پرداخت دیه در ماه حرام
آشنایی با دیه و پرداخت آن در ماه حرام و غیر حرام
به استناد ماده ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی ، دیه مقدار مال معین است که شرع اسلام برای جبران جنایات غیرعمدی ، شبه عمد ، خطای محض و جنایت عمدی (اگر قاضی اجرای حکم قصاص را عملی نداند) و نقص عضو ، مشخص میکند.
مطلب مفید | وکیل دیه در تهران
اگر در شرع ، میزان جبران خسارت مشخص شده باشد ، دیه نامیده میشود. اگر این مقدار خسارت پرداختی تعیین نشده باشد از اصطلاح ارش استفاده میشود.
بر اساس منابع فقه ، دیه انسان معادل صد شتر است. قوه قضاییه مبلغ برابری شده را با توجه به نرخ تورم و سایر شاخص های اقتصادی محاسبه و اعلام میکند.
مبلغ پرداخت دیه در ماه حرام و غیر حرام
با توجه به نکات پیش گفته شده ، همه ساله از سوی قوه قضاییه نرخ و قیمت دیه با توجه به شاخص بانک مرکزی تعیین و اعلام میشود.
پرداخت دیه در ماه حرام و غیر حرام باید به نرخ روز باشد. بر این اساس اگر محکومیت پرداخت دیه مربوط به سال 1401 بوده ولی زمان پرداخت به سال 1402 برخورد کرده است ، مبلغ پرداختی باید بر مبنای نرخ سال 1402 باشد.
با مشخص شدن نرخ دیه کامل انسان ، نرخ دیه نقص عضو مربوط به هر قسمت از اعضای بدن بر مبنای آن مشخص میشود.
مبلغ دیه کامل مرد و زن در سال 1402
دیه کامل مرد در سال 1402 در ماههای غیر حرام 900 میلیون تومان است . دیه کامل زن در سال 1402مبلغ 450 میلیون تومان برای ماه های عادی و 600 میلیون تومان در ماه های حرام است.
در قانون مجازات اسلامی دیه قتل مردان دو برابر زنان تعیین شده است. این قانون زمانی اجرا میشود که مبلغ دیه بیش از یک سوم دیه کامل باشد. برای مواردی که دیه کمتر از یک سوم دیه کامل است ، میان دیه زن و مرد هیچ تفاوتی وجود ندارد.
مطلب مفید | مهلت پرداخت دیه حادثه کار
دیه ماه های حرام در سال 1402
ماههای حرام شامل چهار ماه محرم ، رجب ، ذی القعده و ذی الحجه میباشد . چنانچه دیه ماه غیر حرام را با یک سوم مبلغ آن جمع کنیم ، مقدار دیه ماههای حرام بدست خواهد آمد. بنابراین پرداخت دیه در ماه حرام برای سال 1402 مبلغ 1 میلیارد و 200 میلیون تومان میباشد.
دیه تلغیظ شده و پرداخت آن در ماه حرام
منظور از تلغیظ دیه ، پرداخت دیه مربوط به فوت یا قتل در ماههای حرام یعنی محرم ، صفر ، ذی الحجه و ذی القعده میباشد.
عمدی و یا غیر عمدی بودن حادثه تاثیری در میزان دیه ندارد.
اگر حادثه در یک ماه حرام اتفاق بیفتد اما فوت در ماه غیر حرام باشد شامل حکم تغلیظ دیه نمیشود .
مطلب مفید | قانون جدید نقل و انتقال خودرو
بر اساس ماده 556 قانون مجازات اسلامی در حکم تغلیظ دیه تفاوتی بین زن و مرد یا افراد بالغ و نابالغ وجود ندارد . لذا چنانچه نوزاد یا جنین دارای روح کشته شود مرتکب باید دیه تغلیظ شده را بپردازد .
مستند به ماده 557 تغلیظ دیه مشمول قتل نفس است. چنانچه موضوع دیه ، اعضای بدن باشد حتی اگر در ماه حرام باشد ، دیه تلغیظ شده به وی تعلق نخواهد گرفت .
به موجب تبصره ماده 555 زمان شروع و پایان ماه های حرام ، مغرب شرعی است .
جدول تفاوت دیه انسان کامل در سال 1401 و 1402
| نوع دیه | مبلغ به تومان (1401) | مبلغ به تومان (1402) |
| دیه کامل | 600.000.000 | 900.000.000 |
| دیه شکستگی استخوان دست که مطلوب التیام یابد | 48.000.000 | 72.000.000 |
| دیه شکستگی نازک نی و درشت نی استخوان پا هر کدام | 48.000.000 | 72.000.000 |
| دیه شکستگی بینی | 60.000.0000 | 90.000.000 |
| دیه شکستگی ترقوه | 28.800.000 | 28.800.000 |
| دیه شکستگی جمجمه سر | 60.000.000 | 90.000.000 |
| دیه زخم شدگی در حد حارصه | 3.000.000 | 4.500.000 |
| دیه زخم شدگی در حد دامیه | 12.000.000 | 18.000.000 |
| دیه دندانهای پیشین که کامل ساقط شوند | 30.000.000 | 45.000.000 |
| دیه دندانهای پشتی که کامل ساقط شوند | 15.000.000 | 22.5000.000 |
| دیه یک دست | 300.000.000 | 450.000.000 |
| دیه یک پا | 300.000.000 | 450.000.000 |
| دیه شکستگی دنده های محیط بر قلب | 18.000.000 | 27.000.000 |
| دیه خرد شدگی استخوان مطلوب التیام | 108.000.000 | 162.000.0000 |
قانون یکسان بودن دیه زن و مرد در بیمه شخص ثالث
بر اساس تبصره ۲ ماده ۴ قانون بیمه شخص ثالث ، دیه زیان دیدگان تصادفات رانندگی بدون توجه به جنسیت پرداخت میشود. و مابه التفاوت میزان دیه زن و مرد در سوانح رانندگی از صندوق تامین خسارات بدنی پرداخت میشود.
از اینرو در مورد تصادفات رانندگی تفاوتی در پرداخت دیه سال 1402 میان زن و مرد نیست. برابر ماده ۱۰ قانون بیمه شخص ثالث ، بیمه‌گر موظف است در ایفای تعهدات مندرج در این قانون خسارت وارده به زیان‌دیدگان را بدون در نظر گرفتن جنس و دین تا سقف تعهدات بیمه نامه پرداخت کند. مراجع قضایی موظفند در انشای حكم پرداخت ديه ، مبلغ مازاد بر ديه موضوع اين ماده را به عنوان بيمه حوادث درج كنند.
نحوه محاسبه دیه به نرخ روز
روال احکام دیه از سوی دادگاه بدین ترتیب است که مبلغ دیه تعیین نمیشود. بلکه دادگاه درصد دیه را تعیین میکند. مثلاً قاضی در انشاء حکم خود ، دیه را به صورت درصدی از دیه انسان کامل تعیین میکند.
برای محاسبه دیه کافی است درصد تعیین شده ار طرف دادگاه را در عدد کامل دیه ضرب نماییم. بر فرض مثال دادگاه مبلغ دیه قسمتی از اعضای بدن را 5 درصد بیمه کامل تعیین نموده است. برای محاسبه دیه مورد نظر در سال 1402 به ترتیب زیر عمل میکنیم :
مبلغ دیه قابل پرداخت = درصد تعیین شده در حکم دادگاه * مبلغ بیمه کامل
حال میخواهیم دیه قابل پرداخت برای ماه حرام را محاسبه نماییم ، که میشود :
مبلغ دیه قابل پرداخت د ماه حرام = درصد تعیین شده در حکم دادگاه * (یک سوم دیه کامل + مبلغ بیمه کامل)
بنابراین :
600.000.000 * 0.5 = 30.000.000 = دیه پنج درصدی نقض عضو در ماه غیر حرام
(600.000.000 + 300.000.000) * 0.5 = 45.000.000 = دیه پنج درصد نقص عضو در ماه حرام
پرداخت دیه در ماه حرام توسط بیمه
پرداخت بیمه در ماه حرام توسط شرکت بیمه بدین ترتیب است که مبلغ دیه را مطابق با نرخ روز و ماههای حرام پرداخت میکند. تا پیش از این دیه راننده مقصر مطابق ماههای عادی پرداخت می‌شد که طبق قانون جدید این مورد هم مطابق نرخ روز پرداخت میشود.
در امر محاسبه دیه تصادف چه مواردی مورد توجه قرار میگیرد؟
برای محاسبه دیه تصادف و پرداخت دیه در ماه حرام یا غیر حرام ، برخی نکات زیر مورد توجه قرار میگیرند :
- نوع عضو
- شدت و میزان آسیب
- قطع عضو
- نوع جراحت
- عملکرد عضو آسیب دیده
تاثیر نرخ دیه بر بیمه شخص ثالث
سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث 2.5 درصد مبلغ دیه هر سال در ماه حرام است . با افزایش نرخ دیه ، حداقل تعهدات مالی شرکت‌های بیمه در بیمه شخص ثالث بیشتر میشود.
در سال 1402 ، این مبلغ 30 میلیون تومان میباشد. بر همین اساس در صورت بروز حادثه مالی در شرایط زیر، نیازی به گزارش مقامات انتظامی و کروکی پلیس نیست.
- خسارت مالی رخ داده تا مبلغ 30 میلیون تومان باشد.
- هر دو طرف دارای گواهی‌نامه باشند.
- خسارت جانی اتفاق نیفتاده باشد.
همچنین با تغییر مقدار دیه ، سقف ارزش خودروهای غیر متعارف در سال 1402 مبلغ 600 میلیون تومان خواهد بود.
خودرو نامتعارف چیست؟
خوب تا اینجا با نحوه و میزان پرداخت دیه در ماه حرام غیر حرام آشنا شدید ، بد نیست بدانید خودرو نامتعارف خودرویی است که ارزش و قیمت آن بیش از 50 درصد تعهدات بیمه در قبال خسارات جانی است. برحسب این تعریف، در سال 1402 ، اگر ارزش خودرویی بیش از 600 میلیون تومان باشد، خودروی نامتعارف یا خودروی گران‌قیمت محسوب خواهد شد.
مطلب مفید | محاسبه مهریه روز
سقف پرداخت بیمه شخص ثالث در خودرو لوکس یا نامتعارف
سقف خسارتی که دارنده خودرو نامتعارف می‌تواند از طرف مقصر حادثه بابت خسارت خودروی خود در سال 1402 درخواست نماید، 600 میلیون تومان است. خسارت خودروی گران‌قیمت او حتی اگر بیشتر از این مقدار باشد، بیمه شخص ثالث طرف مقصر حادثه بیش از مبلغ 600 میلیون تومان را در سال 1402 پرداخت نخواهد کرد.
مطلب مفید | مبلغ عیدی سال 1402
