دهد.
ممکن است اموال توقیف شده ارزش بالاتری از میزان محکومیت خوانده داشته باشد که در این صورت کل مال توقیف میشود.
چنانچه مال توقیف شده قابلیت تجزیه داشته باشد ، به میزان مطالبه خواهان ، توقیف خواهد شد.
اقدامات دادورز در مورد توقیف اموال
دادورز اجرای احکام برای توقیف اموال منقول، ابتدا شخص محکوم را از اقدام خود مطلع می کند. اما ممکن است، محکوم علیه در محل حاضر نباشد یا حضور وی موجب تأخیر یا از بین رفتن مال شود. در چنین شرایطی مأمور می تواند قبل از اطلاع محکوم علیه، اموال منقول او را توقیف کرده و به سرعت اقدام خود را به محکوم علیه اطلاع دهد.
مطلب مفید | توقیف عملیات اجرایی ثبت
دادورز اجرای حکم پیش از توقیف اموال باید از وضعیت و شرایط اموال منقول یک صورت وضعیت کامل تنظیم و یادداشت نماید. اطلاعاتی از قبیل انواع، تعداد، اندازه، وزن، ارزش و غیره. در هر یک از این موارد باید مشخصات کاملی برای توصیف بهتر آن درج شود.
شرط توقیف اموال منقول زوجین
در مورد زوجین که در آستانه طلاق و متارکه هستند ، اموال متعلق به زوجه به وی تعلق میگیرد و اموال مرد نیز به وی تعلق خواهد داشت.
برای توقیف اموال ، لیست اموال مشترک تهیه میشود و مالکیت هر کدام بر آن مشخص خواهد شد. سپس لیست دارایی های مشترک صورت برداری میشود تا مالکیت زوجین بر هر کدام از اموال تعیین میگردد. در ادامه ، دارایی های محکوم علیه توقیف خواهد شد .
انواع توقیف اموال منقول
در مورد توقیف اموال منقول ، دو نوع توقیف وجود دارد. توقیف فیزیکی و توقیف قانونی.
توقیف فیزیکی به معنای نگهداری مال در یک محل مانند پارکینگ است. در توقیف قانونی ، دارایی منقول فرد از نظر سندی توقیف میگردد. فرد بدهکار در این حالت نمی تواند از طریق مدارک ، مال خود را بفروشد و از زیر دین خود فرار کند.
توقیف تامینی و توقیف اجرایی
مستند به قوانین آیین دادرسی مدنی و اجرای احکام به دو نوع توقیف اموال به شرح زیر برمیخوریم :
توقیف تامینی: توقیف اموال به صورت تامینی مربوط به زمانی است که خواهان یا کسی که ادعای حقی بر مال دارد، از مرجع صلاحیت دار تقاضای تامین خواسته می نماید تا در صورت محکومیت خوانده، محکوم به از محل آن پرداخت شود.
طبق ماده 108 قانون آیین دادرسی مدنی خواهان می تواند پیش از طرح دعوا یا در ضمن آن از دادگاه صلاحیت دار درخواست نماید که اموال خوانده توقیف شود.
این خواسته در صورتی توسط دادگاه اجرای می شود که ادعای خواهان مستند به سند رسمی باشد. یا خواسته در معرض تضییع یا تفریط قرار داشته باشد. نکته حائز اهمیت در مورد توقیف تامینی این است که این توقیف مربوط به پیش از پایان دادرسی است. توقیف تامینی قانوناً ممکن است پیش از تحویل دادخواست یا در ضمن آن اجرا شود.
توقیف اجرایی : مربوط به مرحله پس از اعلام ختم دادرسی و صدور حکم محکومیت است. چنانچه محکوم علیه ظرف مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه ، حکم را اجرا نکند در اینصورت محکوم له می تواند درخواست توقیف اموال محکوم علیه را بنماید. دادورز اجرای احکام موظف است بلافاصله اقدام به توقیف اموال محکوم علیه نماید به این توقیف، توقیف اجرایی گفته میشود.
نکات مهم و شرایط اساسی در توقیف مال منقول
برای توقیف اموال منقول برخی نکات را باید مد نظر قرار داد. این نکات را میتوان به صورت خلاصه و بشرح زیر مورد اشاره قرار داد :
- مال منقول در مکان در بسته با حضور مشترک مامور اجرای حکم و مامور انتظامی توقیف میشود.
- برای توقیف مالی که در مکان دربسته است ولی صاحب مال در محل وجود ندارد حضور نماینده دادستان الزامی است.
- اگر الزامی برای انتقال مال منقول وجود نداشته باشد مال منقول توقیفی باید در محل خود حفظ گردد. در این خصوص ماده ۷۷ قانون اجرای احکام مدنی مقرر میدارد اموال منقول توقیف شده در همان محل خود حفظ می شوند مگر اینکه نقل و انتقال آن ضروری باشد . در این صورت یک حافظ برای مراقبت از اموال منصوب می گردد حافظ به عنوان امین محسوب شده و حق ندارد این اموال را به نفع خود استفاده کرده و یا به شخص دیگری ببخشد.
- چنانچه شخصی ، اعتراض ثالث و اثبات مالکیت در مورد اموال توقیف شده را بنماید و بتواند ادعای خود را اثبات کند اگر ادعای وی قبل از شروع عملیات توقیف باشد ، بدستور مقام قضایی توقیف اموال متوقف میشود . اعتراض چنین فردی در قالب اعتراض ثالث اجرایی مطرح میشود.
- در صورتیکه مال منقول توقیف شده به مرحله مزایده برسد هزینه مزایده (5 درصد از کل ارزش دارایی) باید بحساب دادگستری واریز شود .
- چنانچه مالی خارج از محل کار یا سکونت محکوم علیه باشد توقیف آن زمانی امکان دارد که دلیل کافی برای ثابت کردن مالکیت محکوم علیه بر آن مال یا دارایی وجود داشته باشد .
کدام اموال غیر قابل توقیف هستند ؟
مستثنیات دین معمولاً شامل اموال ضروری برای امرار معاش روزانه شخص و افراد تحت تکفل او می باشد. برابر ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، اقلام مستثنیات از قرار زیر است:
- منزل مسکونی که عرفاً در حالت اعسار محکوم علیه در شان او باشد.
- اثاثیه مورد نیاز زندگی
- آذوقه مورد نیاز برای مدت معمول
- کتب و ابزار علمی
- وسایل و ابزار کار کسبه
- تلفن مورد نیاز مدیون
- مبلغی که در ضمن اجاره، مستاجر پرداخت می کند.
شرایط رفع توقیف اموال چیست؟
بدهکار میتواند در موارد زیر درخواست رفع توقیف اموال را مطرح کند :
- هر گاه مال توقیف شده متعلق به ثالث باشد. در اینصورت شخص ثالث که مدعی حق و مالکیت میباشد میتواند با اعتراض ثالث تقاضای رفع توقیف نماید.
- چنانچه بدهکار ثابت کند مال توقیف شده از مستثنیات دین است .
- در صورتی که طلبکار قبل از اقامه دعوا، درخواست تامین خواسته کند و اموال بدهکار توقیف شود، سپس ظرف 10 روز دعوی اصلی را اقامه نکند.
- وقتی سند رسمی که بواسطه آن درخواست تامین مطرح شده ، جعلی باشد.
- هر گاه بدهی بدهکار موجل (مدت دار) یا معلق (مشروط) باشد.
- چنانچه مال توقیف شده تلف شده باشد.
- در صورت پرداخت دین توسط بدهکار.
- وقتی با اعتراض شخص ثالث به حکم توقیف ، اجرای این حکم به حقوق او ضرر وارد کند.
- در صورتی که با درخواست بدهکار و رضایت طلبکار موضوع توقیف تغییر کند.
