صدور قرار ترک تعقیب
آشنایی با صدور قرار ترک تعقیب
از میان انواع قرارهای صادره توسط دادسرا ، قرار ترک تعقیب قابل اهمیت به نظر میرسد.
اگر بخواهیم قرار ترک تعقیب را معنا کنیم و مفهوم آن را مورد بررسی قرار دهیم ، باید بگوییم قرار ترک تعقیب به معنای «متوقف ساختن عملیات تعقیب متهم و تحقیق کردن در خصوص جرم ارتکابی است».
قرار ترک تعقیب ابتدا بر پایه توافقات میان متهم و شاکی شکل میگیرد. سپس ، طرفین درخواست صدور قرار ترک تعقیب را تقدیم مرجع قضایی میکنند. مرجع مذکور نیز در صورت مبگبرد.
مطلب مفید | جرایم قابل گذشت و انواع آن
توافقاتی که در انتها منجر به درخواست صدور قـرار تـرک تعقـیب می شوند توسط شاکی و مشتکی عنه به عمل می آیند ؛ در قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص قـرار ترک تـعقیب این چنین آمده است که :
در جرائم قابل گذشت ، طبق قانون مجازات اسلامی ، شاکی می تواند تا قبل از صدور کیفرخواست ، درخواست ترک تعقیب دهد. با دریافت این درخواست توسط دادستان ، وی میتواند مبادرت به صدور قـرار تـرک تعقـیب نماید.
قانون قرار ترک تعقیب
قرار ترک تعقیب مستند به ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری صورت میگیرد. قرار ترک تعقیب یکی از قرارهای قضایی است که توسط دادستان و در مرحله تحقیقات مقدماتی صادر می شود.
مطلب مفید | اعتراض به قرار منع تعقیب
مطابق با ماده مذکور در جرایم قابل گذشت، شاکی می تواند تا پیش از احراز مجرمیت متهم و صدور کیفرخواست توسط دادستان، ترک تعقیب متهم را تقاضا نماید. با صدور این قرار، تعقیب متهم متوقف می شود. و متهم پرونده، در معرض پیگیری اتهام و جرم مورد شکایت، نخواهد بود.
علت صدور قـرار تـرک تعقیـب چیست؟
وقتی پرونده ای در دادسرا و به اتهامات کیفری مفتوح میشود ، شاکی تلاش میکند با جمع آوری و ارائه دلایل کافی ، پرونده را به دادگاه بکشاند و نهایتاً موفق شود حکم قاطع علیه متهم پرونده بگیرد.
با توجه به اینکه در دعاوی کیفری هر گونه حکم کیفری برای متهم ، برای او یک سابقه کیفری میشود و این موضوع مطلوب هیچکس نیست ، به همین دلیل متهم یا متهمین پرونده ها کوشش میکنند در خارج از محیط دادسرا رضایت شاکی را جلب کنند تا شکایت خود را پس بگیرد.
مطلب مفید | تکلیف خریدار مال غیر
در مواردی که بعد از طرح شکایت کیفری ، متهم پرونده تلاش میکند رضایت شاکی یا شاکیان را بگیرد و حداکثر ظرف یکسال جبران مافات نماید ، دادستان میتواند با این وعده ، قرار ترک تعقیب را صادر نماید.
شرایط صدور قرار
مستند به قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی ، صدور قرار ترک تعقیب فقط در شرایط زیر امکان پذیر است :
- جرم قابل گذشت باشد؛ به تصریح ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری صدور قرار ترک تعقیب تنها در مورد جرایم قابل گذشت ممکن است. مطابق با ماده 104 قانون مجازات اسلامی منظور از جرایم قابل گذشت جرایمی هستند که جز با شکایت شاکی، رسیدگی به آنها ممکن نیست. همچنین رسیدگی به این جرایم با گذشت شاکی متوقف می شود.
- درخواست صدور ترک تعقیب، تنها تا پیش از صدور کیفرخواست ممکن است. بنابراین در صورتی که کیفرخواست صادر شده باشد، دادستان نمی تواند قرار ترک تعقیب صادر کند.
- طبق قسمت اخیر ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی می تواند تا یک سال از زمان صدور قرار ترک تعقیب، تعقیب مجدد متهم را از دادسرا تقاضا کند. انجام این کار تنها برای یک بار ممکن است.
- اصولاً صدور قرار ترک تعقیب از اختیارات دادستان است، با این وجود در مورد جرایمی مثل جرایم جنسی و جرایم تعزیری درجه 7 و 8 که تحقیقات مقدماتی آن مستقیماً در دادگاه شروع می شود، مقام صادر کننده ترک تعقیب قاضی دادگاه خواهد بود.
- صدور قرارترک تعقیب ، فقط یک بار امکانپذیر است و امکان صدور مجدد آن نیست و شاکی تواند، ظرف یک سال از تاریخ صدور، رسیدگی مجدد به دعوی را درخواست کند.
مطلب مفید | دفاع مرد در دادگاه نفقه
تفاوت قرار ترک تعقیب با گذشت شاکی خصوصی
وقتی با موضوع قرار ترک تعقیب مواجه میشویم ممکن است فکر کنیم این قرار در حقیقت همان گذشت شاکی خصوصی در پرونده کیفری از متهم آن است. اگرچه تا حدودی این شباهت را میتوان در این دو مقوله مشاهده کرد اما یک ظرافت خاص در موضوع قرار ترک تعقیب وجود دارد که در گذشت شاکی وجود ندارد.
فردی که از یک فرد دیگر در قالب اتهامات کیفری شکایت می کند در صورت گذشت کردن ، دیگر نمی تواند پرونده را بار دیگر به جریان بیاندازد.
اما قرار منع تعقیب این اجازه را به فرد می دهد تا یک سال پس از صدور این قرار و برای یک بار ، مجددا پرونده را به جریان انداخته و رسیدگی به موضوع شکایت را از سر بگیرد.
در واقع شاکی به متهم این فرصت را می دهد تا به دنبال جبران کردن خسارت باشد. و اگر جبران صورت نگیرد می تواند شکایت خود را مجدداً به جریان بیاندازد.
صدور قرار ترک تعقیب مربوط به مرحله مقدماتی است
صدور قرار ترک تعقیب فقط در مرحله رسیدگی در دادسرا قابل طرح است. بنابراین تا زمانی که پرونده توسط دادستان در دادسرا تحت رسیدگی است میتوان درخواست ترک تعقیب را مطرح نمود. قرار ترک تعقیب از اختیارات دادستان است. بنابراین وقتی پرونده به دادگاه ارسال شود دیگر نمیتوان درخواست ترک تعقیب را مطرح نمود و در صورت چنین درخواستی ، قاضی در این خصوص فاقد وجاهت قانونی برای صدور قرار ترک تعقیب است.
با این وجود ، در برخی پرونده ها که بدون ارجاع به دادسرا مستقیماً در دادگاه مطرح می شوند ، قاضی دادگاه می تواند مبادرت به صدور قرار ترک تعقیب نماید. در این صورت ، قـرار تـرک تعـقیب تحت شرایطی صادر می شود. بنابراین قابل اعتراض نیست. و شاکی می تواند تا یک سال از صدور قرار و برای یک بار نسبت به طرح دوباره شکایت خود اقدام نماید.
نکات حقوقی مهم در خصوص قـرار تـرک تعقـیب
- نمیتوان به قرار ترک تعقیب اعتراض نمود. با صدور قرار ترک تعقیب توسط دادستان ، هیچیک از طرفین پرونده حق اعتراض به این قرار را ندارند و قرار باید اجرایی گردد.
- در پرونده ای که در جهت تأمین خواسته ، اموال متهم توقیف شود ، با قرار ترک تعقیب ، دستور رفع توقیف از آن مال صادر میگردد.
- صدور قرار ترک تعقیب موجب میشود چنانچه متهم در بازداشت بسر برد ، بلافاصله آزاد شود و اگر وثیقه گذاشته باشد ، از آن رفع اثر میگردد.
- قرار ترک تعقیب موجب قطع شدن مرور زمان نمی شود. بنابراین باید به این نکته توجه داشت که در صورت درخواست ترک تعقیب ، پرونده مورد نظر دچار مرور زمان نشود.
نمونه تقاضای ترک تعقیب
ریاست محترم دادسرای………..
اینجانب، شاکی پرونده شماره …………………..، فرزند ………….. دارای کد ملی ……………………… به عنوان شاکی پرونده شماره کلاسه ……………… مورخ ………………… مطروحه در آن شعبه محترم، در خصوص جرم ……………….، با توجه به قابل گذشت بودن جرم صورت گرفته و با توجه به توافقات حاصله بین اینجانب و متهم با استناد به ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری، از آن مقام محترم، تقاضای صدور قرار ترک تعقیب، در خصوص پرونده مذکور را دارم.
مطلب مفید | مطالبه نفقه
