شرایط درخواست جلب ثالث و نحوه دادرسی
آشنایی با شرایط درخواست جلب ثالث
وقتی دادگاه در حال رسیدگی به یک پرونده قضایی است ، امکان دارد شرایط پرونده پیچیده و اصطلاحاً چند لایه شود. بدین معنا که علاوه بر طرفین پرونده و افراد ذیمدخل در آن نیاز باشد دادگاه افرادی را که از ابتدا نامشان در پرونده نبوده به دادگاه احضار و یا جلب کند.
قانونگذار از این فرایند ، تحت عنوان جلب ثالث نام میبرد.
مطلب مفید | اعتراض ثالث اجرایی و نحوه رسیدگی به دعوی
شرایط درخواست جلب ثالث در پرونده در حال رسیدگی ، تابع تشریفات خاص دادرسی است. از اینرو برای دعوای جلب ثالث توسط دادگاه رسیدگی گننده به دعوای اصلی باید برخی مراحل دادرسی طی شود.
برای طی مراحل دادرسی لازم است در مورد شرایط درخواست ثالث به دعوی ، دلایل ارائه دادخواست و مهلت زمان آن ، شرایط جلب ثالث ، انواع جلب ثالث و مراحل رسیدگی در دادگاه بدوی ، دادگاه تجدید نظر توضیحاتی را ارائه دهیم.
مطلب مفید | اعتراض ثالث به حکم دادگاه
جلب ثالث چیست؟
جلب ثالث بدین معنا است که در جریان رسیدگی به یک پرونده ، خوانده و یا خواهان در همان جلسه اول دادگاه (چه دادگاه بدوی و چه دادگاه تجدید نظر) بنا به عللی که البته باید برای دادگاه روشن باشد تا پایان همان جلسه اول به رییس دادگاه اعلام میکند لازم است شخص دیگری به دادگاه جلب شود . البته وی باید به رییس دادگاه ، علت و جهات جلب ثالث را عنوان نموده و موافقت رییس دادگاه را جلب نماید.
مهلت اقامه دعوای جلب ثالث
ماده 135 قانون آیین دادرسی مدنی در مورد شرایط جلب ثالث چنین مقرر میدارد :
هریک از اصحاب دعوا که جلب شخص ثالثی را لازم بداند، می تواند تا پایان جلسه اول دادرسی جهات و دلایل خود را اظهار کرده و ظرف سه روز پس از جلسه با تقدیم دادخواست از دادگاه درخواست جلب او را بنماید، چه دعوا در مرحله نخستین باشد یا تجدیدنظر .
شخصی که درخواست جلب ثالث را مینماید ، جالب و شخص جلب شده را مجلوب میگویند.
مطلب مفید | دعوای اعتراض ثالث اجرایی
منظور از جلسه اول دادرسی ، جلسه ای است که وقت رسیدگی به خواهان و خوانده ابلاغ و رسیدگی شروع شده است . لذا خواهان یا خوانده فقط تا قبل از خاتمه این جلسه می توانند علت جلب ثالث را در دادگاه مطرح و موافقت قاضی را اخذ نمایند.
مرجع ذیصلاح رسیدگی به دعوی
ماده 17 قانون آیین دادرسی مدنی مقرر میدارد:
هر دعوایی که در اثنای رسیدگی به دعوای دیگر از طرف خواهان یا خوانده یا شخص ثالث یا از طرف متداعیین اصلی بر ثالث اقامه شود دعوای طاری نامیده میشود. این دعوا اگر با دعوای اصلی مرتبط یا دارای یک منشاء باشد، در دادگاهی اقامه میشود که دعوای اصلی در انجا اقامه شده است.
بنابراین مرجع رسیدگی به دعوای جلب ثالث همان دادگاه رسیدگی به دعوای اصلی یا اولیه خواهد بود. یعنی همان دادگاهی که جالب درخواست جلب ثالث نموده است.
موارد و شرایط درخواست جلب ثالث
- موضوع جلب ثالث در جریان یک دعوای در حال رسیدگی مطرح شود.
- جالب (شخص درخواست دهنده جلب ثالث) ، یکی از طرفین دعوا(خواهان یا خوانده) باشد.
- دعوای جلب ثالث با دعوای اصلی مرتبط یا دارای منشاء واحدی باشد.
- اظهار دلایل جلب ثالث در همان جلسه اول مطرح شود.
- دادخواست جلب ثالث میتواند همراه با دادخواست دعوای اصلی ارائه شود. یا اینکه جالب میتواند علت جلب را تا قبل از پایان جلسه اول رسیدگی مطرح کند و در صورت موافقت دادگاه ، تا سه روز بعد دادخواست خود را تقدیم نماید.
- این دعوا در همان دادگاهی طرح میشود که دعوای اصلی در آن جا اقامه شده است.
- دادخواست جلب ثالث باید به تعداد اصحاب دعوی و یک نسخه اضافه برای دادگاه تهیه شود.
- رسیدگی به دعوای جلب ثالث منوط به قبول یا رد دادخواست توسط دادگاه است.
- ثالث جلب شده باید دارای اهلیت باشد . یعنی صغیر ، مجنون و سفیه نباشد.
- طرح دعوای جلب ثالث از سوی جالب باید مشروع و قانونی باشد.
مطلب مفید | دعوای اعتراض ثالث چیست؟
علت درخواست جلب ثالث
خواهان یا خوانده یک پرونده ممکن است به دلایل مختلف اقدام به طرح جلب ثالث و یا تنظیم دادخواست جلب ثالث بنمایند. برخی دلایل میتواند به قرار زیر باشد:
- پیشگیری یکی از طرفین پرونده از طرح دعوای اعتراض ثالث (بعد از صدور رای) .
- اطمینان از محکومیت شخص ثالث در همان دادگاه اولیه .
- استفاده از فرصت اعتبار امر مختومه برای جلوگیری از طرح همان دعوا در دادگاه .
- دفاع خوانده از حقی که شخص ثالث به او منتقل نموده در برابر ادعای خواهان.
تشریفات دادرسی در جلب ثالث
- فرایند دادرسی در جلب ثالث با ارائه دادخواست در مورد جلب شخص ثالث آغاز میشود.
- شخص ثالث به عنوان خوانده دعوای جلب ثالث محسوب میشود.
- چنانچه فرصت کافی برای ارائه دادخواست و رونوشت مدارک برای طرفین دعوا نباشد مدیر دفتر با اجازه رئیس دادگاه میتواند وقت جلسه رسیدگی را تغییر داده و به طرفین ابلاغ نماید.
- در صورت رد دادخواست جلب ثالث در مرحله بدوی ، دادخواست جلب ثالث به همراه حکم راجع به اصل دعوا ، قابل رسیدگی در مرحله تجدیدنظر می‌باشد.
- در صورت فسخ قرار ردّ در مرحله تجدیدنظر ، رسیدگی پس از فسخ در همان دادگاه انجام میگیرد .
- چنانچه هر دو دعوا (دعوای اولیه و دعوای جلب ثالث) با هم رسیدگی شود، دادگاه حکم صادر مینماید. در این حکم ممکن است دو محکوم علیه و دو محکوم له وجود داشته باشد. بدین معنی که خواندۀ اصلی در برابر خواهان اصلی، محکوم شده و ثالث در برابر خواندۀ اصلی محکوم گردد . ممکن است خوانده اصلی و ثالث هر دو در برابر خواهان اصلی محکوم شوند.
- ممکن است خواهان یا خوانده اصلی محکوم شوند اما شخص ثالث محکوم نشود. در صورتی که ثالث محکوم شود، خسارات دادرسی دعوای جلب ثالث به وی تحمیل میشود . در غیر این صورت خسارات دادرسی که به او وارد شده به وسیله جالب باید جبران گردد.
- شخص ثالث جلب شده (مجلوب) میتواند شخص دیگری (مجلوب دوم) را به دادرسی جلب نماید.
- چنانچه شخص ثالث در موعد مقرر پاسخ ندهد و یا در جلسه حاضر نشود، جالب میتواند رسیدگی به دعوا را غیاباً از دادگاه درخواست نماید.
انواع جلب ثالث
جلب ثالث اصلی
این نوع جلب از طرف خواهان یا خوانده یک پرونده و با هدف محکومیت شخص ثالث صورت میگیرد.
جلب ثالث تقویتی
این نوع جلب از طرف جالب و با هدف افزایش شانس موفقیت در دعوی صورت میگیرد.
نکته : دعوای جلب ثالث تقویتی و دعوای جلب ثالث اصلی باید با دعوای اصلی دارای یک منشاء باشند. یعنی با هم ارتباط داشته باشند.
هزینه اقامه دعوا
هزینه دادرسی جلب ثالث در هر یک از مراحل دادرسی (بدوی و تجدید نظر) برابر با هزینه دعوی اصلی است.
جلب در مرحله تجدیدنظر
ممکن است جلب ثالث در مرحله بدوی انجام گرفته و رد شده باشد. یا اینکه در دادگاه بدوی مطرح نشده باشد.
در هر دو صورت امکان ارائه دادخواست جلب ثالث در مرحله تجدید نظر وجود دارد. و بهتر است دادخواست جلب ثالث به همراه دادخواست تجدید نظر تقدیم شود.
دلایل و شرایط و زمان ارائه دادخواست جلب ثالث در مرحله تجدید نظر همانند دادگاه بدوی است و لازم است رعایت شود.
نکته : در دعاوی با ارزش کمتر از بیست میلیون تومان در شورای حل اختلاف امکان جلب ثالث وجود دارد. دعوی جلب ثالث امکان طرح در دیوان عالی کشور را ندارد.
جلب در دیوان عدالت اداری
در دیوان عدالت اداری نیز امکان طرح دادخواست جلب ثالث از سوی طرفین پرونده وجود دارد. ماده ۵۴ قانون دیوان عدالت اداری در مورد امکان جلب ثالث مقرر میدارد:
هر گاه شاکی، جلب شخص حقیقی یا حقوقی دیگری غیر از طرف شکایت را به دادرسی لازم بداند، می تواند ضمن دادخواست تقدیمی یا دادخواست جداگانه، حداکثر ظرف سی روز پس از ثبت دادخواست اصلی، تقاضای خود را تسلیم کند. همچنین در صورتی که طرف شکایت، جلب شخص حقیقی یا حقوقی دیگری به دادرسی را ضروري بداند، می تواند ضمن پاسخ کتبی، دادخواست خود را تقدیم نماید.
درخواست جلب ثالث از طرف محکوم علیه غیابی
مستند به ماده 136 قانون آیین دادرسی مدنی ، محکوم علیه غیابی چنانچه بخواهد درخواست جلب شخص ثالث را بنماید، باید دادخواست جلب را با دادخواست اعتراض تواماً به دفتر دادگاه تسلیم کند . معترض علیه نیز حق دارد در اولین جلسه رسیدگی به اعتراض ، جهات و دلایل خود را اظهار کرده و ظرف سه روز دادخواست جلب شخص ثالث را تقدیم دادگاه نماید.
مطلب مفید | اعتراض ثالث و اثبات مالکیت
